Bergara aldeko hiztegia

nun ero nundik.
núngo, nungúa. (a). Izenlaguna. De dónde. Nungua za? galderari, joan da bertakua erantzun ohi zaio..
Nun gogua an zangua. Esaera. "Nahi dena egiten denean esaten da."
o.
oazal
oazal, oazala. (d). Izena. Oheko koltxaren funda. · Funda de la colcha. “Gero ari oazal ari tamaño olako franja bat eitteutsen, añil koloreko aproposko arixakin. Hil.” Ehunezkoak ziren, eta alde batean hari urdinez egindako bordadu bat zeramaten; bordadu honi alkatona deitzen zitzaion. Borlak ere jartzen zitzaizkion zintzilizka. .
oba.
óbari, óbarixa. Izena. "La cantidad u objeto que se da en un contrato además de la cosa cambiada." (Izag Antz).
1.obátu. (b). dio Aditza. ebátu, ogatu, oratu. Heldu, oratu. · Agarrar, asir. “Obatu eidazu eskutik polittorrek./ Illetatik obatu dotsa.” content_copy eldu.
2.obatu.
óbe. oba (Ub., Ang.). 1.obe, obía. (a). Adjektiboa. Hobea. · Mejor. “Zure jertsia obia da.” Esamoldeak: obé bíarrez. (c). Esapidea. obé biarrian, on biarrez. Hobe ustean. · Con la mejor intención, de buena fé. “Obe biarrez esan notsan dirua lagako notsala ta gaizki artu zostan./ Arek pe obe biarrez jardungo zeben baiña ziero gizajotu zeben mutikua ainbeste mimokin.” obían dago. (c). Esapidea. Premia ederra du, honelakoetan:. “Ate ori konponduta balego obian dago./ Autua garajera eruanda balego obian dago.” Sarri samar entzuten bada ere, ez dugu inoiz idatzita ikusi.. obe bai!. (b). Esapidea. Ojala! “Obe bai alkar artzeko gauza izango bagiña, baiña eztaukat esperantzaik. ” obíao, obíaua. (a). Adjektiboa. Hobeagoa, hobea. Obe-rekin batera erabiltzen da. Onaua (onagoa) ere entzun daiteke, eta ez umeen artean bakarrik. . ola obe. (b). Esapidea. Modu horretara hobe. Baita: barik obe, artuta obe, etzanda obe… Jan barik ondo ibiliko ga, baiña janda obe.. 2.óbe izan. (a). da Aditza. óba izan. (a, Ub.). Ser mejor. “Obe dozu ixiltzia.” Geroaldia obeko edo obe izango. Obeko leuke orrek zorrak pagauko balittu..
obedezídu. (b). du Aditza. Obedecer.
obedíente, obedíentia. (a). Adjektiboa. Obediente. “Oso mutiko obedientia da.”
obeitu. Aditza. Eibar. "Obeditu, amore eman. · Rendirse" “Da emon-emon eiñ da golpez mazpilduta laga ei eban, azpixan artu ta obeitzen ebala esan arte. (SM Ezten).”
obéko, obekúa. (b). Izenlaguna. Onagokoa. · De mejor. “Eztaukazu itxura obeko sagarrik./ Oingo nobixuoi familixa obekua da itxuria.”
obendu. Iraindu. “"Obendu in ddau: le ha ofendido, le ha disgustado." (Izag Antz).”
oberáko, oberakúa. (c). Izena. Hoberako joera. · Mejoría. “Azkenengo egunetan ez ei dauka oberakoik, koittauak./ Gaixki dabill industria, baiña laster ei dator oberakua.” Gaixoez, batik bat. .
1.oberátu. (c). da du Aditza. Mejorar. Tratándose de enfermos, sobre todo. “Indiziñua artu zebanian belaxe oberatu zan.”
2.oberatu.
obéto. (a). Adberbioa. Hobeto. · Mejor. “Gu baiño obeto bizi da.” Esamoldeak: askok nai baiño obeto. (c). Esapidea. Zer moduz bizi haiz? galderari ohiko erantzuna garai batean. “Ondo bizi aiz, ala? ”
obétu. (b). da du Aditza. obátu (Ub.). Hobe bihurtu. · Mejorar. “Eurixokin bidiak eztie bape obetu.” Mejorau ere asko entzuten da..