Bergara aldeko hiztegia
gúriñ, guríña.
(d).
Izena.
Flan.
“Domeketako postria, guriña.”
Gaur egun, flana esaten zaio. Batuan, ostera, mantekilari deitzen zaio gurin..
guríttu.
(c).
da
Aditza.
Guri bihurtu. · Volverse lozano, tierno, rechoncho.
“Amanian jaten dabenetik asko gurittu da.”
gustáu.
(a).
Aditza.
Gustar, agradar.
Esamoldeak:
gustáuta egon.
Esapidea.
gustáuta egon.
Estar gustado de.
“Nik uste dot neska ori zurekin gustauta dagola./ Kotxe orrekin gustauta nago ta azkenian erosi eingot. ”
Zerbaitekin edo norbaitekin gustauta egon..
gústo, -u, gústua.
1.gústo, -u, gústua.
(a).
Izena.
Gusto.
“Klase guztietako gustuak dare.”
Esamoldeak:
gusto guztiak... zeruan.
(c).
Esapidea.
gusto guztiak eztare munduan.
Zorion osorik ez dela mundu honetan adierazten duen esapidea.
“Arek pe nai beste diru, baiña semia atzeratua. Emen, gusto guztiak zeruan.”
2.gústo, -u, gústua.
(a).
Izena.
Sabor.
“Gusto txarra dauka arraiñak.”
gústoko, gústokua.
(b).
Izenlaguna.
Agradable, del agrado.
“Gustoko lanian ezta nekatzen./ Mutil aura zeban gustokua.”
Esaerak:
Gustoko lekuan aldaparik ez.
Esaera.
(Lar Antz).
gústoko, gústokua.
(b).
Izenlaguna.
Agradable, del agrado.
“Gustoko lanian ezta nekatzen./ Mutil aura zeban gustokua.”
gústora.
(a).
Adberbioa.
A gusto.
“Gustora dabill lanian.”
Esamoldeak:
gústoren.
(a).
Adberbioa.
Lo más a gusto.
“Aura bakaziñotan etxian egoten da gustoren.”
gútar, gútarra.
(c).
Izena.
Gure ideia edo talde berdinekoa.
“Gora gu ta gutarrak!”
Horrelakoxe batzuetan bakarrik erabilia.
.
gútxi.
(a).
Zenbatzailea.
gitxi .
Poco.
“Gitxi telefonuak e, etxetan gitxi. Hil.”
Izen bezala ere bai, halakoetan: Batzun gutxixak beste batzun askuak baiño geixao balio dau..
Esamoldeak:
gutxíttan.
(a).
Pocas veces.
“Ni gutxittan joaten naiz mendira.”
askótan.
gutxíenez.
(a).
Adberbioa.
Por lo menos.
“Gutxienez errespetu puxka bat.”
gutxien.
(a).
Adberbioa.
Lo, el, la que menos.
gutxíegi.
(a).
Adberbioa.
Demasiado poco.
gutxíago.
(a).
Menos.
gutxi ero geixao.
(c).
Asko edo gutxi.
“Basarriko lana, gutxi ero geixao, anai-arreba danak eingo zeben.”
gutxíttu.
(b).
da
du
Aditza.
Disminuir.
“Taillerretan asko gutxittu da lana./ Diruak gutxittu jatanian etorri nitzan.”
géittu.
gúzti, guztía.
(b).
Zenbatzailea.
Dena. · Todo.
“Jente guztia bakaziñotan da./ Guztia biarrian dabill.”
Adinekoek gutxi darabilte guzti. Ia beti dana diote testuinguru guztietan..
iá.
1.ia.
(a).
Juntagailua.
Jada, dagoeneko. · Ya.
“Len autua zeukan baiña ia eztauka./ Eztakitt akabauta egongo dan ia partidua./ Goizian gaixoik zeuan baiña ia ondo dago.”
2.ia.
(a).
Juntagailua.
Ea. · A ver.
“Ia noiz etortzen zaten gurera./ Ikusiko dou ia ze moduz dakizun leziñua.”
abér.
Esamoldeak:
ia gero.
Juntagailua.
aber gero.
ía ba!.
1.ia ba!.
(b).
Interjekzioa.
Ea bada! · A ver pues!
“Ia ba, ia ba! (errieta doinuan), ordua izangok lanian asteko.”
aber ba.
2.ia ba!.
(b).
Juntagailua.
A ver si.
“Ia ba aurten uda ona daukagun.”
aber ba.
3.ia.
(a).
Bai. · Ya.
“”
Besteak esandakoa baieztatzeko.
.
Iaiua.
Itxura onekua, abilla, argixa, (apuesto). "Oixe mutiko iaiua benetan!"
iá lo kreo.
(c).
Interjekzioa.
Bai horixe. · Ya lo creo.
“Ia lo kreo. Akordatzeko modukuak zittuan arek. Eli.”
iam, iañi.
iar.
- proba
- aasa
- abárketa
- abérats
- áborto
- adaríttu
- adóre
- afusilau
- agonixako
- ai
- áiña
- aintzakótzat artu
- aittazulo
- aixén txíki
- áizebe
- aiztatzáko
- ákats
- ála ála!
- albáilen
- aldákor
- aldera
- alegorri
- alkartasun
- almórrana
- altau
- amáika
- amásau
- Amériketa
- amortzu
- ánda
- andra-ikuste egun
- anikíllau
- ankábiur
- ankátrapu
- ánts
- antzeratu
- ao-sápai
- apárt
- apixo
- aprópos
- arabixa
- arántzarte
- arbide
- ardátz
- ardílana
- arénarri
- argínddar póste
- arílddu
- arkera egon
- armaixo aundi
- arotzérixa
- arráinddun
- arrana euki
- arrára
- arrauki
- arrébato
- arríbola
- arríttu
- artábirrin
- artámatxar
- arteroi
- artólapiko
- arúztu
- áski
- astákerten
- astegun soill
- astoperréjill
- asunur
- atekriskéta
- atrebídu
- átxur
- atzé-libre
- aukeráko
- auntz-bizar
- aurréra-kárga
- auspokerixa
- Autx-errixa
- azalatxúrtu
- ázi
- azkónar
- áztarka
- babábeltz
- báina
- bákarrik
- baldekára
- bána
- bapez
- bargázta
- barrandéro
- bárrika
- barruko naiez
- basáuntz
- básta
- batio
- be
- bedarrontze
- begilauso
- béiñ
- béla
- belaunbikótu
- belunka
- benpian
- beranéante
- berberdi
- beregándu
- bernamámiñ
- bertanbéra laga
- besteláko
- betózko
- bíar
- bidarri
- bietz-nárru
- bíkotx
- biñán
- birigatx
- bistúri
- bixk
- bizínai
- bizkárleku
- bokazíño
- bólu
- bórro
- botazíño
- brebenidu
- brotxilla
- bultzagarri
- burdíña-kósko
- burkúbeso
- burtárrasto
- buruázur
- burutazíño
- buztánikara
- damáikesa
- dantzáleku
- debozíño
- denbora
- desbárdiñ
- déskuidu
- déstera
- dilín-dalán
- diruzalétu
- domáu
- dra-dra-dra
- dulduríxo
- ebági
- edarto
- edur
- edurzúlo
- egiñáldi
- egóneziñ
- egúndoko
- Eibar
- elatz
- elízatar
- émendai
- enbído!
- enjeneral
- entañadera
- épai
- époka
- eraregi
- erderakára
- erdoi
- erkínddu
- Erlojuak dabil mundua
- erozeiñ
- erramillote
- errebez
- errége-errégiñak
- errékarri
- erremedíxau
- errengillára
- erréspetu
- érrez
- errí-lur
- érronka
- errubéra
- eságapeko
- esfórtzu
- eskástu
- eskillára-búru
- eskólau
- esku-errota
- eskúpeta
- esnati
- esnétela
- espínaka
- éstata
- estómagu
- estun
- étsai
- etxégintza
- etxóin
- euli-káka
- eupára
- euskalzále
- éxkel
- ezéla (be)
- ézinddako
- ézkondei
- ezpánaundi
- éztarri
- falsá-eskuadra
- farra-fárra
- fiésta
- fíxo izan
- fotografíxa
- frantzes-gólda
- frotáu
- fundídu
- gabióta
- gáinbera
- gaixozain
- galbíde
- gálera
- ganaudun
- gangárda
- garátu
- gari-azao
- garítxu bédar
- garraztásun
- gatzóntzi
- gazíttu
- gazté-dénpora
- geizto
- gérriko
- gibel bédar
- gírgerro
- gizátxarkerixa
- glu-glu
- goiága
- goldá-kútxillo
- gonaiza
- górantzia
- górriñ
- gosepásau
- gráda
- guardázibill
- gúriñ
- ibaazi
- idíau
- ígar
- igualéko
- ikára
- iketan
- íldako
- ille-joan
- íllúntzi bédar
- iñárra
- indizíño
- iñóra
- intxaur-káskal
- Inúzente égun
- ipúrbeltz
- ipurtázur
- irasagar
- irínddu
- irristo
- irústarbi
- ittáixo bédar
- itxas-maria
- itxungi
- itzebaittu
- ixiltásun
- íxur
- izen
- ízpi
- jabóiur
- jakínai
- jangoikuán atzámar
- jataille
- jazban
- jesukriston atzapar
- joán
- jornaléro
- jotekalari
- jústuri
- kaiñabéra
- kakagúra
- kákatza
- kalbo
- káletartu
- Kamiñondo
- kángrejo, -u
- kanpó-fúbol
- kántu
- kapónera
- karakote
- karéarri
- karlistáda
- karráxika
- kártola
- káskara
- kastáko
- katamíxar
- katóliko
- kaxagiñ
- kejáu
- kili-kíli
- kinkilléro
- kiríka
- kízkur
- kóbarde
- koipétsu
- kola
- komádrona
- konbersaziño
- konfusíño
- konpradóre
- kontrabeta
- kóntu
- korapillótu
- korrídu
- koskábillo
- kota
- kriáu
- kuartóe, -i
- kukúfraka
- kunbo
- kúrtzelu
- labádero
- labóre-lúr
- laiñera
- lakirixo
- lanerátu
- lanzádera
- láranja
- lárre
- lástaxee
- láuki
- lebadúra
- lekaixári
- lepagorri
- lerako
- lez
- limako
- líñu
- litxarreríxa
- lízun
- lokaáldi
- lóra
- lóti
- lúarrigintza
- lur
- lurrúndu
- máats
- máietz
- máistra, -o
- mákatz
- maláletxe
- mama
- mangá-mútur
- mantsótu
- marijuana
- márkes
- Martin Abade
- Mastérrekako éuskera
- mátxar
- maxkáldu
- mekauben zotz
- menderau
- mengor
- merkeáldi
- mezáko
- milagro
- minbéra
- miradóre
- mítiñ
- modúan
- moldiatzaille
- móro
- mostu
- motxárda
- muga-urrátu
- murruskára
- mutil-kóskor
- mútxur
- nagitturri
- napar-jénte
- narrúta
- Nebereta
- negu-mútil
- nerbióso, -a
- néure
- nóizko
- nórbaitt
- nun ero nundik
- -obi
- ode-zaparrára
- odóltsu
- ogi-kóskor
- ógro
- oilloluma
- óinddioko
- ojal
- okela-trontzo
- ola obe
- olzirau
- ondóko
- onez-onian
- opátxur
- ordáittu
- ordúrarte
- órma
- orrenbesteko bat
- ortóstu
- oskórri
- óstia
- ota-jaiki
- otsuai be ez opa
- otzíkara
- padezídu
- pago-lízar
- palankári
- pantalónera
- paralítiko
- párra
- pártez
- páseko
- pasmo
- páttal
- pédal
- pelotóe, -i
- perípuesto
- perretxikutári
- petrálontzi
- pikatára
- pikutára joan
- pinplau
- piñu-zuritzeko
- piripo
- pitxitxi
- plánto!
- plúma
- ponderau
- porsíakaso
- pótijo
- potx-potx
- prakánarras
- présape
- príxako
- proporziño
- pulpá-záku
- púntilla
- púta
- púxika
- rarokóte
- repetezíño
- sábi
- saiétera
- sako euki
- salbazíño
- saltzáile
- san martiñ
- sáno
- santuártu
- sare
- sasbera
- sasoiko
- sator-sagu
- ségarri
- seiréun
- sendátu
- sepultúra
- sífilis
- sinískor
- sobízkar
- sokadantza
- soltéro
- sorgin-áize
- soségu
- suatz
- subill-txendor
- suiñ
- súr-lúze
- sutauts
- taillerdun
- táket
- tantái
- tarrapatan
- tato
- teillégin
- tenporak
- testígutza
- tínte
- tíroka
- tóbera
- tolostúra
- tópeka
- tórto
- trajébaiñu
- tránpa
- trenbíde
- trintxa
- tríste
- trópel
- ttir-ttir
- txábeta
- txakur míngaiñ
- txámarra
- txantxángorri
- txar
- txarri-ágiñ
- txártel
- txatxútu
- txíflo
- txíle
- txímutx txákur
- txínguan
- txipítta
- txírriki-txárraka
- txirtxil bedar
- txitáldi
- txixá-érreka
- txonbolo
- txori-opil
- txósna
- txúleta
- ua-uau
- ugartu
- úle
- umétoki
- untzilla-keixa
- urbédeinkatu
- uretz
- uróillo
- urretx
- urrúma
- Urtézar egun
- uskeríxa
- uuu
- xapi!
- xirbistu
- zái
- zakú-patata
- zan bédar
- zapabúru
- zápla
- zapuztu
- zarrára
- zátar
- zéken
- zénbatero
- zer
- zerráu
- zeterixa
- ziarro
- ziezto
- zílindro
- zintta-dantza
- zíriñ
- zíttal
- zor
- zoroétxe
- zótiñ
- zúek
- zupa-zupia egin
- zurittasun
- zutíttu