Bergara aldeko hiztegia

ebági. Aditza. ebái. Aditza denean EBÁI entzun ohi da ia beti, baina izena denean EBÁGI zein EBÁI, biak esan ohi dira.. 1.ebági. (a). du Aditza. ebái. Ebaki. · Cortar. “Karnazero barrixak oso ondo mozten dau okelia.” Uberan, infinitiboa berdina den arren, ebaten, ebatera esaten da.. 2.ebagi, ebagíxa. (a). Izena. Cortada, incisión. “Kutxilluakin ebagixa ein ddot bietzian.” 3.ebági. (c). du Aditza. ebái. Cortar, rasear la pelota. content_copy moztu, kortáu.
ebági bédar, ebági bedárra. (c). Izena. botanika. Chelidonium majus. Árnica, celidonia. Ebakiak eta osatzeko erabiltzen den belarra. content_copy pínpiño bédar, árnika bédar.
ebagitzáille, ebagitzaillía. (c). Izena. ebaitzeáille. Ebakitzen duena; adibidean EBAITZEÁILLE, -ía. “Garilotzia esate jako orri. Ebaitzeailliak eta lotzeailliak (sic) izeten die. Don.”
ebai.
ebaiki.
ebáinddu. (d). du Aditza. ebaiñ-ebaiñ eiñ. Egurtu, jo. “Ebaindduta laga juan andria.” EBAI.
ebali.
ebanjelíxo, ebanjelixúa. (b). Izena. Evangelio. “Ebanjelixua baiño luziauak izaten die aren erretolikak.” Inoiz entzuten da konparazio hau..
ébate, ébatia. (a). Ubera. Ebagi (edo agian eban arkaikoa) aditzaren nominalizazioa Uberan. “Laster datoz gari-ebatiak./ Guraiza onek eztabe ebateik nai.”
ebátu. (a). du Aditza. obátu, ogátu, orátu. Oratu, heldu. · Agarrar, asir. “Ebatu zostan belarrittik eta ixixa etara ein zostan.” content_copy eldu.
ébilla, ébillia. (b). Izena. Hebilla.
ebítau. (a). da du Aditza. Evitar. “Txikiteua ebitatzearren Gorlara joate zan botiakin.”
Ebro. Ibaia. Esamoldeak: orrek Ebro be erango leukek. (d). Esapidea. Edale handia dela.
edáde, edadía. (a). Izena. edare. Adina. · Edad “Ze edade dauka?” Adinekoek EDARE ere bai.. Esamoldeak: edadían áurrera joan. (b). Esapidea. Urtetan aurrera joan. “Zu be oiñezkero edadian aurrera zoiaz.” edade maior, edade maiórra. (d). Aditza. Mayoria de edad. “Edade maiorrerera aillegatzen zanian nai dozuna eingozu.” edáde aundíxa éuki. (c). Esapidea. Urte asko izan. “Guk edade aundixa daukau bai, eta obe dou etxian egotia./ Eibarren bizi don Antoni. Bai, onezkero edade aundixa jaukan ba. Hil.” beiñ edade batera ezkero. (b). Esapidea. Adin batera helduta gero.
edadega, edadegie. Aramaio. "Arbol bravío." (Orm Aram)
edadétu. 1.edadetu, edadetúa. (b). Adjektiboa. Adintsua. · Entrado,-a en años. “Andra edadetu batekin ikusi dot./ Orren gizona bastante edadetua da.” 2.edadétu. (c). Aditza. Entrar en años. “Beiñ edadetu ezkero kuittak alde guztietatik.”
edar.
edare.
edarki.
édarra
édarra, édarria. (d). Izena. erráda. erráda. Ipurdia baino ahoa estuago duen ontzia, ura ekartzeko erabili ohi zena. · Herrada. “Ostian eskutarako ura edarran; edarria. Ipurdira zabala ta gora estutu eitte zan. Metro erdi bat altura, ta buruan e andrakumiak eta eruateko, formia, gora estutu zela eitte zeban beian pixua zera zaintzeko. Nik betik zinka o ola ezautuittut. Egongo zien edarrak e, ikusittut kobrezkuak pe bai. Don.” Zinkazkoak edo portzelanazkoak izan ohi ziren gehienak eta buruan eramaten ziren sorkixa (edo solkixa) bigungarritzat ipinita. Latoizko ustaiz inguratutako zurezkoak ere baziren. .