Bergara aldeko hiztegia

kukúfraka
kukúfraka, kukúfrakia. (c). Izena. botanika. Digitalis purpurea. kukupraka. Digital. Erdaraz "calzones de cuclillo" ere deitzen zaio. Txilina bezalako lora gorri mordoa du ilaran zintzilik. Zelaietan, basoetan eta baita oso mendi garaietan ere aurki daiteke. Bihotzeko gaitzentzat oso erabilia. Oso gogorra denez, medikuaren agindupean bakarrik erabili behar omen da.. ohar bat
kukuka ibili.
kukúlu, kukulúa. (c). Izena. kukuillu (Antz.). Cogollo de una verdura. “Batzuk letxugian kukulua bakarrik jaten dabe.”
kukúlumixo. ohar bat
kukulumixo
1.kukulumixo. (d). Adberbioa. Kukilduta, kuxkurtuta. · Encogido por miedo, frio, etc. “Geldik baldin badago ola, kukildduta: kukulumixo dao. Don.” 2.kukulumixo. (d). Adberbioa. En cuclillas.
kukúmarro. 1.kukúmarro, kukúmarrua. (d). Izena. Koko jantzitakoa, Inauteri jantzian dabilena. · Disfrazado de Carnaval. “Gabardina zar orrekin kukumarrua emoten dok./ Jente asko zebillen kukumarro jantzixan.” KUKUMARRUA EMON, entzun izan dugu, gehienbat. . Esamoldeak: kukúmarro jantzi. (d). Atzo ire anaia ikusi najuan kukumarro jantzitta./ Eztakitt aurten kukumarro jantziko naizen. “Orain disfrazau, edo asko jota mozorrotu entzuten da.” content_copy mozórro jántzi. 2.kukúmarro. (d). Izena. Edozein mozorro; burualdea soilik estaltzen duena ere bai. · Antifaz, disfraz. “Olatia, nik uste dot leenao meza-nausittan da primerako zera zeukenak eta, gero ospittalera eruateko olatak eruate zittuela. Primerako entierrua zanian bai beintzat; zestuakin olako kukumarro moduko zer bat jantzitta auzoko neskak; ogiduna zestuakin eta albuan joate zien beste alako mantilla batekin beste lau, luto zerrauakin. Klem.” 3.kukúmarro, kukúmarrua. Izena. Txorimaloa. (Lar Antz).
kukúmixo. (d). Adberbioa. kukúlumixo, kukúmixoka. Kokoriko; makurtuta, kakaginan bezala. · En cuclillas. “Pastoriak orduak egoten die kukumixo. Klem.” Baita KUK.
kukur, kukurra. (d). Gangarra. · Cresta. content_copy gángar. Esamoldeak: kukurra goixan euki. Esapidea. Antzuola. "Harroa izan. “Kukurra goixan dauka.”
kukúrruku, kukúrrukua. (a). Izena. Oilarraren kantua. · El canto del gallo. “Basarriko despertadoria, oillarraren kukurrukua.” Esamoldeak: kukúrrukuka. (a). Kukurruku eginez. “Oillarra kukurrukuka dabill. ” kukúrrukua jo. (c). Esapidea. Desafioa bota. “Makiña bat kukurruku joten dau Oriok. ” kukúrruku eiñ. (a). du Aditza. Cantar el gallo. “Oillarrak kukurruku eiñ baiño len jaiki naiz. ”
kukúrruku-éztul, kukúrruku-eztúla. (b). Izena. Tosferina. “Kukurruku-eztulak jota apurtuta lagatzeittu umiak./ Karakolen zera bai entzun, kukurruku-eztulakiñ da, karakolen mokua zala ona ta. Ben.”
kukurrusalda. Interjekzioa. Eibar. "Tiempo! Harrapatze-jokuetan, jokua etetzeko erabiltzen dan berbia: baten bat jausi egin dalako, zeozer esateko... “Kukurrusalda! Kukurrusalda! Itxoin-itxoin, Mirenek min hartu dau-eta." (SB Eibetno).” ohar bat
kukuságar, kukusagárra. (d). Izena. Haritzak eta ametzak izaten dituen kiste borobil-borobilak. · Agallas de roble. Igartutakoan kukubalak edo pospoliñak esaten zaie, eta berde daudenean eta berde daudenean kukusagarrak. Ez dira jatekoak, garratzegiak direlako. Kanika bezala erabiltzen ziren lehen jolaserako..
kukútu. (c). Aditza. Oñati. "Encogerse. ·Kukútuta: encogido, envejecido, inutilizado." (Izag Oñ).
kúlape, kúlapia. (d). Izena. Diru asko jokatu ohi zen karta-jokoa. · Culape. “Dirua blasta-blasta jokatzen zeben kulapian.” Inesiboan ia beti. . Esamoldeak: kulape emon. Esapidea. Eibar. Amodio kontuetan edo dantzan ezezkoa eman, kalabaza eman. “Alakoren baten ausartu zan errekaua eittera begixa jota eukan neskatilliari, eta kulape emon zetsan. (AAG Eibes).”
kulentriña.
kúletro
kúletro, kúletrua. (b). Izena. botanika. Amanita caesarea. Kuletoa, gorringoa. · Oronja. Gaina gorria eta azpia hori argia duen perretxiku estimatua. Kirten barrenean arrautza koskolaren antzeko estalkitxoa du. Gaztainadia gustatzen zaio.. content_copy górringo.
kúletro fáltsu
kúletro fáltsu, kúletro faltsúa. (c). Izena. botanika. Amanita muscaria. Kuleto faltsua. · Falsa oronja. Goikoaren antza du, baina tanto zuriak izaten ditu gainean, eta azpia eta kirtena zuriak. Ugari hazten da pinudietan. Pozoitsua da..
kúlpa, kúlpia. (a). Izena. Culpa.
kúlpante, kúlpantia. (c). Izena. Erruduna. · Culpable. “Zeintzuk izango, ta etxeko neska-mutikuak basarrixai su emotian kulpantiak./ Sasoi onian asi die kulpantien billa.”
kúlpitto, -u, kúlpittua. (d). Izena. púlpitto, -u. Púlpito. “An jardun jok kulpittua bota biarrian, ango sua ta ango diabrua.”
2.kúma, kúmia. (a). Izena. Seaska. · Cuna. “Umia lo dago kuman.”