Bergara aldeko hiztegia

mítiñ, mitíña. (a). Izena. Mitin. ohar bat
mittei.
mitxeléta, mitxeletía. (b). Izena. mitxoléte. Mariposa. Esamoldeak: mitxeleta baltz, mitxeleta baltza. "Mariposa de mal agüero. “Ilunabarreko mitxeleta beltzak billurra emoten zetsen." (SB Eibetno).” Osintxuko lagun batek diostanez, Hilarik eta beste andre batek mitxolete handi bat, mitxolete beltza ikusi zuten atarian, eta Hilarik heriotzarekin edo berri txarrekin lotu zuen; ez zela seinale ona, alegia.. content_copy tximeléta.
mitxíña. ohar bat 1.mitxiña. (b). Izena. Katuari deitzeko erabili ohi den izena. · Nombre con el que se suele llamar al gato. “An, ikusi mitxiña./ Mitxiña, mitxiña. etorri ona.” Sin. mixi, mixin (Eib.).. 2.mitxiña. Adjektiboa. "Neskatilari ere maitekiro esaten zaio. “Gure mitxintxua nun dao?" (Lar Antz).”
miúra
miúra, miuría. (c). Izena. botanika. viscum album. míuda, migúra, mingúra, mirúka, biguri (Lein.). Muérdago. “Mirukia, umeloixa botatzeko. Don.” Arboletan hazten den landare parasito ezaguna, kalte handia egiten diena. Fruitu zurixka batzuk ditu. Ateburuetan jarri ohi da, oinaztarritik babesteko edo. Txahala egin duten behiei miura-ura eman ohi zaie ume-loixa bota dezaten. .
mixar, mixarra. Izena. glis glis. Eibar. Lirón. (SB Eibetno).
mixerable. ohar bat
mixi.
mixirikatu-mosu, mixirikatu-mosua. (c). Izena. Oñati. Aurpegi larria. “Azelako mixirikatu-mosua daukazuna./ An eguen Martiña, mixirikatuaren moduan, kolore zuri-zurixakin” ohar bat
mix-mix.
Míxo. (c). Toponimoa. Antzuola eta Oñati bitarteko baserri urruna. · Caserío lejano de Antzuola.
mízkiñ, mizkíña. (b). Adjektiboa. Gutxi jaten duena, eta ez edozer. · Melindroso, -a en el comer. “Mizkiñ demasa izandakua da umetan.” ohar bat feedback játun.
mizkínddu. (b). da du Aditza. Mizkin bihurtu. “Len jatun ona zan baiña oiñ mizkindduta dago./ Amandriak mizkinddu dau umia.” ohar bat
mizkinkeríxa, mizkinkerixía. (b). Izena. Mizkinaren jokabidea edo ekintza. “Beti mizkinkerixan ibili barik garbittuizu plater ori.”
mízpilla
mízpilla, mízpillia. (b). Izena. botanika. mespillus germanica.. mízpira. Mizpira. Fruitua eta arbola. MIZPILLA-ARBOLA ere bai zuhaitzari. · Níspero. Baserri inguruetan, basoko bide bazterretan eta oro har, leku itzaltsuetan egon ohi den arbola txikia. Mizpilak ustelduta gero jaten dira. Berdetan oso mikatzak dira. . Esaerak: Agura txiki belendriñ, bost bizar eta sei agiñ. Esaera. Oñati. (Izag Oñ). Mizpiraren igarkizuna.
mízto, miztúa. (b). Izena. Aguijón de abeja, lengua culebras. “Erlamiñuak miztua sartu zotsan.” Sugearen mihiari mizto deitzen zaio eta pozoia han duela uste da. Subia ikusi dot eta olakotxe miztua agiri zeban. . ohar bat
mobídu. 1.mobidu. (a). da du Aditza. Mover(se). 2.mobidu. (a). da Aditza. Norbaiten edo zerbaiten bila hasi. · Moverse en busca de algo. “Ez agiri illuntzian e, gabian e, neskia etxera Ore(g)in, da mobidu dia. Hil./ Ointxe mobidu biako dau norabaitt lan eske. ” 3.mobidu, mobidúa. (b). Adjektiboa. Geldi egoten ez dena. Haurrez, batik bat. · Revoltoso, -a, que no para quieto. “Mutiko txarra ezta, baiña oso mobidua.” ohar bat content_copy geldígor.
mobimentu, -o, mobímentua. (a). Izena. Movimiento.
móda, módia. (a). Izena. Moda. MODAN EGON, MODATIK PASAU, MODAKO, MODARA JOAN... .
módu, modúa. (b). Izena. Modo, forma, manera. Zerbait nolakoa den galdetzeko: Zer mutill modu dok pa?/ Ze etxe modu erosi dozue?. Esamoldeak: módu onían. 1.modu onian. (b). Adberbioa. Era onean. · Con buenas maneras, con corrección. “Modu onian eskatu zostan dirua.” 2.modu onían. (c). Prezio onean, merke samar. “Automoilla modu onian ipintzen bost erosi eingotsat. ” modu-moduan. (b). Adberbioa. Berdin-berdin, honelako esaldietan: “Basarrixa leengo modu-moduan jaukek oinddio. ” ohar bat móduz. 1.moduz. (c). Adberbioa. Modu onean; prezio onean, batik bat. “Moduz erosi giñuan etxia./ Moduz jaten da taberna orretan./ Beste baten alemanei emun gontsen guk sustua demasa. Bai, eta moduz gaiñera, e. Klem. (AA BergEus, 339. o.).” ohar bat 2.ze moduz?. (a). ze moduz. Galdera formula. Qué tal. ohar bat modútan. (c). Adberbioa. adierazkorra De qué manera, hay que ver cómo. “Modutan gaiztotu jatzu eskuko heridia./ Modutan azi da aspaldian zuen mutilla.” modutáko, modutakúa. (c). Izenlaguna. adierazkorra A zer nolako, harridurazkoetan. · Menudo, -a. “Modutako soiñokua zeroian Pilik (berezia)./ Modutako atxurra laga dostazu (eskasa edo).” modúko, modukúa. (a). Bezalakoa. Gure eskualdean gehien erabiltzen den berba sinonimoen artean. .