Bergara aldeko hiztegia

proporziño. 1.proporziño, proporziñúa. (c). Izena. Proporción. “Porlana ta ura ze proporziñotan bia da morterua eitteko?” 2.proporziño, proporziñúa. Izena. Aukera.
prosozíño. 1.prosoziño, prosoziñúa. (b). Izena. Procesión. 2.eta ze prosozíño!. (c). Eta ze otxokuarto. · Qué puñetas. “Ze sindikato ta ze prosoziño, nik neuk nai dotena eitte juat.” ohar bat content_copy eta ze otxókuarto!.
proste.
protálora, protáloria. (d). Izena. botanika. Ezin izan dugu atera ez izen zientifikoa ez erdarazkoa. Buruko eta begiko mina kentzeko eta zauriak sendatzeko erabiltzen omen da.
protéstante. 1.protéstante, protéstantia. (b). Adjektiboa. Erlijio protestantekoa. 2.protéstante, protéstantia. (b). Izena. Protestaka dabilena (umorezkoa). “Zu protestante majua eindda zare aspaldixan./ Ze jiñuek pa protestantiok? Oin be eztittuk konforme egongo.”
protéstau. (a). du Aditza. Protestar.
protxu.
públiko, públikua. (b). Izena. Público. Esamoldeak: públikuan. (b). Adberbioa. En público. “Da danen publikuan abadia plantau ei jakon konfesau ero, beran asoluziñua emun ero, eitteko ero, ta. Hil. (AA BergEus).” DANEN PUBLIKUAN dio Hilarik, "denen aurrean" zentzuan..
puerto.
púesta, puestía. (d). Izena. Osintxun, Kofradietako txalari egosteko kentzen zaion puxketa. “Kofraixak e, beixa iltzen zan len. Oin beixa baiña len txala. Beixa iltzen zan, eta, puestia esaten jakon, egosteko iztarra ero kentze otxen; beste geinddikua, sobratzen zana, etxe bakoitzak rekojitzen eban. Mertz.”
púesto. 1.puésto, puéstua. (a). Izena. Puesto, posición. “Zenbagarren puestuan sartu da Marino?/ Alkizak Kodroi puestua kendu dotsa.” 2.puésto, puéstua. (c). Izena. Berdura plazako saltokia. · Puesto de venta del mercado de abastos. “Oiñ eztaukau puestoik Bergako plazan./ Jose-txikixa etortze zan puestua kobratzera.” 3.puésto, puéstua. (d). Izena. puéstoko txábola. Hazitarako idiskoak behiak estaltzen dituen lekua. · Lugar en que los terneros sementales se aparean con las vacas. “Puestorako moduko ixkua da ori.” Sin. parada (Lein.).. content_copy kastétxe, ixkó-txábola. Esamoldeak: puéstoko íxko, puéstoko íxkua. (d). Izena. Hazitarako idiskoa. · Ternero semental. “Olañetan ei jaukek puestoko ixkua ona./ Kokote orrekin puestoko ixkua emuten dok.”
puf!. (b). Onomatopeia. Nekea, ezjakintasuna, asperdura edo higuina adierazten duen espresioa. · Expresión de agobio. “Puf! Oiñ asi zaitte deberiak eitten./ Puf!, batek daki zeiñek ein daben hori. (SB Eibetno).”
púja
púja, pújia. (c). Izena. Lakatz berria. · Brote, ramita joven. “Oiñ arbolia porau ezkero udabarrixan puja galantak etarakoittu.”
pujámante
pujámante, pujámantia. (d). Izena. pujamente. Perrak jarri aurretik oinetan animaliak dituen gogortasunak moztu eta leuntzeko tresna. · Pujavante. “Kaskue pujamantiez apurtxo bat garbittu itten dotsau ganauei tta, ta gero ba norberak ikusi birau nun euki leikien min. Bix.”
pujáu. 1.pujáu. (d). dio Aditza. Disputar un objeto de compra: un caserío, un terreno, etc. “Uezabak basarrixa saltzeko ipiñi zebanian, errenteruei erriko medikuak pujau zotsen./ Pujau ein jostak. Batek amar eskiñi jao eta bestia etorri albotik eta amaika neuk emungo juat. Pujau ein jostak beixa ero astua. Don.” 2.pujáu. (d). dio Aditza. Disputar la novia o el novio a alguien. “Ia ezkontzera zoiazela Agarreko Patxik nobixia pujau jotsan gure Pelloi./ Ondo ezpok zaintzen, neuk pujaukostat.”
pulmóe, -i, pulmóia. (a). Izena. plumóe, -i. Pulmón. PLUM.
pulmóiko, pulmoikúa. (d). Izena. plumóiko. Birikietako gaitza. Tuberculosis. PLUM.
pulmoníxa, pulmonixía. (b). Izena. plumonixa. Pulmonía. “Usenak izeten zien, oiñ indiziñuak die baiña. Geixotzen zanian plumonixakin-da, usenak zanetan ipintzen zittuen. Ben.” Oso adinekoek PLUMONIXA diote. PLUMONÍXA D.
pulmonixa bedar, pulmonixa bedarra. (d). Izena. botanika. Pulmonaria longifolia (?). Ez dakigu ziur zein landare den.
púlpa, pulpía. (c). Izena. Erremolatxa azala, zaku handitan etortzen zena ganadu pentsutarako. · Corteza de remolacha que se compraba en grandes sacos y se usaba como pienso. “Pulpia, zera, erremolatxian azala, len ganauendako zertzen zuan Arabatik ero; neguan beratuta pentsuakin naasi emute jakuan. Klem.”