Bergara aldeko hiztegia

mezáko, mezakúa. (c). Izena. Fraileez aritzerakoan, meza emateko gaitasuna duena. · Referiéndose a frailes, el que tiene facultad de decir misa. Se usa en oposición a "lego". “Arantzazun erdixak inguru leguak eta beste erdixak mezakuak.”
mezia (edo errosaixua) esan. Decir misa.
mi-mi-mi. Onomatopeia. "Onomatopeya referida a lo que alguien ha dicho, con sentido despectivo. “Hire ahiztia beti bardin, “mi-mi-mi”, beti bestiak kritikatzen!" (SB Eibetno).”
miárma
miárma, miarmía. (a). Izena. Armiarma. · Araña. “Batzuk billurtu eitten die miarmekin.” Sin. amarratz (Ang.), armiarma (Oñ.), masma (Eib.).. content_copy masma, amárratz.
miárma-ári, miárma-aríxa. (c). Izena. Amerauna. · Telaraña. content_copy améraun.
miárma bédar, miárma bedárra. (d). Izena. botanika. stellaria media. Pamplina. ohar bat
miáu. 1.miau, miaua. (a). Izena. Maullido de gato. “Katua ibili da miau ta miau./ Katu-miauak eztoste laga lotan.” Oso ozenak direnean katumarrosa ere bai. . Esamoldeak: miáu eiñ. (d). Esapidea. Txapio eiñ, lapurtu (lagun). · Birlar. “Kartetan lagun moduan asi tta azkenian miau ein joskuen diru mordua.” miáuka. (a). Adberbioa. Maullando. “Katuak miauka jardun dau gau guztia.” 2.miau. Izena. haur hizkera Katua, haur hizkeran.
miáztu
miáztu. (b). du Aditza. mieztu. Lamer. “Beixak eskua miaztu dotsa umiai.”
míetz. (c). Adberbioa. Zarratu-ren kontrakoa; elkarrengandik tarte handiaz, landareak, batik bat. · Ralo, poco poblado, referiéndose sobre todo a plantas. “Oso mietz dago piñua zuen basuan./ Azenaixia mietzegi dator, espinakia, ostera, zerratugi.” Etim.: mehatz.. feedback zerrátu.
miéztu. 1.mieztu. (c). du Aditza. miaztu. "Zerratu" dagoena "mietz" jarri. · Operación que consiste en dejar espacio a las plantas arrancando las que sobran. “Erremolatxa miezten dabill Julien.” Sin. bakandu (Ub.).. content_copy bakándu. 2.mieztu.
migura.
miiñ.
mika.
mika
1.mika, mikía. (c). Izena. pica pica. Urraca. “Rioja aldian mikak mozolo-mozolo bide baztarretan.” Rioja aldian mikak mozolo-mozolo bide baztarretan.. 2.mika, mikía. (c). Izena. Mikatutako oiloa. · Gallina que está con la muda. “Mikak txabolan lagaittut.” 3.mika.
mikaáldi. 1.mikaáldi, mikaaldíxa. (c). Izena. Oiloa mika dagoeneko aldia. · Epoca en que la gallina está de muda y no pone huevos. “Oillo onek ia bigarren mikaaldixa dabe.” 2.mikaáldi, mikaaldíxa. (c). Izena. Pertsona batek, neskatilak, batez ere, ezertarako gogorik ez duen aldia. Jateko gogoa falta, batik bat. Baita urduri edo haserrekor. · Temporada en que una persona, una niña casi siempre, está sin apetito, nerviosa o quisquillosa. “Gure neskatilliak egundoko mikaaldixa dauka aspaldi onetan. Ez jan, ez patxaraik...”
mikátu. 1.mikatu. (c). da Aditza. Oiloa gaixotu: lumak jausten zaizkie eta ez dute arrautzarik jartzen. Pasakorra da. · Ponerse de muda la gallina. “Oingo oilluak ez i die mikatzen.” Esamoldeak: míka egon. (c). Esapidea. mikátuta egon. Mikaldian egon. “Oilluak mika dagon denporan eztau arrautzaik eitten. ” 2.mikatu. (c). da Aditza. mikotu. Pertsona bat ezertarako gogorik gabe gelditu, jateko gogorik gabe, batik bat. · Quedarse sin ganas de nada, perder el apetito una persona. “Txikittan danetik jaten zeban, baiña aspaldixan ziero mikatuta dago.” Emakumeez gehiago. MIKOTU ere bai gizonezkoez.. ohar bat
míkatz, mikátza. (b). Adjektiboa. míkotx. Mingotsa. · Amargo, -a “Sagar berdiak eta gaztaiña gordiñak mikatzak izaten die.”
mikeléte, mikeletía. (c). Izena. Garai bateko polizia forala. “Partia emon ebenian, mikeletiak. Etorri ei zien zortzi mikelete ero amar, inddar aundixa. Hil.” ohar bat
míko, -u, mikúa, -ía. (b). Adjektiboa. Mizkina jaten. · Melindroso, -a en el comer. “Txikittan mikua intzan i galanta./ Gure neskatillia mika samarra da jaten.” Batzuek txepel, zazpiki, zentzua ere ematen diote..
mikotu.
mikotx.