Bergara aldeko hiztegia
oskórri.
1.oskórri, oskórrixak.
(d).
Izena.
osgorri.
Laino gorrixkak. · Nubes rojizas.
Donatoren arabera, goizean, egunaren etorreran, inoiz ageri ohi diren laino gorrixkak. Pluralean, batez ere. Oskorrixak ikusten die. Illuntzeko oskorrixa goizeko itturrixa. esr. Klem.
.
Esaerak:
Goizeko oskorrixak (edo osgorrixak), gabeko itturrixa.
Esaera.
Antzuola.
Illuntziko oskorrixa, goizerako aizia.
(Lar Antz).
2.oskorri.
(d).
Adberbioa.
Zerua laino gorriekin. · Cielo teñido de nubes rojas.
“Oskorri dago.”
oso.
1.oso.
(a).
Graduatzailea.
Muy.
“Oso ondo bizi da.”
2.oso, osúa.
(a).
Adjektiboa.
Entero, -a.
“Egun osua barriketan botatzen dau./ Ze nai dozu, osua ala erdixa.”
OSOS.
Esamoldeak:
osó(r)ik.
(b).
Adberbioa.
Osorik. Entero.
“Piñatelak osoik erreta die gozuenak./ Kontuz ibilli tta osoik etorri.”
OSOS.
oso(r)ik egon.
Esapidea.
Haurdun dagoen andrea oraindik umea egin gabe egon.
“Zela dago Maria, oinddio osoik dago? .”
Emakume birjinari OSORIK DAGONa esan izan zaiola dio Don.k: Osorik dagona, loria, neska-loria..
osóko, osokúa.
(c).
AdjektiboaIzenlaguna.
Pieza batekoa. · De una pieza.
“Mai bat ol batekua danian, osokua. Klem.”
Esamoldeak:
oso osokúa ez izan.
(c).
Esapidea.
Pertsona bat guztiz normala ez izan. · No ser normal del todo, tener cierta deficiencia mental.
“Semeik gaztena ezta oso osokua./ Ezixok kasoik eiñ orri eztok oso osokua ta.”
óspa!.
(b).
Interjekzioa.
Alde hemendik!
“Ale mutikuak, ospa emendik.”
Esamoldeak:
ospa eiñ.
(c).
du
Aditza.
adierazkorra
Alde egin. · Escapar. "Desaparecer subrepticiamente." (Etxba Eib).
“Afari demasa jan da ospa ein giñuan pagau barik.”
óspel.
1.ospel, ospéla.
(b).
Izena.
Sabañón.
“Aintxiñan neska-mutikuak eskuak ospelez beteta eukitze zittuen neguan.”
2.ospel, ospéla.
/eu/user/3.
Izena.
"El lugar resguardado del sol y del frio (?).
“Paraje ospela." (Izag Antz)”
óspera!.
(c).
Interjekzioa.
Maldizio leuna. · Maldición suave.
“Ospera! Karteria aaztu jatak.”
Ostiaren euf. dirudi. LA .
ospíttal.
1.ospittal, ospittála.
(b).
Izena.
Hospital.
2.ospittal, ospittála.
(b).
Izena.
Bergaran, lehengo zaharren egoitza. · La antigua residencia de ancianos.
“Txibistok ospittalian pasau zittuan azkenengo urtiak.”
óspizioko, óspiziokua.
(c).
Izena.
ospiziano.
Hospiciano, -a.
“Semeik zarrena ospiziokua da.”
Azen.: ospízioko, ospíziokua ere bai..
kajáko, erríko.
ostargi, ostargixa.
(d).
Izena.
Oñati.
Egunsentia.
“"Ostargixa badator: comienza a amanecer." (Izag Oñ)”
ostargittu.
(d).
Aditza.
Oñati.
Egunsentia etorri.
“"Ostargittuta euan: había comenzado a amanecer.”
ostárku, ostarkúa.
(c).
Izena.
Arco iris.
“Eurixa ta euzkixa batera dienian ostarkua agertzen da.”
Jende askok arkoirisa dio.
.
ostárte, ostártia(k).
Izena.
Garbiuneak egun lainotuan. · Claros.
“Ostartiak badare baiña egun illun samarra dago. Klem.”
Galdu samartua. Pluralean, batik bat..
euzkíarte.
ostátu, ostatúa.
(c).
Izena.
Hostal, fonda.
“Lenao ostatuak gaua pasatzeko tabernak zittuan. Ostatua izeneko taberna bat Antzuelan jeuan. Klem.”
óste, óstia.
(b).
Izena.
Lekuarekin, zerbaiten atzealdea; denborarekin, zerbaiten gerokoa. Leku-denborazko kasuetan, batik bat.
“Armaixo ostian zeuan ixil-poltsia./ Meza ostian da bazkaixa.”
Bigarren osagai gisa, batik bat: etxeoste, bazkaloste, klase-oste. Bergarako kalean bada inguru bat "Osteta" izenekoa, hirigunearen ostean geratzen dena, hain zuzen..
- proba
- aasa
- abárketa
- abérats
- áborto
- adaríttu
- adóre
- afusilau
- agonixako
- ai
- áiña
- aintzakótzat artu
- aittazulo
- aixén txíki
- áizebe
- aiztatzáko
- ákats
- ála ála!
- albáilen
- aldákor
- aldera
- alegorri
- alkartasun
- almórrana
- altau
- amáika
- amásau
- Amériketa
- amortzu
- ánda
- andra-ikuste egun
- anikíllau
- ankábiur
- ankátrapu
- ánts
- antzeratu
- ao-sápai
- apárt
- apixo
- aprópos
- arabixa
- arántzarte
- arbide
- ardátz
- ardílana
- arénarri
- argínddar póste
- arílddu
- arkera egon
- armaixo aundi
- arotzérixa
- arráinddun
- arrana euki
- arrára
- arrauki
- arrébato
- arríbola
- arríttu
- artábirrin
- artámatxar
- arteroi
- artólapiko
- arúztu
- áski
- astákerten
- astegun soill
- astoperréjill
- asunur
- atekriskéta
- atrebídu
- átxur
- atzé-libre
- aukeráko
- auntz-bizar
- aurréra-kárga
- auspokerixa
- Autx-errixa
- azalatxúrtu
- ázi
- azkónar
- áztarka
- babábeltz
- báina
- bákarrik
- baldekára
- bána
- bapez
- bargázta
- barrandéro
- bárrika
- barruko naiez
- basáuntz
- básta
- batio
- be
- bedarrontze
- begilauso
- béiñ
- béla
- belaunbikótu
- belunka
- benpian
- beranéante
- berberdi
- beregándu
- bernamámiñ
- bertanbéra laga
- besteláko
- betózko
- bíar
- bidarri
- bietz-nárru
- bíkotx
- biñán
- birigatx
- bistúri
- bixk
- bizínai
- bizkárleku
- bokazíño
- bólu
- bórro
- botazíño
- brebenidu
- brotxilla
- bultzagarri
- burdíña-kósko
- burkúbeso
- burtárrasto
- buruázur
- burutazíño
- buztánikara
- damáikesa
- dantzáleku
- debozíño
- denbora
- desbárdiñ
- déskuidu
- déstera
- dilín-dalán
- diruzalétu
- domáu
- dra-dra-dra
- dulduríxo
- ebági
- edarto
- edur
- edurzúlo
- egiñáldi
- egóneziñ
- egúndoko
- Eibar
- elatz
- elízatar
- émendai
- enbído!
- enjeneral
- entañadera
- épai
- époka
- eraregi
- erderakára
- erdoi
- erkínddu
- Erlojuak dabil mundua
- erozeiñ
- erramillote
- errebez
- errége-errégiñak
- errékarri
- erremedíxau
- errengillára
- erréspetu
- érrez
- errí-lur
- érronka
- errubéra
- eságapeko
- esfórtzu
- eskástu
- eskillára-búru
- eskólau
- esku-errota
- eskúpeta
- esnati
- esnétela
- espínaka
- éstata
- estómagu
- estun
- étsai
- etxégintza
- etxóin
- euli-káka
- eupára
- euskalzále
- éxkel
- ezéla (be)
- ézinddako
- ézkondei
- ezpánaundi
- éztarri
- falsá-eskuadra
- farra-fárra
- fiésta
- fíxo izan
- fotografíxa
- frantzes-gólda
- frotáu
- fundídu
- gabióta
- gáinbera
- gaixozain
- galbíde
- gálera
- ganaudun
- gangárda
- garátu
- gari-azao
- garítxu bédar
- garraztásun
- gatzóntzi
- gazíttu
- gazté-dénpora
- geizto
- gérriko
- gibel bédar
- gírgerro
- gizátxarkerixa
- glu-glu
- goiága
- goldá-kútxillo
- gonaiza
- górantzia
- górriñ
- gosepásau
- gráda
- guardázibill
- gúriñ
- ibaazi
- idíau
- ígar
- igualéko
- ikára
- iketan
- íldako
- ille-joan
- íllúntzi bédar
- iñárra
- indizíño
- iñóra
- intxaur-káskal
- Inúzente égun
- ipúrbeltz
- ipurtázur
- irasagar
- irínddu
- irristo
- irústarbi
- ittáixo bédar
- itxas-maria
- itxungi
- itzebaittu
- ixiltásun
- íxur
- izen
- ízpi
- jabóiur
- jakínai
- jangoikuán atzámar
- jataille
- jazban
- jesukriston atzapar
- joán
- jornaléro
- jotekalari
- jústuri
- kaiñabéra
- kakagúra
- kákatza
- kalbo
- káletartu
- Kamiñondo
- kángrejo, -u
- kanpó-fúbol
- kántu
- kapónera
- karakote
- karéarri
- karlistáda
- karráxika
- kártola
- káskara
- kastáko
- katamíxar
- katóliko
- kaxagiñ
- kejáu
- kili-kíli
- kinkilléro
- kiríka
- kízkur
- kóbarde
- koipétsu
- kola
- komádrona
- konbersaziño
- konfusíño
- konpradóre
- kontrabeta
- kóntu
- korapillótu
- korrídu
- koskábillo
- kota
- kriáu
- kuartóe, -i
- kukúfraka
- kunbo
- kúrtzelu
- labádero
- labóre-lúr
- laiñera
- lakirixo
- lanerátu
- lanzádera
- láranja
- lárre
- lástaxee
- láuki
- lebadúra
- lekaixári
- lepagorri
- lerako
- lez
- limako
- líñu
- litxarreríxa
- lízun
- lokaáldi
- lóra
- lóti
- lúarrigintza
- lur
- lurrúndu
- máats
- máietz
- máistra, -o
- mákatz
- maláletxe
- mama
- mangá-mútur
- mantsótu
- marijuana
- márkes
- Martin Abade
- Mastérrekako éuskera
- mátxar
- maxkáldu
- mekauben zotz
- menderau
- mengor
- merkeáldi
- mezáko
- milagro
- minbéra
- miradóre
- mítiñ
- modúan
- moldiatzaille
- móro
- mostu
- motxárda
- muga-urrátu
- murruskára
- mutil-kóskor
- mútxur
- nagitturri
- napar-jénte
- narrúta
- Nebereta
- negu-mútil
- nerbióso, -a
- néure
- nóizko
- nórbaitt
- nun ero nundik
- -obi
- ode-zaparrára
- odóltsu
- ogi-kóskor
- ógro
- oilloluma
- óinddioko
- ojal
- okela-trontzo
- ola obe
- olzirau
- ondóko
- onez-onian
- opátxur
- ordáittu
- ordúrarte
- órma
- orrenbesteko bat
- ortóstu
- oskórri
- óstia
- ota-jaiki
- otsuai be ez opa
- otzíkara
- padezídu
- pago-lízar
- palankári
- pantalónera
- paralítiko
- párra
- pártez
- páseko
- pasmo
- páttal
- pédal
- pelotóe, -i
- perípuesto
- perretxikutári
- petrálontzi
- pikatára
- pikutára joan
- pinplau
- piñu-zuritzeko
- piripo
- pitxitxi
- plánto!
- plúma
- ponderau
- porsíakaso
- pótijo
- potx-potx
- prakánarras
- présape
- príxako
- proporziño
- pulpá-záku
- púntilla
- púta
- púxika
- rarokóte
- repetezíño
- sábi
- saiétera
- sako euki
- salbazíño
- saltzáile
- san martiñ
- sáno
- santuártu
- sare
- sasbera
- sasoiko
- sator-sagu
- ségarri
- seiréun
- sendátu
- sepultúra
- sífilis
- sinískor
- sobízkar
- sokadantza
- soltéro
- sorgin-áize
- soségu
- suatz
- subill-txendor
- suiñ
- súr-lúze
- sutauts
- taillerdun
- táket
- tantái
- tarrapatan
- tato
- teillégin
- tenporak
- testígutza
- tínte
- tíroka
- tóbera
- tolostúra
- tópeka
- tórto
- trajébaiñu
- tránpa
- trenbíde
- trintxa
- tríste
- trópel
- ttir-ttir
- txábeta
- txakur míngaiñ
- txámarra
- txantxángorri
- txar
- txarri-ágiñ
- txártel
- txatxútu
- txíflo
- txíle
- txímutx txákur
- txínguan
- txipítta
- txírriki-txárraka
- txirtxil bedar
- txitáldi
- txixá-érreka
- txonbolo
- txori-opil
- txósna
- txúleta
- ua-uau
- ugartu
- úle
- umétoki
- untzilla-keixa
- urbédeinkatu
- uretz
- uróillo
- urretx
- urrúma
- Urtézar egun
- uskeríxa
- uuu
- xapi!
- xirbistu
- zái
- zakú-patata
- zan bédar
- zapabúru
- zápla
- zapuztu
- zarrára
- zátar
- zéken
- zénbatero
- zer
- zerráu
- zeterixa
- ziarro
- ziezto
- zílindro
- zintta-dantza
- zíriñ
- zíttal
- zor
- zoroétxe
- zótiñ
- zúek
- zupa-zupia egin
- zurittasun
- zutíttu