Bergara aldeko hiztegia

opátxur, opatxúrra. (d). Arotz lanerako aitzurra.
operazíño, operaziñúa. (a). Izena. Operación quirúrgica.
ópill. 1.opill, opílla. (b). Izena. Ogi zapal eta borobila. · Pan plano y redondo. “Labesu bakoitzian, ogixaz aparte, bi ero iru opill eitte zien.” Esaerak: Eztao euzkittan erretako opillik. Esaera. "Munduan eta bizimoduan ezer ez da berezkoa, dena kostatu egiten da, denak du bere lana." (Lar Antz) artúa opillákin pagáu. (d). EsapideaEsaera. Norberari egindako kalte bat kalte handiago batez ordaindu, guk jaso dugun adibide bakarrean. Beste testuinguru batzuetan ere erabiliko zen. · Pagar con creces. “” 2.opill, opílla. (d). Izena. Atea zabal dadin, honen ardatzak azpian izaten duen zulodun harria. · “” Sin. txori-opil..
ópor. 1.opor, oporra(k). Izena. Vacaciones. Batuaren bidez sartu da azken urteetan.. content_copy bakazíño. 2.opor, oporra(k). Izena. Lanik egiten ez den eguna eguraldi txarragatik edo halako beste zerbaitegatik. · "Día de vacación, de reposo, aunque no sea de fiesta, por ej. a causa de la lluvia." (Azkue). “Oporrak e, kanpuan lanik egiñ ezinddako girua zeuanian da, “oporrak dauzku ta”. Neguan edurrakin da egun bi igual da: opor-egunak. Klem./ Gaur be oporra izan dou taillerrian, arginddarrik etzeuan da. ” Pluralean gehienetan. Baita irudizko zentzuan be: Aurten opor egin dosku sagarrak. Kale egin duela, ez duela eman, alegia. .
or. (a). Adberbioa. Hor. · Ahí. Esamoldeak: órtxe-órtxe. (b). Esapidea. Gutxi gorabehera. Baita justu-justu, ia-ia. “Aura, bi metrora ezpada ailegatzen be, ortxe-ortxe ibillikok./ Zarrabeitia bueltia irabazteko ortxe-ortxe ibili zuan./ Kotxia eztosk lagako, ta bizikletia be ortxe-ortxe.”
ora.
oráiñ, oráiña. (c). Izena. oriñ. Lunar. “Duruan tamaiñoko oraiña dauka lepuan.”
oráiñal, oraiñála. (b). Izena. oríñal, oraiñel. Pixontzia. · Orinal.
oramai.
oratu.
orazíño, oraziñúa. (b). Izena. Oración.
or ba!.
orban. Eibar. "Mancha, marca, rayadura, mella." (SB Eibetno).
orbára. /eu/user/3. Izena. "La cicatriz." (Izag Antz).
órbel
órbel, orbéla. (b). Izena. Hosto lehor eroria. · Hojarasca. “Orbela ona da azpigarrittarako./ Ipintzakua ta Zaldumendikua orbel batzen auzo lanian. Klem.” Singularrean. . Esamoldeak: orbela letxe. (c). Esapidea. Oso ugari. “Telefono mobilla orbela letxe jagok. (Zuaz Deb)”
orbélontzi
orbélontzi, orbélontzixa. (d). Izena. Errekatxoak zekarren orbela -gero lurrustel bihurtuko dena- batzeko sistima. · Sistema empleado antiguamente en Idurixo para recoger la hojarasca que arrastra el riachuelo, que convertido en humus servirá de abono. “Orbelontzixa, aintziñan an errekatxuan gure aittajunak eitten juan ixtura bat esixakin, eta errekiak zekarren orbela batzen zuan araxe, ta gero lurrustela eitten zuan, orbelontzixa zuan aura. Gero soorako erabiltzen zuan. Klem.”
orbeltz, orbeltza. "La clase de castaña tardía." (Izag Antz).
órdai, órdaixa. (b). Izena. órdei, érdoi. Herdoila. ugarra. · Roña, herrumbre. “Pinttau ezian burdiñiai belaxe eitte jako ordaixa.” content_copy úar.
ordáiñ, ordáiña. (c). Izena. Remuneración, pago o premio por un favor o trabajo realizado. “Bizi guztia erak azi ezindda pasau ta zaartzaruan despreziua izaten da seme-alaben ordaiña./ Beiñ mesedia ein zotsula ta oiñ ordaiña biako dau.” Esamoldeak: ordaiñetan. (c). Adberbioa. Zerbaiten ordainez. · En pago. “Makiña bat fabore einddakuak ga baiña disgustua besteik eztou artu ordaiñetan./ Eztakitt ze emungotsuten ordaiñetan.” ORDAI.
ordáinddu. (c). du Aditza. Pagar. “Etxia ordainddu ezindda pasau biakou bizi guztia.” Pagau da arruntagoa. .