Bergara aldeko hiztegia

irasagar.
iraska.
iraskatu.
iráun. (b). du Aditza. Durar, aguantar. “Bi ordu iraun dau ziniak./ Eztakitt noiz arte iraungo daben jateke.”
irauntasun. iraunkor, iraunpide.
iráupen, iraupéna. (c). Izena. iraunpide. Zerbaitek irauten duen denbora, edo irauteko gaitasuna. · Duración, durabilidad. “Zenbat denporako iraupena dauka kurso onek?/ Zapata onek iraupen aundikuak die.” Elgetako Egotxeagako Joantxok IRAUNPIDE, IRAUNTASUN eta IRAUNKOR (substantibo gisa hau ere) esan dizkigu zentzu honetan, egurraren iraupenaz aritzerakoan: Aitza da iraunpide (edo iraunkorrik edo irauntasun) geixen daukan egurra. IRAUPIDE ere entzun dugu..
iraupide.
irausi. 1.irausi egon. Igel egon txerria. “"Irausi dao: está en celo la cerda.” content_copy ígel egon. 2.irausi. Aditza. Antzuola. "Talua irausi: volver la torta en la pala de hierro para que se le queme la corteza (se le forme) por las dos caras." (Izag Antz).
irázi. (d). du Aditza. idazi. Iragazi. · Filtrar, colar. “Esnia irazi ein biar izaten da jatxittakuan./ Satorzuluak dauken bentaja bakarra, eurixa obeto irazten dala lurrian. ” Esamoldeak: Irabaziala irazi. (c). Esaera. Irabazi ahala gastatu. “Orrek badakizu zer eitten daben: irabaziala irazi.”
irázteko, iráztekua. (d). Izena. Iragaztekoa. · Colador, pasador.
iráztontzi
iráztontzi, iráztontzixa. (c). Izena. Esnea iragazteko ontzia. Metalezkoa, normalean. Colador grande para la leche. “Iraztontzixan pasatze zan esne jatxi berrixa.” Iraztontzi eta irazteko Sin. gisa ere erabiltzen dira, baina iraztontzia handiari esaten zaio, batik bat, ontzi formakoari, eta iraztekoa txikiari, pasadore ere esaten zaionari..
íre, iría. (a). Izenlaguna. Hirea. · Tuyo.
iréndu. (d). du Aditza. Capar, castrar. “Txarrixa irendu zeben gizentzeko.” Irendu ezaguna da, baina kapadore esaten da eta ez irentzaile.. content_copy kapáu.
ireskatu.
irétargi
irétargi, irétargixa. (c). Izena. iétargi, illetargi (Antz.). Ilargia. · Luna. Ietargi da agian esanena. Illargi ere badarabilte etxe batzuetan. GOIKO MANUELEN IRETARGIXA esaten dio gure lekuko batek.. Esamoldeak: irétargittan. (d). Adberbioa. A la luz de la luna. “ Lapurra gabian iretargittan, aixkol-otxak entzunda, jun bera aintxintxika-ta, baiña ies eiñ. Hil.” irétargixan modúko arpegíxa. (c). Esapidea. Aurpegi borobila. Talo arpegixa ere esaten da.. irétargixai bégira égon. (b). Esapidea. Estar en babia. “Egon ari iretargixai begira, ta ikusikok.” ohar bat iretargi oso, iretargi osua. Luna llena. content_copy illárgi béte.
ireztu, ireztue. Izena. Leintz. Tximista.
íri
íri, iríxa. (a). Izena. idi. Buey. “Beti guriai bajezia idixagaittik, da bestiai ez gustatzen, da ortara kimerak eukitze zittuen. Mertz.” Gazteak direnean, iri-gazte edo ixko-koxkor esaten zaie. Idixei be esaten jakue, artian urte bittik irura doiazen idi gaztiei: "ixko-koxkorrak ipiñi jittuk". Kapautakuak, paiña ixko-koxkorrak. Idi gaztia ero ixko-koxkorra. Don..
iri-gaztaiña.
irikiñ.
íriñ, iríña. (a). Izena. urun (Ub., Ang.). Harina. Esaerak: Iriña bageunka, Otaolatik esnia ekarri, ta ai ingo giñuke. Esaera. "Jateko gogoa, baina jatekorik ez." (Lar Antz) Esamoldeak: iríña eiñ. (b). Aditza. urúna eiñ (Ub, -Ang.). Moler.