Bergara aldeko hiztegia

nórbaitt. (b). Izenordaina. Bateon bat. · Alguien. “Norbaittek badaki ze pelikula botatzen daben?” Azen.: norbáitt ere bai.. Esamoldeak: norbaitt izan. (c). Esapidea. Norbait inportantea edo errespetuzkoa, izan. “Poliziak saludua ein ddotsa ta ori be izango da norbaitt./ Biar ero etzi norbaitt izan nai dabenak estudixau ein bia dau. ”
norbéra. (b). Izenordaina. nobera, norpera. Cada uno, uno mismo. “ Norberak ikusi bia dau bere buruakin ze eiñ./ Bestiak gaixki darenian nobera be ezta gustora egoten./ Dana norperak bakarrik ein biar. Enr./ Markak belarrixan bai, ori noberan errebaiñukua bada. Luis” Hiruretatik Bergaran NOBERA izango da agian esanena.. Esamoldeak: norberána eiñ. (c). Esapidea. Norberarena egin. · Hacer lo que le interesa a uno, egoístamente. “Askoi, norberana eiñ ezkero bestienak pito bat ardura dotsa.” norberán kóntura. (b). A cuenta propia. “Gaur egunian iñor eztoia noberan kontura taillerra ipintzera./ Autobusa ta hotela ajentziak ipintzen dau ta beste guztia norberan kontura” norberan ez egon. (c). Esapidea. Norberarengan, norberaren esku ez egon. “Trankill egoteko esaten doste, baiña ori eztago norberan eta.” norberan burua erakutsi. (c). Esapidea. Nork bere burua nabarmendu.
norberandu. Aditza. "Norberarengana ekarri, norberaren interesetara jendea konbentzitu. “Taldetan beti egoten da norberantzen daben jendia." (Lar Antz).”
norberanísmo, norberanismúa. (c). Izena. Frankismoaren amaierako eta ondorengo urtetan asko eztabaidatzen zen sozialismoa, kapitalismoa, komunismoa, eta horrelako gauzez. Baina askok zion hemen zegoena "norberanismua" zela: "Lenengo norberana aurrera etara eta bestiak allakuidaos". · Término humorístico surgido en la época de la transición para denominar el sistema o tendencia vigente: el egoísmo. “Sozialismua, ta sindikalismua ta kristua; amen dagona norberanismua dok, norberanismua, lenengo norberana eiñ eta bestiak izurrau daittiela.” Baliteke gaur egun ia ahaztua egotea, sortzen den argota eta gisa honetako hitzak galtzera egiten dutelako giro faltaz. .
nórde, nórdia. (d). Izena. Viento del Noroeste. “Nordiak joten dau ta laster da eurixa.” Elosun bada auzo bat, Osintxu aldera begira dagoena, Norde-auzua edo Norde-baztarra izenekoa.. Esaerak: Nordian argitasuna eta pobrian arrotasuna, berdintsuak. Esaera. Eibar, Elgeta. Biak eskaxak. (SM Ezten).
nor ero nor. Izenordaina. Norbait. “I izan aiz etxian? Ez? Nor ero nor etorri dok pa.”
norgéixagoka. (d). Adberbioa. nor géixagoka. Nor gehiagoka, desafioka. · Desafiando. Bi hitzetan esana entzun dugu bakarrik: An zebillen nór géixagoka..
nórmal. 1.nórmal, normála. (a). Adjektiboa. Normal. “Asarre dago, normala dan moduan./ Ezta persona normala.” 2.nórmal. (a). Adberbioa. Con normalidad. “” Baita, "ez ondo eta ez gaizki": normal. . Esamoldeak: normalían ibílli. (c). Esapidea. Lan orduketa ohizkoan jardun, goiz eta arratsalde, alegia. · Trabajar de mañana y tarde. “ Len iru errelebotan ibilli nitzuan, baiña oiñ normalian najabik./ Goizez, atsaldez, errelebuan, normalian... danetik ibilitta najaok.” normalían. (b). Adberbioa. Normalmente. “ Nik normalian eztot armozatzen./ Normalian ezta olako uskerixa bateaittik asarretu izan.”
normáldu. (b). da Aditza. Normalizarse. “Bilbo aldia uraundixak ezkero ezta normaldu.”
nórnai. (d). Izenordaina. Cualquiera. “Ez pentsau ori nornai danik.” Gutxi erabilia. Edozeiñ da arrunta. .
norpera.
norte. 1.nórte, nórtia. (b). Izena. Norte. content_copy ipar. 2.nórte, nórtia. (c). Izena. Viento del norte. Sin. ipar-aize.. content_copy ipar.
norte-aize, norte-aizía. (c). Viento del norte. content_copy nórte, ipar.
nórutz. (b). Adberbioa. Noruntz, norantz. · Hacia dónde. “Norutz artu dau erbixak?”
norúzko, noruzkúa. (b). Izenlaguna. Noranzkoa. · De hacia donde. Bergarako kaletarren artean, batez ere, bada erabilera ez oso zuzen bat: "noruzko zoiazte" edo "etxeruzko goiaz" entzuten da, "norutz zoiazte" edo "etxerutz goiaz" beharrean..
número, númerua. (a). Izena. Número.
nunái. (b). Adberbioa. Nonahi, edozein lekutan. · En cualquier sitio. “Basuan nunai topaukoittuzu perretxikuak.”
nunbaitt. Juntagailua. "Por lo visto. “Pastilla mordo bat artzen dot eta nunbaitt arekin bizi naiz." (Lar Antz).” content_copy ítxuria.
nunbáitten. (b). Adberbioa. En alguna parte. “Nunbaitten laga nittuan giltzak eta eztakitt nun.” Nunbaitteko, nunbaittetik, nunbaittera, nunbaitteraiño.. Esamoldeak: nunbaittetik nunbaittera. Esapidea. "Galduta edo noraezean (ibili)." (Lar Antz). content_copy andakatik mundakara ibilli.
núndik. (a). Adberbioa. De donde. Esamoldeak: núndik noráko. (c). Adberbioa. adierazkorra De qué procedencia u origen. “Nundik norakuak zittunan zuekin zebitzen mutillak?/ Nundik norakua da Land Rover ori. ” núndik nóra. 1.nundik nora. (b). Adberbioa. Por donde. “Nundik nora ete dabitz gure beixak. ” 2.nundik nora. (b). Adberbioa. adierazkorra De dónde. “Eztakitt nundik nora sortu dan foilloi au./ Nundik nora ete dabill orrek ainbeste diru?” núndik ero ándik. (b). AdberbioaEsapidea. adierazkorra nun ero nundik. Nonbaitetik. “Nundik ero andik konsegidu dau nere telefonua./ Ointxe nun ero nundik jirau biot ordenadore zar bat.”