Bergara aldeko hiztegia

eskólau. (d). Aditza. Erakutsi. · Instruir. “Etxakixat zeiñek eskolatzen dittuen gazte orrek baiña etxaukek idea bat formalik.”
eskóletxe, eskóletxia. (b). Izena. Ubera. Casa escuela. “Auzuak einddakua da eskoletxia.” Etxeari berari baino gehiago Uberan eskolako atariari esaten zaio. Makiña bat jolas einddakuak ga eskoletxian. .
eskoría
eskoría, eskoría. (c). Izena. Eskarbila. · Escoria. “Bidiak gogortzeko ekartzen zan eskoria. Mugagagabe eta mugatuan berdina.” content_copy eskárbill, zepa.
éskorta, éskortia. (c). Izena. Abereak -ardiak normalean-, gordetzeko itxitura. · Redil. “Urbixan ardi-txabolian onduan egoten da eskortia./ Eskortia badakizu ze dan? Ardixak jaresteko lekua da. Luis.” Abelgorrienei mangada deitzen omen zaio. Don.. ohar bat
eskota, eskotía. (c). Izena. Eibar. Bakoitzak ordaindu beharrekoa, berak kontsumitutakoa, alegia. · "Escote. “Zein da bere eskota ordaindu barik geldittu dana?” Esamoldeak: eskotían. (c). Adberbioa. Eibar. Eskotean, bakoitzak berea ordainduz. · "A escote. “Eskotian dogu gaurko afarixa.”
eskribídu. (a). du Aditza. Escribir.
eskribíente, eskribíentia. (c). Izena. Hala deitu ohi zitzaien bulegari eta abarri. · Escribano, oficinista, contable...; se denominaba así al que vivía de escribir algo. “Gure taillerrian eskribientiak kriston janaldixa ein juan./ Ori lenengo eskribiente egon zuan Algodoneran.” Lehen oso hitz arrunta zen, baina orain ez da ia entzuten. .
eskrittúra, eskritturía, -ak. (c). Izena. eskritura. Escritura(s) de propiedad. “Eskritturengatik bakarrik ogei milla duro pagau dau./ Aber, erakutsidazu etxian eskrituria...” Gazteek eskritura.. ohar bat
ésku. 1.esku, eskúa. (a). Izena. Mano. Esamoldeak: éskuz. (a). Adberbioa. A mano. “Jertse ori eskuz einddakua da./ Eskuz ez baiña palaz jokatukotsut. ” eskura. (b). Adberbioa. esku-. Erraz eskuratzeko moduan. “Esku-eskura dauka karreria. ” eskú útsik. (c). Adberbioa. Ezer gabe edo ezer lortu gabe. · Con las manos vacías. “ Ezingo ga bisittara esku utsik joan./ Alkatiaana joan zien zeozen esperantziakin baiña esku utsik bueltau zien.” eskú-sartze, eskú-sartzia. (b). Izena. Acción de meter mano. “Ango eldu biarra, ango esku-sartzia... ” eskúra euki. (b). Esapidea. Eroso euki. · Tener a mano, cerca. “Poligonokuak oso eskura dauzke piszinak.” esku onéko, esku onekúa. (b). AdjektiboaIzenlaguna. Habilidoso, mañoso, manitas. “Taillerrian estimau dauke, esku onekua da ta.” content_copy eskutsu. esku garbíko, esku garbikúa. (c). Adjektiboa. Berea ez den dirurik bereganatzen ez duena. · Persona que no se apropia del dinero ajeno. “Kamarero barrixa apenas ei da esku garbikua.” Taberna, denda, eta oro har kaxa inguruko langileez, batez ere.. esku barik. (b). Bizikletan, manibelari heldu gabe. “Badakit esku barik ibiltzen.” éskuak garbittu. (b). Esapidea. Lavarse las manos, desentenderse. “Lenengo berak danei axaxa emon da oiñ eskuak garbittu. ” eskúa sartu. (b). Esapidea. Meter mano. “Orduko neskak eskua sartzen be etxoskuen lagatzen./ Danen aurrian eskua sartzen asi jatan.” eskúa jaso. (c). Esapidea. Amenazar. “Eskua jaso ezian eztotse semiak kasoik eitten./ Bueno, ezidazu eskuik jaso.” eskúa artu. (b). Esapidea. Lan bati erraztasuna hartu. · Cogerle la maña a un trabajo. “Makiniai eskua artu arte izurrauta ibili nitzuan./ Ezta lan zailla, baiña eskua artu biar.” content_copy ártia artu. 2.esku, eskúa. (b). Izena. Lehenengoa kartetan. · La mano, en las cartas. “Eskua kendu bia dotseu.” Esamoldeak: ogétamaika eskútik euki. (c). Esapidea. Tener la sartén por el mango. Musetik hartutako esapidea. Hogeitamaika eskutik duzunean inork ezin dizu irabazi jokura. esku izan. (c). Aditza. Kartetan edo beste zenbait jokutan ekiten lehena izan. Estar de mano “Oiñ zein dda esku? .” 3.esku, eskúa. (b). Izena. Alde zuzena; kaminoan oinez ibiltzeko ezkerra, adibidez. · El lado correcto, por ej. la izquierda al caminar en un carretera. “Ala, artu poltsia ta zeure eskutik joan./ Oiñez ezkerra da eskua ta autoz eskumia.” Esamoldeak: eskutik ibilli. Esapidea. Bidean dagokizun aldetik ibili. “Bidian zeure eskutik ibilli zaittez. ” eskua zainddu. (b). Esapidea. Alde zuzenetik ibili. “Autuan norberan eskua zainddu ezkero nekeza da akzidentia eukitzia.” Zeure, bere... eskua. 4.esku. (b). Posposizioa. Noren esku. · A cargo de, bajo la responsabilidad de. “Ni banoia ta zure esku gelditzen da afaixa./ Ez aiz akordatzen? Ire esku laga giñuan abixuak pasatzia.” 5.esku. Konposizioko lehen zati gisa, "eskuz erabiltzeko tresna, tamaina txiki samarrekoa".
éskuadra
éskuadra, éskuadria. (c). Izena. Arotz lanabesa. · Escuadra.
eskuargi, eskuargixa. (d). Izena. "La linterna, farol, etc." (Izag Oñ).
esku-arri, esku-arrixa. Izena. Eibar. "Barrita de piedra de esmeril. “Pasaixok pixkat esku-arrixa, ia leuntzen dan". (SM).”
eskúarterako, eskúarterakua. (c). Izena. Eskutan behar den dirua. · Dícese del dinero que se necesita para los gastos habituales. “Armaixuan eukitzen dot eskuarterakua.” Izen bezala baino gehiago, ZERTARAKO: Ez etara diru geixao, badaukat esku arterako laiñ da..
eskúbara, eskúbaria. (b). Izena. eskobara. Eskuarea. · Rastrillo de recoger hierba. “Artu eskubarak eta goazen zelaira.”
esku-bárru, esku-barrúa. (b). Izena. La palma de la mano. “Esku-barrua erre dot.”
eskubiar, eskubiarra. Izena. Eibar. Eskulana. content_copy eskúlan.
eskubíde, eskubidía. (c). Izena. Derecho. “Eztago ori eitteko eskubideik.” Deretxo entzuten da gehiago. .
eskú-bonba, eskú-bonbia. (b). Izena. Bomba de mano.
esku-dantza, esku-dantzia. Izena. Eibar. "Danza tradicional consistente en una cuerda formada por bailarines entrelazados con sus manos y que guiados por el primer bailarín danzan girando alrededor de la plaza en sentido opuesto a las agujas del reloj." (SB Eibetno).
eskúela martxándo eiñ. (b). Esapidea. Elgeta. martxando eiñ. Piper egin, txarritan egin. · En Elgeta, hacer pira, no ir a la escuela. “Bein baiño geixaotan eskuela martxando eiñ da txori apixa billa joaten giñuztan.” content_copy txarríttan eiñ.