Bergara aldeko hiztegia

dantzáleku, dantzálekua. (b). Izena. Dantza egiteko lekua.
dantza-lótu, dantza-lotúa. (c). Izena. Neska-mutilak elkarri helduta egiten den dantza. · El baile "agarrado". “Azkoittin dantza-lotuik etzan lenao. JJp.” Bi hitz gisa ere bai: dántza lotúa.. content_copy agarrau.
dantzan eiñ. (a). Aditza. Bailar.
dantzári, dantzaríxa. (a). Izena. Dantzan egiten duena. “Dantzari dotoria da Mikel.” Esaerak: Oillo gosia kantari, neska gaztia dantzari. Esaera. Antzuola. "Oiloa goseak denean kantatzen hasten den bezalaxe, neska gaztea beti dago dantzarako prest." (Lar Antz) Etxe bakoitzian dantzari bat naikua. Esaera. "Etxe bakoitzean gastatzaile bat edo firin-faran ibiltzen den bat nahikoa." (Lar Antz). Esamoldeak: dantzarixak ipiñi. Eibar. "Dantzari taldia osatu eta dantzan erakutsi. “Zenbat dantzari ipiñi ete zeban horrek, mordua, asko." (SB Eibetno)”
dantzá-sóiñu, dantzá-sóiñua. (b). Izena. Dantza egiteko balio duen soinua. · Música bailable. “Dantza-soiñua entzun ezkero ezin geldik egon.”
dantzáu. (c). du Aditza. Bailar. “Naparruako ” Gutxi erabilia. Zerbait dantzau denean ia bakarrik. Bestela dantzan eiñ..
dar-dar. Onomatopeia. "Hotzak eta bildurrak eragiten daben ikaria. “Hotzan hotzak dar-dar-dar nekan gorputza." (SB Eibetno)”
darátillu, -o
darátillu, -o, darátillua. (c). Izena. taratulu (Eib.). Daratulua. · Taladro para madera. “Egurrian zuluak eitteko daratillua erabiltzen da.” Txikiari eztanbedar.. ohar bat content_copy látro.
dardáizu, -o, dardaizúa. (c). Izena. Dardarizoa, dardara. · Temblor “Azkenengo lurrikaria izan zanian egundoko dardaizua sentidu zan etxe barruan.” content_copy dardára.
dardára, dardaría. (b). Izena. Temblor, vibración. “Kotxe onen barruan alako dardara bat sentitzen da.” Dardara eta dardaizu Sin. gisa entzun daitezke. Agian pertsonena gehiago dardara eta gauzena dardaizu.. Esamoldeak: dardáraz. (b). Adberbioa. Temblando. “Guardazobillak ikusi orduko dardaraz jartzen da./ Otzak dardaraz nago.”
dárixola. (a). Adberbioa. Dariola. “Odola darixola dago./ Fregaderako tubua darixola zeuan.” «Zerixola» ez da esan ohi..
dart.
datórren, datorréna. (a). Esapidea. datorrena datorrela. El próximo; (mes, año, semana ·). “Datorren astian da konziertua./ Eztakitt noiz dan ilbete, aste ontan ala datorrenian.” DATORRENA DATORRELA. esap. Gerta dadila gerta beharrekoa. Gauzak ondo eitten aleginduko ga eta gero datorrena datorrela..
daunbara.
débalde. (a). Adberbioa. Doan. · De balde “Debalde eztago ezer.” Esaerak: Don debalde gosiak ill ei zuan. (d). Esaera. Gauzak doan egiten dituenaren azken txarra iragartzen duen esaera.
debékau. (d). du Aditza. Galerazi. · Prohibir. “Erribasuak. Debekauta egote i zan egurra botatzia permiso barik. Hil” Proibidu entzun izan dugu ia beti, baina adineko zenbaitek erabiltzen du debekau. Gaur egun debekatu normala da berriz. .
debére, debériak. (b). Izena. deberesak. Eskolako etxeko lanak. “Etxera noia deberiak eittera.”
debílddu. (a). da du Aditza. Ahuldu. · Debilitar(se). “Indiziño orrek ziero debildduta laga nabe.” content_copy makáldu. feedback áuldu.
débill. 1.debil, debílla. (a). Adjektiboa. Ahula. · Débil. “Etxe debill samarrak aiziak eruan zittuan./ Txikittan oso debilla zan.” 2.debil, debílla. (c). Adberbioa. Adberbio gisa debilla esaten da. “Oso debilla dago gure amandria.”
debillidáde, debillidadía. (b). Izena. Debilidad. “Ezin naiz ibilli be eiñ debillidadiakin.”