Bergara aldeko hiztegia
trintxa, trintxia.
(c).
Izena.
Zura lantzeko tresna. · Formón.
“Lizarra erremintta-kertenetaako ona. Baitta zeerako be, esku-erreminttia, formoe, trintxia ero. Sebas.”
zur-zintzel, formóe.
trípa, tripía.
(a).
Izena.
Sabela. · Tripa, vientre.
Esamoldeak:
tripetatik ibili.
(b).
Esapidea.
Beherakoa izan.
trípak játen.
(b).
Esapidea.
"Consumiéndose de impaciencia, de indignación o por algún otro motivo moral." (Etxba Eib).
“Tripak jaten egon naiz gau guztia, zeoze pasau ete jatzun pentsatzen. ”
tripak estu euki.
(c).
Esapidea.
Kezka batengatik urduri egon.
“Gescarteran inbertidu dabenak tripak estu eukikoittue. ”
tripak bota.
(b).
Esapidea.
Barrez lehertu.
“Atzo tripak bota giñuzen Pistokin Uberan. ”
tripa-trúke.
(c).
Esapidea.
Mantenuaren eta ostatuaren truke lanean. · Dícese del trabajar a cambio de la manuntención y el alojamiento.
“Anguan iru urtian egon nitzuan kriau, tripa-truke.”
tripákomiñ.
1.tripákomiñ, tripákomiñak.
(a).
Izena.
Dolores de vientre.
“Sagar berdiak jan ezkero tripakomiñak eingo jatzu.”
2.tripákomiñ, tripákomiñak.
(c).
Izena.
Kezkak, arazo handiak.
“Tripakomiñ galantak pasau giñuzen taillerra itxi zoskuenian.”
tripa-órru, tripa-órruak.
(d).
Izena.
Gose denean tripak ateratzen dituen hotsak. · "Rugidos" de estómago ocasionados por el hambre.
“Uste dot eskola guztian entzuten ziela nere tripa-orruak.”
tripáundi, tripáundixa.
(b).
Adjektiboa.
Tripa handia duena. · Barrigón, -a.
“Tripaundi bat da diretoria.”
tripa-zórri, tripa-zórrixak.
(c).
Izena.
Gose denean tripan sentitzen diren kili-kiliak. Lit.: "piojo de vientre".
“Bueno, tripa-zorrixak asi jatazek eta obe juau bazkaltzera joatia.”
TRIPA ZORRIXAK ASI, EUKI, SENTIDU....
trípetako, trípetakua.
(c).
Izena.
Tripetako gaitza, beherakoa. · Diarrea.
“Aste osuan tripetakuakin nabill.”
Tripetakuakin ibilli, batik bat. TRIPETATIK gaizki IBILLI: beherakoarekin ibili.
.
triponéro, triponerúa.
(c).
Adjektiboa.
adierazkorra
Tripazaia. · Amante del buen comer.
“Zuen aittajuna triponero majua zuan.”
tripóso, -a.
tripóntzi, tripóntzixa.
(c).
Adjektiboa.
adierazkorra
Glotón, -a.
“I, tripontzi, laga bestiendako be zerbaitt.”
Apelatibo gisa, batik bat..
trípotx.
1.trípotx, trípotxak.
(b).
Izena.
Jaki ezaguna. · Sangrecilla y tripas de cordero.
“Gozuak die tripotxak tortillan.”
Pluralean..
2.tripotx, tripotxa.
Izena.
adierazkorra
Tripatxoa.
“Zelako tripotxa bota dozun.”
triska, triskia.
(d).
Izena.
trixka.
Botatako egurren adar ebatea, apainketa.
“Lenengo botatzen dozu, da geo arek apainddu ein biar, apainketia, trixkia. Jose.”
apainketa.
trískantza, trískantzia.
(c).
Izena.
Destrozo, escabechina.
“Beixak ortuan sartu ta egundoko triskantzia ein ddabe.”
triskazíño.
triskau.
(d).
Aditza.
trixkau.
Botatako egurrari adaxkak kendu.
“Egurra bota eitte giñuan guk lenengo, eta gero esate giñuan trixkau, “trixkau dittuu”, eta orduan ia aste zan batzia. Mateo.”
soilddu, apainddu.
triskazíño, triskaziñúa.
(d).
Izena.
Triskantza. · Destrozo.
“Plazan jausi zan bonbiak triskaziño demasa ein zeban.”
trískantza.
triskíllau.
1.triskíllau.
(d).
du
Aditza.
Ilea zela-hala ebaki. · Trasquilar.
“Triskillau, ebagi ero; illia triskillau. Klem.”
Esamoldeak:
triskillau bat emon.
(d).
Esapidea.
triskillau bat artu.
Nola-halako ile ebakialdi bat hartu edo eman.
“Guk noizian bein triskillau bat artu ezkero naikua izeten juau. ”
2.triskíllau.
(d).
du
Aditza.
Apurtu, harriak uzta, adibidez. · Destrozar, por ejemplo el pedrisco la cosecha.
“Arrixak jota triskillauta lagaittu artuak.”
- proba
- aasa
- abárketa
- abérats
- áborto
- adaríttu
- adóre
- afusilau
- agonixako
- ai
- áiña
- aintzakótzat artu
- aittazulo
- aixén txíki
- áizebe
- aiztatzáko
- ákats
- ála ála!
- albáilen
- aldákor
- aldera
- alegorri
- alkartasun
- almórrana
- altau
- amáika
- amásau
- Amériketa
- amortzu
- ánda
- andra-ikuste egun
- anikíllau
- ankábiur
- ankátrapu
- ánts
- antzeratu
- ao-sápai
- apárt
- apixo
- aprópos
- arabixa
- arántzarte
- arbide
- ardátz
- ardílana
- arénarri
- argínddar póste
- arílddu
- arkera egon
- armaixo aundi
- arotzérixa
- arráinddun
- arrana euki
- arrára
- arrauki
- arrébato
- arríbola
- arríttu
- artábirrin
- artámatxar
- arteroi
- artólapiko
- arúztu
- áski
- astákerten
- astegun soill
- astoperréjill
- asunur
- atekriskéta
- atrebídu
- átxur
- atzé-libre
- aukeráko
- auntz-bizar
- aurréra-kárga
- auspokerixa
- Autx-errixa
- azalatxúrtu
- ázi
- azkónar
- áztarka
- babábeltz
- báina
- bákarrik
- baldekára
- bána
- bapez
- bargázta
- barrandéro
- bárrika
- barruko naiez
- basáuntz
- básta
- batio
- be
- bedarrontze
- begilauso
- béiñ
- béla
- belaunbikótu
- belunka
- benpian
- beranéante
- berberdi
- beregándu
- bernamámiñ
- bertanbéra laga
- besteláko
- betózko
- bíar
- bidarri
- bietz-nárru
- bíkotx
- biñán
- birigatx
- bistúri
- bixk
- bizínai
- bizkárleku
- bokazíño
- bólu
- bórro
- botazíño
- brebenidu
- brotxilla
- bultzagarri
- burdíña-kósko
- burkúbeso
- burtárrasto
- buruázur
- burutazíño
- buztánikara
- damáikesa
- dantzáleku
- debozíño
- denbora
- desbárdiñ
- déskuidu
- déstera
- dilín-dalán
- diruzalétu
- domáu
- dra-dra-dra
- dulduríxo
- ebági
- edarto
- edur
- edurzúlo
- egiñáldi
- egóneziñ
- egúndoko
- Eibar
- elatz
- elízatar
- émendai
- enbído!
- enjeneral
- entañadera
- épai
- époka
- eraregi
- erderakára
- erdoi
- erkínddu
- Erlojuak dabil mundua
- erozeiñ
- erramillote
- errebez
- errége-errégiñak
- errékarri
- erremedíxau
- errengillára
- erréspetu
- érrez
- errí-lur
- érronka
- errubéra
- eságapeko
- esfórtzu
- eskástu
- eskillára-búru
- eskólau
- esku-errota
- eskúpeta
- esnati
- esnétela
- espínaka
- éstata
- estómagu
- estun
- étsai
- etxégintza
- etxóin
- euli-káka
- eupára
- euskalzále
- éxkel
- ezéla (be)
- ézinddako
- ézkondei
- ezpánaundi
- éztarri
- falsá-eskuadra
- farra-fárra
- fiésta
- fíxo izan
- fotografíxa
- frantzes-gólda
- frotáu
- fundídu
- gabióta
- gáinbera
- gaixozain
- galbíde
- gálera
- ganaudun
- gangárda
- garátu
- gari-azao
- garítxu bédar
- garraztásun
- gatzóntzi
- gazíttu
- gazté-dénpora
- geizto
- gérriko
- gibel bédar
- gírgerro
- gizátxarkerixa
- glu-glu
- goiága
- goldá-kútxillo
- gonaiza
- górantzia
- górriñ
- gosepásau
- gráda
- guardázibill
- gúriñ
- ibaazi
- idíau
- ígar
- igualéko
- ikára
- iketan
- íldako
- ille-joan
- íllúntzi bédar
- iñárra
- indizíño
- iñóra
- intxaur-káskal
- Inúzente égun
- ipúrbeltz
- ipurtázur
- irasagar
- irínddu
- irristo
- irústarbi
- ittáixo bédar
- itxas-maria
- itxungi
- itzebaittu
- ixiltásun
- íxur
- izen
- ízpi
- jabóiur
- jakínai
- jangoikuán atzámar
- jataille
- jazban
- jesukriston atzapar
- joán
- jornaléro
- jotekalari
- jústuri
- kaiñabéra
- kakagúra
- kákatza
- kalbo
- káletartu
- Kamiñondo
- kángrejo, -u
- kanpó-fúbol
- kántu
- kapónera
- karakote
- karéarri
- karlistáda
- karráxika
- kártola
- káskara
- kastáko
- katamíxar
- katóliko
- kaxagiñ
- kejáu
- kili-kíli
- kinkilléro
- kiríka
- kízkur
- kóbarde
- koipétsu
- kola
- komádrona
- konbersaziño
- konfusíño
- konpradóre
- kontrabeta
- kóntu
- korapillótu
- korrídu
- koskábillo
- kota
- kriáu
- kuartóe, -i
- kukúfraka
- kunbo
- kúrtzelu
- labádero
- labóre-lúr
- laiñera
- lakirixo
- lanerátu
- lanzádera
- láranja
- lárre
- lástaxee
- láuki
- lebadúra
- lekaixári
- lepagorri
- lerako
- lez
- limako
- líñu
- litxarreríxa
- lízun
- lokaáldi
- lóra
- lóti
- lúarrigintza
- lur
- lurrúndu
- máats
- máietz
- máistra, -o
- mákatz
- maláletxe
- mama
- mangá-mútur
- mantsótu
- marijuana
- márkes
- Martin Abade
- Mastérrekako éuskera
- mátxar
- maxkáldu
- mekauben zotz
- menderau
- mengor
- merkeáldi
- mezáko
- milagro
- minbéra
- miradóre
- mítiñ
- modúan
- moldiatzaille
- móro
- mostu
- motxárda
- muga-urrátu
- murruskára
- mutil-kóskor
- mútxur
- nagitturri
- napar-jénte
- narrúta
- Nebereta
- negu-mútil
- nerbióso, -a
- néure
- nóizko
- nórbaitt
- nun ero nundik
- -obi
- ode-zaparrára
- odóltsu
- ogi-kóskor
- ógro
- oilloluma
- óinddioko
- ojal
- okela-trontzo
- ola obe
- olzirau
- ondóko
- onez-onian
- opátxur
- ordáittu
- ordúrarte
- órma
- orrenbesteko bat
- ortóstu
- oskórri
- óstia
- ota-jaiki
- otsuai be ez opa
- otzíkara
- padezídu
- pago-lízar
- palankári
- pantalónera
- paralítiko
- párra
- pártez
- páseko
- pasmo
- páttal
- pédal
- pelotóe, -i
- perípuesto
- perretxikutári
- petrálontzi
- pikatára
- pikutára joan
- pinplau
- piñu-zuritzeko
- piripo
- pitxitxi
- plánto!
- plúma
- ponderau
- porsíakaso
- pótijo
- potx-potx
- prakánarras
- présape
- príxako
- proporziño
- pulpá-záku
- púntilla
- púta
- púxika
- rarokóte
- repetezíño
- sábi
- saiétera
- sako euki
- salbazíño
- saltzáile
- san martiñ
- sáno
- santuártu
- sare
- sasbera
- sasoiko
- sator-sagu
- ségarri
- seiréun
- sendátu
- sepultúra
- sífilis
- sinískor
- sobízkar
- sokadantza
- soltéro
- sorgin-áize
- soségu
- suatz
- subill-txendor
- suiñ
- súr-lúze
- sutauts
- taillerdun
- táket
- tantái
- tarrapatan
- tato
- teillégin
- tenporak
- testígutza
- tínte
- tíroka
- tóbera
- tolostúra
- tópeka
- tórto
- trajébaiñu
- tránpa
- trenbíde
- trintxa
- tríste
- trópel
- ttir-ttir
- txábeta
- txakur míngaiñ
- txámarra
- txantxángorri
- txar
- txarri-ágiñ
- txártel
- txatxútu
- txíflo
- txíle
- txímutx txákur
- txínguan
- txipítta
- txírriki-txárraka
- txirtxil bedar
- txitáldi
- txixá-érreka
- txonbolo
- txori-opil
- txósna
- txúleta
- ua-uau
- ugartu
- úle
- umétoki
- untzilla-keixa
- urbédeinkatu
- uretz
- uróillo
- urretx
- urrúma
- Urtézar egun
- uskeríxa
- uuu
- xapi!
- xirbistu
- zái
- zakú-patata
- zan bédar
- zapabúru
- zápla
- zapuztu
- zarrára
- zátar
- zéken
- zénbatero
- zer
- zerráu
- zeterixa
- ziarro
- ziezto
- zílindro
- zintta-dantza
- zíriñ
- zíttal
- zor
- zoroétxe
- zótiñ
- zúek
- zupa-zupia egin
- zurittasun
- zutíttu