Bergara aldeko hiztegia

aldákor, aldákorra. (b). Adjektiboa. Erraz aldatzen dena. Voluble, mudable. “Oso umore aldakorra dauka Felixek.”
aldámarra, aldámarria. (d). Izena. Aldapa. “Beixak aldamarran gora joan die.”
aldámen, aldamena. (a). Izena. Alboa. · Costado, lado. “Kotxian aldamen bixak urratuittut./ Gogaikarri aura etxat gau guztian aldamenetik kendu.” content_copy álbo.
aldamenéko, aldamenekúa. (a). Izena. Albokoa. content_copy albóko.
aldámiño
aldámiño, aldámiñua. (b). Izena. aldamixo, andamiño, andamixo. Andamio. “Aldamiñotik bera jausitta, besua apurtuta i dago.”
aldápa, aldapía. (a). Izena. aldapada, aldats, aldamarra (Eib.). Cuesta. “Aldapa ederra dago Uberatik Elgetara.”
aldápauna, aldápaunia. (c). Izena. Aldapa dagoen lekua. · Zona de cuesta, repecho
áldar, áldarra. (c). Izena. Alde batera kaida duen zoruaz aldarra duela esan ohi da. · Caída, desnivel. “Aldarrian dago soo aura ta eztakitt zela ibiliko gan goldatzeko./ Azpixak aldar puxka bat pe badauka ta orregatik gelditzen da kili-kolo maixa.”
aldara.
aldasbera, aldasberia. Eibar. Pendiente descendente.
aldasgora, aldasgoria. Eibar. Pendiente ascendente.
aldats, aldatsa. (b). Izena. Eibar. Aldapa. · Cuesta. “Gatza gaiñerako aldatza, latza. (Etxba Eib).”
aldátu. 1.aldatu. (a). da Aditza. Cambiar. “Urtiak pasau arren etza bape aldatu.” content_copy kanbíxau. 2.aldatu. (b). du Aditza. Mudar, cambiar. “Erropak aldatu ta segittuan nator./ Plazia ziero aldatu dabe.” 3.aldatu. (c). du Aditza. Trasplantar una planta. “Letxuga landaria aldatu premiña edarrian daukau.” content_copy birraldátu.
álde. 1.alde, aldía. (b). Izena. Lado, aspecto, etc. “Etxian alde banatan txakurrak dauzke./ Bere alde onak eta txarrak dauzka ezkontziak.” Esamoldeak: bere aldía zaintzen ona izan. (c). Esapidea. Interesatua izan. álde on, álde óna. (c). Jantzi baten era ona. feedback itxúlikalde, itxuli. aldétik kendu. (c). Esapidea. Ondotik kendu. “Gau guztian ezkiñuan aldetik kendu.” aldé batera. (b). Por una parte. “Naixao neuke, alde batera, eurixa eingo baleu. Alde batera penia galanta, baiña bestera familixiandako deskantsua.” 2.alde, aldía. (b). Izena. Diferencia. “Alde ederra dago jolasian ibilli ero lanian ibilli./ Egundoko aldia etara jaue Rominger-ek.” content_copy diférentzia. Esamoldeak: norbait norbaiten aldian dotoria... izan. (b). Esapidea. Kalitatea konparatzeko formula. “Ori nere aldian pobria da./ Orrek zure aldian pauso baldarra dauka./ Arek gure aldian asko daki. ” milla alde egon ez. (b). Esapidea. Alde handirik egon ez. “Presidente bata izan, bestia izan, eztago milla alde.” 3.alde. (a). Posposizioa. A favor de. “Jente guztia Realan alde dago.” Noren alde.. content_copy fabore. 4.aldían euki. (b). aldian artu, ekarri, erabili.... Soinean edo poltsikoan zerbait euki, artu... · Tener, coger, llevar, consigo. “Oiñ eztaukat aldian diruik, baiña biar pagaukotsut./ Arek aldian erabiltzen dittu diru guztiak./ Eztaukat nereik aldian dauzkaten erropak besteik. ALD”
alde onera. Esapidea. Posizio normalean. ““Itxulittara daukazu jantzitta” ta “Ez, au alde onera jak”. Don.” content_copy érara. feedback itxúlikaldera.
aldeándu. (d). da Aditza. Aldendu, urrundu. “Len lagun aundixak zien baiña oiñ itxuria aldeanduta dare.”
álde eiñ. (a). du Aditza. álde. Separarse, alejarse. “Etxetik alde eindda dago aspalditxuan. ÁLDE. (b). du ad. Normalean eginekin esaten bada ere, gabe ere entzun daiteke. Ointxe alde dau zure amak./ Uberatik aldeta dare portugesak. Aldetzen eta aldeko ere bai: Ilddakotik derrepente aldetzen dau zorrixak. Mertz./ Zu ildda bazare, ero ni ildda nauela, zorrixak badauzkatzu, derrepente aldeko dabe. Mertz./ Itxekonak alde zeben gu ezkondu baiño zeoze lentxuao. JJp.” Esamoldeak: álde émendik!. (a). Interjekzioa. Kendu hemendik, fuera hemendik.
aldéko. 1.aldeko, aldekúa. (b). Izena. Alde, fabore dagoena. · Partidario “Francon aldekuak ixillik dare aspaldian.” 2.aldeko, aldekúa. (b). Izena. Partekoa, ezkontza baten, adibidez. “Nobixuan aldekuak baztar baten jarri zien eta nobixianak beste baten. ” 3.aldeko, aldekúa. (b). Izena. Baserrietan, zure etxetik oso gertu “Juan zaittez aldekora ta emon daizuela gatz puxka bat.” Teilatupe batekoa den etxebizitzari etxekon edo besteko. Teilatupe diferentekoari aldeko. Dena dela, Txangala auzoko ugarrixarrek elkarri etxekoneko esaten diote, Ugarriaga biak elkarrengandik 200 metrora egonik. . Esamoldeak: aldéko eméndiko, aldéko eméndikua. (c). Izena. Aldekoan, hemendiko aldetik dagoen etxebizitza. “Aldeko emendikuan txarrixa il ddabe.” Artizak, —han jaioa naiz ni,— bi baserri eta lau etxebizitza dira, eta goiko hitzak erabiltzen ditugu. Andiko eta emendiko soilik ere esan ohi dira, zentzu berberaz. Andikuan izan naiz./ Emendikuan familixia izan dabe. Edozein modutan, gauza hauek asko aldatzen dira auzune batetik bestera.. aldéko ándiko, aldéko ándikua. (c). Aldeko baserrian, bi bizitzetatik urrunen dagoena, handikaldeko partekoa. “Aldeko andiko txakurra da ori. ”
aldéndu. (d). da Aditza. Alde egin. “Guk betik marka txikixa euki dou, ezkerreko belarrixan akastxo bat kenduta aurrekaldetik, kaska txiki bat kenduta. Aldentzen bada, errebaiñu batetik beste errebañu batera joaten bada, olako markakua falta juau ero. Enr.” Gutxi erabilia..
aldénik álden. (c). Adberbioa. aldeik alde. Alderik alde, zeharretara. Goitik beheraren aurkakoa. · De izquierda a derecha, en oposición a de arriba a abajo, sobre todo cuando nos referimos a terrenos inclinados. De lado a lado. “Aldenik alden goldatu biakou soo aura, goittik bera goldatzeko aldapa aundixa dago ta./ Aldenik alden ebai zeban oiñaztuak arbolia./ Maixa, iru metrokua, aldenik alden dana umez beteta. Ben.” ALDEIK ALDE ere entzun daiteke, baina gutxiago. .