Bergara aldeko hiztegia

aldera.

1.aldera. (b).

Aditz-izenaren ondoren jarrita, egin egin behar delako, interes handirik gabe.

“Eitte aldera ein giñuan idazlana, eta alakua urten zan./ Jate aldera jan giñuan, baiña gogo barik. ” 2.-t(z)e aldera.

Zerbaiten truke.

“ Denporia pasatze aldera joaten da kartetan jokatzera./ Mantentze aldera egon zan kriau Amatiñon.”

aldéra-kárga, aldéra-kargía. (c). Izena.

Alde baterako karga.

“Burdixa egundoko aldera-kargiakin kargau giñuan eta kosta jakun etxera aillegatzia.” content_copy áldero.

álderdi.

1.álderdi, álderdixa. (c). Izena.

Alde erdixa. Gorputza bi partetan bereizten badugu

“Atakia emon zotsan da alderdixa geratuta dauka./ Elgeta aldera joten daben alderdixa ziero erre jakuen etxiak su artuta.”

Azen.: aldérdi ere bai. 2.aldérdi, aldérdixa. (c). Izena.

Aldea, partea. · Lado, parte.

“Arek bere alderdixa besteik eztau ikusten./ Danok ga onak norberan alderdixa zaintzen./ Kamisetiak alderdi bat zikiña dauka.”

Gutxi samar erabilia, eta hauen antzeko testuinguruetan. Azen.: bigarrenean, normalean. . content_copy alde. 3.aldérdi, aldérdixa. (a).

Partidu politikoa. Batuaren bidez ikasia. Lehen, partidu.

áldero, álderua. (d). Izena.

Alde baterako karga. content_copy aldéra-kárga.

aldez aurretik. (c). Adberbioa.

Aurretik. · De antemano.

“Aldez aurretik abixau bia dala esan dau.”

áldi.

1.aldi, aldíxa. (a). Izena.

Vez.

“Kalera joaten dan aldi bakoitzian mozkortuta etxeratzen da./ Azkenengo aldixa izan deilla.” Esamoldeak: aldiko bat. (b).

Aldi bakoitzean bat.

“Orrek mozkorrak aldiko bat arrapatzeittu./ Pastillak aldiko bat artu bia die. ” 2.aldi, aldixa. (c). Izena.

Denboraldia. · Período, temporada, racha.

“Gure amak aldixak eukitzeittu, batzutan primeran da beste batzutan gaizki./ Emen aldixa datorrenian aprobetxau ein bia da.” Esamoldeak: áldixak izan. (c). Esapidea.

Boladak izan.

“Aldixak izaten zittuan gure amandriak; batzutan primeran, beste batzutan burua ziero galduta.” áldittan. (c).

Batzuetan, boladatan.

“Aldittan burua etortzen jako, baina normalian eztau iñor ezautzen. ” aldían aldíko. (c). Esapidea.

Garai bakoitzean garai hari dagozkionak. · En cada época los trabajos, etc., correspondientes.

“Ana eztago etxian; nobixuana juan da. Badakizu, aldian aldiko lanak./ Mutikotan azelakotxe billurra izaten giñuan konfesatzeko. Aldian aldiko prolemak. ” aldi oneko edo txarreko egon. (c). Esapidea.

Umore edo aldarte oneko egon.

“Aldi oneko dagonian arrapatzen bozu, tira, baiña bestela ezaitte arrimau be eiñ. ” áldi báten. (c). Adberbioa.

Denboraldi baten.

“Derrepentian ezkutau zan errittik eta aldi baten etzan agertu. ÁLDI BATERÁKO. Oiñ beintzat bakaziñotara joan biot aldi baterako, eta gero ikusikou zer eitten doun. ” 3.-aldi, -aldíxa. (a). Atzizkia.

Denborazko atzizkia.

aldista, aldistie. Adjektiboa.

Aramaio.

Alde batera nahiz bestera jarduten duen pertsona.

Ik. aldikona.

aldiz. (a). Izena.

Veces.

“Iru aldiz deittu dotsut.”

aldíkona, aldíkonia. (d). Adjektiboa. despektiboa

Aldakorra, aldiak, boladak dituen emakumea.

“Etzaittez geixegi fixau, aldikonia da aura ta.”

aldra, aldria. Izena.

Eibar.

aldrada.

Lagun edo animalia talde handia, saldoa.

“Lentxuago pasau da egazti aldrada galanta. (AAG Eibes).”

aldrébes.

1.aldrebes. (a). Adberbioa.

Oker, atzekoaz aurrera, alderantziz. · Al revés, del revés.

“Gauza guztiak aldrebes esateittu./ Jertsia aldrebes jantzi dozu. ” Esamoldeak: aldrebésko aldéra. (a).

Okerreko erara.

“Zeukan mozkorrakin, periodikua aldrebesko aldera artuta ziarduan leitzen./ Prakak aldrebesko aldera dauzkazu.” 2.aldrebes. (b). Adberbioa.

Deseroso; urruti edo konbinazio txarra dagoelako. · A desmano.

“Uberarrei oso aldrebes gelditzen jakuen Elgeta eta agaittik pasau zien Bergara. ” content_copy eróso. 3.aldrebes, aldrebesa. (b). Adjektiboa.

Baldarra, moldakaitza. · Torpe.

“Berbetan ondo aldrebesa intzan txikittan./ Fubolian i baiño aldrebesagoik etxuat sekula ikusi.” content_copy moldékaitz, baldar. Esamoldeak: astua atzeraka baiño aldrebesaua. (c). Esapidea.

aldrebeskeríxa, aldrebeskerixía. (b). Izena.

Aldrebes baten ekintza. · Torpeza, necedad, tontería.

“Aixkoriakin ogixa ebaitzen? Bueno bueno, oinddio aldrebeskerixa aundixauak ikusiko jittuau./ Aldrebeskerixaik ezizue esan.”

aldrebéstu. (b). da du Aditza.

Okertu, konplikatu, eta baita haserretu. · Complicar(se), enfollonarse, y también, enfadarse.

“Gauzak bein aldrebesten asi ezkero, eztauke akaburik./ Uskerixa bategaittik aldrebestu zan ikastolako anbientia./ Bi familixa orrek alkarrekin aldrebestuta dare.”

1.ále.

Egilea

Jaione Isazelaia

· Xehetasun gehiago

ale

1.ale, alía. (a). Izena.

Unidad, pieza.

“Sagar arbola orrek, amar ale emoittu./ Zazpi txal eruan zittuan ferixara eta etzeban aleik saldu.”

Barazki eta frutei buruz, batik bat.. Esamoldeak: alían egon. (c). Esapidea.

Fruta-arbola loretik alera igarota.

“Keixia alian zeuala egin zeban izotza.” 2.ale, alía. (b). Izena.

Labore garaua. · Grano.

“Birrindduta ala aletan emoten dotsazu garagarra beixei?” 3.ale, alía. (b). Adjektiboa.

Izenaren ondoren jarririk, handia, galanta. · Colocado detrás del nombre, grande.

“Egundoko neska alia azi da Miren./ Arek arrapau juan mozkor alia./ Etxuat sekula ikusi alako plaia aleik.”

Ik. garau (esanahi berdina dute, baina garau pertsonez bakarrik entzun izan dut).. 4.ále, áliak. (c). Izena.

Zenbaitek potroen, barrabilen eufemismo gisa darabil.

“Ik dauzkak aliak, ik.”

2.ále!. (a). Interjekzioa.

ala!.

Joan! Ospa! · Fuera!

“Benga, ale ortik, ixteko ordua da ta.”

Baita, norbait animatzeko egiten den deiadarra. Ale Marino, ale! onena aiz ta! Etim.: Frantseseko «allez», edo «alatu» (mover, empujar) aditza? ALE ALE!.