Bergara aldeko hiztegia

sífilis, sífilisa. (c). Izena. Sífilis. content_copy gizonen gaitz, emakumien gaitz.
sifilítiko, sifilítikua. (c). Adjektiboa. Sifilítico. “Sifilitiko dago. Arpegi txarra, granuak nunai urtetzen jotsek, eta enfin, aspekto kaxkarra. Umore txarra, guk ezautzen giñuzenak beintzat, militar zarrak eta. Don.”
sifóe, -i, sifóia. (b). Izena. Sifón.
síglo, síglua. (a). Izena. Siglo.
signifikantza, siginifikantzia. Izena. Antzuola. Esanahia. “Gure aittak esate eban: ”
sikatu. (a). da du Aditza. Lehortu. · Secar(se).
sikíera. (c). Juntagailua. sikíra. Sikíra. Si quiera, al menos. “Sikiera merkia balitz be tira, baiña gaiñetik daukan preziuakin.../ Gizona sikira bazkalostian puxkaten eon da... Mertz.”
síku. 1.siku, sikúa. (a). Adjektiboa. Lehorra. · Seco, -a. Esamoldeak: siku ibilli. (c). Esapidea. eufemismoa Estar estreñido. “ Uda ezkero oso siku nabill. ” 2.siku, sikúa. (b). Adjektiboa. Zekena. · Tacaño, -a, roñoso, -a. “Ogei duro bakarrik pagia? Sikuaua za, sikuaua...” content_copy zéken, agarrau, ximur. Esamoldeak: siku, siku, siku!. Interjekzioa. Eibar. "Gabon esketan ezer ematen ez zuten etxeetakoei botatzen zizkieten hitzak." (AAG Eibes). kedarriá baiño sikúaua. (c). Esapidea. Oso sikua edo zekena. “Zuen aittajuna sikuaua zan kedarria baiño.”
sikugarri. 1.sikugarri, sikugarrixa. Izena. "Ganadueri sikatuta jaten emoten jakuezen bedar edo landarak: bedarrondua, lastua, alpapia..." (SB Eibetno). 2.sikugarri.
síkute, síkutia. (b). Izena. Lehortea. · Sequía. “Sikute mortala dago Andaluzian.”
sílla, síllia. (a). Izena. Silla.
silla-éspalda, sillá-éspaldia. (c). Izena. Respaldo de silla. “Silla-espaldan lagatzen dau txaketia.”
sillá-ésparka, sillá-ésparkia. (d). Izena. Jarlekuaren ertza.
silla-patróe, silla-patróia. (d). Izena. Lehengo jangela edo egongeletako silla dotorea, besoak apoiatzekoa zuena. · Silla poltrona. “Len komedoreko sillak zittuan, silla-patroiak esate jakona, lastozko azpixa ta atzia edarra zeukenak, ola puxkat redondo antzian. Silla-patroiak esate jakuen. Klem.”
sílo, sílua. (b). Izena. Silo para conservar hierba fresca.
simera, simerie. Izena. Aramaio. "Zumez egindako saskitxoa, erosketak egiteko-eta erabiltzen zena, taparekin. “Armozue ementxe eruengot, simeran." (Orm Aram).”
siñátu. (d). da Aditza. Aitaren egin. · Santiguarse. “Aittiaren ein ddot ero siñatu ein naiz. Don.” Gutxi erabilia.. content_copy aittiaren egin.
sindíkatu. 1.sindíkatu, sindíkatua. (b). Izena. Sindicato. “Sindikatuan sartu ei dau kejia.” Esaerak: Sosio susio, sindikato zikintrato. (d). Esaera. Elkarte eta sindikatuenganako mesfidantza adierazten duen aspaldiko esaera. 2.sindíkatu, sindíkatua. (c). Izen propioa. Hala deitzen zitzaion pentsuak, haziak eta baserrirako beste gauza asko saltzen zen dendari, Egino-Mallea jauregiko behekaldean zegoenari, gerra aurretik baserritarren elkartea han egon zelako. "Paxkuelena" ere deitzen zitzaion. · Llamábase así la tienda de productos agrícolas que se encontraba en los bajos del palacio Egino-Mallea, entre Barrenkale y Masterreka. “Joan Sindikatura eta ekarri pare bat pentsu-zaku.”
sínfalta. (a). Adberbioa. Ahaztu gabe. · Sin falta. “Sinfalta etorri beratzittarako./ Biarko sinfalta eingotsut.”
single, singlia. (d). Adjektiboa. Oñati. Ahula, sinplea. “Eskillara ori oso singlia da eta eztau nere pixua aguantauko.”