Bergara aldeko hiztegia

kola, kólia. (a). Izena. Cola. “Kolia be ibiltzen da bai; espigetan da atia ta ate-markuak eta zertzeko. Sebas.” Esamoldeak: kola zuri, kola zurixa. (a). Izena. Cola blanca, cola de carpintero. “ Oiñ gaurko egunian kola zurixa da. Ra, ra! emoteotsazu ta orrek eztaka zerikan. Sebas.” kola bero, kola berua. (b). Izena. Cola caliente. “Kola berua; sutan ipintzen zanian, rrrrra, a dana biuntzen zan, da dana geatzen zan eztixa biundutakuan geatzen dan moruan. Sebas.” Paneletan zetorren, kurtideriako gantzez eginda. Kola beroa ondo zaindu behar da, bestela hoztu egiten da eta ez du balio. .
koláda, koladía. (a). Izena. Galda, salda; metal urtua. · Colada. “Koladia gertatzen da oiñ segittuan, ordubetian, baiña ni juan nitzanian etaratzen giñuan egunian zortzi kolada, eta gero aillegau giñan amabi koladara. Xub.” content_copy salda.
kolamílano, kolamílanua. (b). Izena. Mirubuztana, elkarketa mota bat. · Cola de milano. “Orrek dia bi karrera, eta enkuentruan bata ipurdixa sendo, ezpana dakona, da bestia da egurran beia, eta a kolamilanuan sartzen da barruan, eta ori sartuta gero espigia sartzen da senduan. Jesus.” content_copy mirubuztan.
kola-ontzi, kola-ontzíxa. (b). Izena. Kola berotzeko ontzia. “ Txokolate ontza moruan izaten zien, da aura urtu ur berotan da eitte zan; da beti eote zien kola-ontzixak baño-marian. Kolia oztia izate zan”
kolatz, kolatza. Izena. Aramaio. "Itxura ederrekoa (pertsonekin). “Kolatz ederreko gizona (gizon ederra, elegantea)./ Orrek dauko kolatza (kokote ederra).”
kolaziño, kolaziñua. Izena. Leintz. Bocado. “Kolaziñua ein jonat eta ekarrin otxaba bat ardau. (Aran Gatz).” ohar bat
kolera, kolerie. Izena. Leintz. Haserrea.
kolgadúra, kolgaduría. (a). Izena. Esegilekua. · Colgadura. “Zenbat aldiz esan biot txamarrak kolgaduran lagatzeko.” content_copy eségileku.
koliflora.
kólko, kolkúa. (a). Izena. Lepotik titien bitarteko saila. · Espacio entre el cuello y los senos. “Txorimalo orrek ura bota dost kolkotik bera./ Kolkua bete keixa batu neban.” Erdaraz ere "agua por el kolko" entzun ohi da hemen. Ez du, dirudienez, erdal kide zuzenik.. ohar bat
kollar. 1.kollar, kollarra. Collar. 2.kollar, kollarra. Izena. "Especie de yugo para burros." (SB Eibetno).
kólmillo, kólmillua. (b). Izena. Letagina. · Diente incisivo, colmillo.
kolóre, koloría. (a). Izena. Color. Esamoldeak: kolóriak bajáuta. (c). Esapidea. Zurbil, kolore onik gabe, norbait. “Gaur ikusi dot Exekiel, da koloriak ziero bajauta dago.” koloreik ez egon. Esapidea. koloreik ez euki. Alde nabarmena egon. “Retegi eta Galartzan arteko partiduak etzeukan koloreik. ”
kolóregórri, kolóregorríxa. (b). Adjektiboa. Kolore gorriko pertsona edo gauza. “Koloregorri bat da Elusuko abadia.” ohar bat
kolórezúri, kolórezuríxa. (b). Adjektiboa. Zurbila. · Pálido, -a. “Mutill kolorezuri batekin ikusi dot.”
kolórga
kolórga, kolorgía. (d). Adjektiboa. Kolore gabea, kolorea galdu duena. · Descolorado. “Kolorgia, kolore zurixa ero kanbixautako koloria; babak-eta urak pasautakuan, koloria kanbixautakuan, kolorgak. Personia be bai, gaixuak-eta: “kolorgatuta dao”. Klem.”
kolorgátu. (d). da Aditza. Kolorea galdu, bai gauzak, bai pertsonak. · Perder el color. “Aurten babak ziero kolorgatu die.”
kóltxilla, kóltxillia. (c). Izena. Neguan ohe gainean ipini ohi den manta lodia, koloretako irudiak izan ohi dituena. · Colchilla.
koltxoe, -i, koltxoia. (a). Izena. Colchón.
koltza. Zumitzezko egitura? · Entramado de fleje?