Bergara aldeko hiztegia

arotzérixa. 1.arotzérixa, arotzérixia. (b). Izena. Aroztegia. · Taller de carpintería. “Ardatxak Masterrekan dauka arotzerixia.” Sin. aroztegi (Eib.).. content_copy aroztegi. 2.arotzerixa, arotzerixía. (b). Izena. Arotz-lana. Gremioaz, batik bat. · El trabajo de carpintería. “Obretan, arotzerixía eiñ aurretik ieltserixia ein bia da.” Azentua leku diferentetan bi adieretan..
arótz-zépillu, arótz-zépillua. (c). Izena. Cepillo de carpintero. content_copy zépillo.
aroztegi, aroztegixa. Izena. Eibar. "Carpintería, taller; edificio de carpintería; taller de carpintería. “Kortazon seme nausixak, aittan arozteixan hauspogintzan ekin zetsan." (Etxba Eib)” ohar bat content_copy arotzérixa.
arpan
arpan, arpána. (d). Izena. arpon. Enborra luzetara ebakitzeko eta oholak egiteko erabiltzen zen antzinako zerra. “Lelengua: azuelia, aixkoria eta arpana. Bi ibiltzen zian, bat goittik, trongua ipintze zeben erdixan eta bat beetikan tiraka da bestia gora, eta ebate zeben. Lelengo zerrak aretxek zian, arpanak zian. Olak eitteko, bai. Aixkorian-da, azuelian-da urrengo arpana zan. Egurra ebateko, arixan eruateko. Juantxo.”
arpáuso
arpáuso, arpáusuak. (d). Izena. arposu (Eib.), alpaso. Erreka oinez zeharkatzeko jarritako harriak. · "Piedras colocadas para cruzar el rio a pie. “Ardantzan arpozuak ziran Bilbo-zarrera juateko. Baitta Amañako itturri onduan be.”
arpégi, arpegíxa. (a). Izena. Cara. “Ez idak arpegira begiratu.” Esamoldeak: zati biko arpegi, zati biko arpegixa. (d). eufemismoa Ipurdiaren eufemismoa. arpegíxa etára. (b). Esapidea. Sacar la cara a alguien. “Ridikuluan laga bia nindduan tontoarro arek. Eskerrak Mikelek arpegixa etara zostana.” Erderatiko kalkoak dirudite hiru esapideok. . arpegíxa émun. Esapidea. Dar la cara. “Atzetik beti gaizki esaka dabill, baiña sekula eztau arpegirik emuten. ” arpégi aundíxa edo gogorra euki. (a). Esapidea. Tener mucha cara, mucha jeta. content_copy nárru sendúa euki.
arpégi bíko, arpégi bikúa. (b). Izenlaguna. Persona de dos caras, falso. “Ez ari fixau orrekin, arpegi bikua dok eta.”
arpégigógor, arpégigogórra. (b). Adjektiboa. Caradura. Erderatiko kalkoa dirudi. Narrusendo diote normalean zaharrek. .
arpel.
arpiko, arpikua. Izena. Eibar. Cincel de cantero. “Santugiñak asko erabiltzen dabe arpikua. (SM).”
arpillera, arpilleria. Izena. Antzuola. "Tela salga bat, bustita bazterrak garbitzeko erabiltzen da. Lehen zakuak egiteko ere erabiltzen zen. “Artuizu arpilleria eskillaria garbitzeko.”
arpon.
árra, árria. (d). Izena. Esku-barru baten luzeera. · Palmo. “Neurtuizu zenbat arra dauzkan maixak./ Onetara ipinitta arria esaten da. Eskuko arria. Sebas.” Arra eta arrabete, biak entzun daitezke. .
arra-árra!. (b). Onomatopeia. Euri patxadatsu eta ugariaren onomatopeia. · Onomatopeya de la lluvia tranquila y abundante. “Bart erretirau nitzanian eurixa ziarduan arra-arra.” Sarra-sárra ere bai..
árrabete. (b). Esku baten luzeera. · Palmo. “Arrabeteko aua dauka gutxienez./ Katu aura bada gutxienez iru arrabete luze.” content_copy árra.
arrábixa, arrábixia. (b). Amorrua. · Rabia. “Eztakizu zelako arrabixia emoten dostan. ” Gutxi erabilia, amorro da arrunta;.. Esaerak: Zarrak barri, zarren konsolagarri eta gaztien arrabixagarri. (d). Esaera. "Zer berri?" galderari eman ohi zaion erantzuna.
arradan. Izena. Eibar. "Probetan, harrixa tirakada bakarraz mobitzia. “Eta esaten zuan”
arrágo, arrágua. (d). Izena. Mea edo metala urtzen den ontzi txikia. · Crisol. Grafitoz edo beste material erregaitzen batez eginda egoten da. Gehienetan burdinazkoak ez diren aleaziotarako erabiltzen da. Estalki batez babesten da metala sugarretatik.. content_copy su-kátillu.
árrai. 1.árrai, árraixa. (d). Izena. Eibar. Hegazti harraparia orokorrean. 2.árrai, árraixa.
arráiñ. 1.arráiñ, arráiña. (a). Izena. Pez, pescado. Harrapatutakoari peskau ere esaten zaio. . 2.arráiñ, arráiña. (b). Izena. Bicho, elemento, en frases expresivas. “Ori dok arraiña ori!”