Sarrera nagusia
Forma mugatua
zati biko arpegixa
Erabilera bereziak
Esanahia
Ipurdiaren eufemismoa.
Ikustekoak
-
ipúrdi.
1.ipurdi, ipurdia, -xa.
(a).
Izena.
Culo.
“Ipurdixa bistan daukazu.”
Pluralean, "nalgas" zentzuan. Orrek dauzka ipurdiak, orrek. Ipurdíxa gaur entzunagoa den arren adinekoek ipurdía gehiago darabiltela esango genuke. "Zati biko arpegixa" eufemismo umoretsuaz ere deitu izan zaio: Baiña giza-artian beti esna dabillen diabruak ein eban bere fetxurixia: goniaz batera jasota zeroian eunezko atorra, zati biko arpegixa argira jarririk. (SM Zirik)..
Esaerak:
Ipúrdi gizéna.
(c).
Esaera.
ipúrdi gizén.
Esaera zelebre honetan agertzen da:
“”
Ihesbideko erantzunak.
.
Ipurdi batekin bi silla ezin bete.
Esaera.
Antzuola.
"Bi gauzaren artean aukera egin behar denean bat aukeratu behar da." (Lar Antz).
Ankiak fallau eta ipurdiak pagau.
Esaera.
Antzuola.
"Norbaiti jausten denean esaten zaio." (Lar Antz).
Esamoldeak:
ipurdian zulua euki.
Esapidea.
"Denok dugu zerbait, hutsik ez duenik ez dago. (Lar Antz)
“”
atzian zulua izan.
ipurdía garbíttu.
(c).
Esapidea.
Adular, hacer la pelota de mala manera.
“Orrek beria eittiagaittik ipurdia garbittuko loskio baitta zerai be. ”
ipurdia galdu.
Esapidea.
Edozer egin zerbait lortzearren.
“Jefiakiñ ipurdia galdu biarrian ibiltzen da.”
ipurdia erre.
ipurdia erre.
Esapidea.
"Edozer egin.
“Beriakin ertetzearren ipurdia erreko luke." (Lar Antz).”
ipurdia galdu.
ipurdia emon.
Esapidea.
"Bizkarra eman.
“Berrogetamar bat ero eon giñan bazkaittan, baiña eztakitt... Neu ipurdia emonda nenguan geixenei.”
ipurdia berotu.
Esapidea.
"Jo.
“Formal ezpaza eoten, ipurdia berotukotsut.”
2.ipurdi, ipurdía, -xa.
(b).
Izena.
La base de una planta. También la base o parte enterrada de un edificio, poste, etc.
“Aiziak arbolia ipurdittik etara dau./ Artu zerria ta ipurdittik bota zeban postia.”
Esamoldeak:
etxía ipurdíttik etára biarrian arrántzaka.
Esapidea.
etxía ipurdíttik etára biarrian zarataka.
Llorando escandalosamente.
“Gure txikixa puxikia apurtu jakonian etxia ipurdittik etara biarrian asi zan arrantzaka. ”
3.ipurdi, ipurdia, -xa.
(c).
Izena.
Fondo de un recipiente.
“Lapiko onek ipurdian zulua dauka.”
Esamoldeak:
ipurdía sartu, ipurdixa sartu.
(c).
dio
Aditza.
sartu.
Ipurdi berria jarri silla edo ontzi bati.
“Silliai ipurdixa sartzia bi milla pezeta kostau jatan.”
Aipamenak
| Aipamena bera | Egilea |
|---|
