Bergara aldeko hiztegia

1.zerráu. 1.zerráu. (a). du Aditza. Itxi. · Cerrar. “Atiak ondo zerrau urten aurretik.” content_copy itxi. Esamoldeak: tratua zerrau. Esapidea. 2.zerrau. (a). Aditza. Zerraz ebaki. · Aserrar. 3.zerráu, zerráua. (c). Adjektiboa. Completo, -a, cerrado, -a. “Ogiduna zestuakin eta albuan joate zien beste alako mantilla batekin beste lau, luto zerrauakin. Klem./ Lelengo urtian luto zerraua eruate zuan./ Erdera zerraua eitten juan./ Oso persona zerraua izan dok beti.” Lutoaz, berbetaz eta pertsonaren izakeraz batik bat. ITXIxa ere entzun daiteke batzuetan. . Esamoldeak: zerrau berba eiñ. (c). Esapidea. Inork nekez ulertzeko moduan hitz egin. · Hablar cerrado. “Estremeñuak oso zerrau eitten dabe erderaz.”
2.zerráu. (b). du Aditza. Zerraz ebaki, bai esku-zerraz bai bestelakoz. · Aserrar. “Gure aitzak zerratzen diardue Irizarrenian.”
zérrauts
zérrauts, zérrautsa. (b). Izena. Serrín. “Zerrautsa botatzen zan frontoia garbitzeko.” content_copy zérrauts.
zerra-zintta, zerra-zinttia. Izena. "Sierra mecánica, cinta dentada vertical." (SB Eibetno).
zerreríxa, zerrerixía. (b). Izena. Serrería. content_copy zerrátoki, zerra.
zerrota, zerrotia. Izena. Eibar. Serrucho.
zertan. 1.zertan. (a). Zer egiten. “Zertan hago or? .” 2.zertan. (a). Nola. “Zertan dago asuntua? Aurrera doia ala ez.” Esamoldeak: zertatik artatik. (c). Esapidea. Modu batera edo bestera. “Zertatik artatik bizi biakou./ Zertatik artatik artu dabe arrastua.”
zértu. (c). da du Aditza. Zera egin. “Eta arek aurreko egunian markauta ipinitta zeroi nundik eiñ. Lapatzakuekin zertuta, kalkulauta Lapatzara zertzeko moduan. Klem./ Ortxe jaio ta ortxe bizi, aiketa gerria zertu arte. Eli./ Neuk e ein nittuan egun batzuk oian baiña ni bela zertu nitzan. JJp.”
zértzeta, zértzetia. (d). Izena. anas crecca. zerzeta. Zarceta. Ehiztariek estimuan duten ahate-hegaztia..
zértzuk. (b). Izenordaina. ZERen plurala. “Eztakizu zertzuk esan zostan./ Etxera joan giñanian, ai ama! urrengo egunian baldauta. Zelako ostikarak eta, zertzuk artu giñuzen guk. Eneee! Cel.”
zéru. 1.zeru, zerúa. (a). Izena. Cielo. “Onak zerura ta txarrak infarnura.” 2.zeru, zerúa. (a). Izena. Firmamento, cielo. “Zerua illun-illun dago.” Esamoldeak: zerúra bégira égon. (b). Esapidea. Gora begira egon, ezer egin gabe egon. “Zerura begira egonda etxak ezebe emen.” zerua irabazitta euki. Esapidea. Meritu handia izan zerbait egin edo jasateagatik. “Orrekin amar urtian bizi izan bada, zerua irabazitta dauka.” goixan zerua ta beian lurra geldittu. (c). Esapidea. Ezer gabe gelditu. 3.zeru, zerúa. (d). Izena. Palio (eliz-tresna). “Prosoziñotan da etaratzen zan zerua.”
zerúka
zerúka, zerukía. (d). Izena. Edozein lekadunen leka. · Vaina. “Zerukia, emen eztok entzun izen, baiña Mondraue aldian da bai. Klem.” Ia hitz galdua. Gaur egun LEKA besterik ez da ia entzuten. .
zeruko katu, zeruko katua. Izena. Eibar. Oruga. “Zeruko katua, tximeleta geixa. (AAG Eibes).”
zestéro, zesterúa. (c). Izena. Saskigilea. · Cestero. content_copy zaregin, otzaragin.
zésto, zestúa. (a). Izena. Esku-saskia. · Cesto. “Artu zestua ta ekarri arrautzak.” Izen generikoa da eta askorentzat bakarra..
zestokára, zestokaría. (a). Izena. Zestokada, saskikada, saskia bete gauza. “Zestokara perretxikua ekarri dau.”
zetáka, zetakía. (c). Izena. Zikin-kostra, zikina lodituta. · Costra de suciedad. “Ankak zetakia eindda zeuzkan, urtebetian garbittu barik zeuzkan da.” ZETAKIA EINDDA, batik bat.. content_copy tortíka.
zetáko. (c). Adberbioa. Zergatik. Por qué. “Zetako ez aiz lenao etorri?/ Zetako joan za kuartora?/ Eztakit zetako ez doten mendiko botaik ekarri.” Adinekoek bakarrik..
zétan. 1.zetan. (a). Adberbioa. Zertan. · En qué. “Zetan zabitz?/ Zetan geratu zan gauzia?” Esamoldeak: zetátik ero artátik. (c). adierazkorra Zerbaitetik. “Zetatik ero artatik bizi biakou. ” zétan ero ártan. (b). Esapidea. zetan artan. Zerbaitetan. “Denporia pasau biarra daukau zetan ero artan.” 2.zetan. (c). Zergatik. · Por qué. “Eurixa asi dabenian zetan etzate etxera etorri?/ Etzeukan orregatik zetan asarretuik.” Adinekoek erabilia..
zetaráko. (a). Adberbioa. Zertarako. · Para qué. “Zetarako da traste au?” Askotan ZETAKO esan ohi da ZETARAKOren ordez.Zetako dozu pote au? .