Bergara aldeko hiztegia

zílindro
zílindro, zílindrua. (c). Kamineroek bidegintzarako erabiltzen duten zapalgailu handia.
zímaur, zímaurra. (c). Izena. Osintxu. Satsa. · Estiércol. “Kristonak eindda i eren e; zimaurrok eta danak astindduta, alkar itxuria ezin benziduan ero. Hil.” content_copy sats.
zimáurketa, zimáurketia. (d). Izena. Osintxu. Zimaurra sorora edo zelaira ateratze eta zabaltze lana. · Estercolamiento. “Martixan lelengorarte meriendaik ez. Gero martixan lelengotik atzera eitten bazan lurretia ero beste... zimaurketia ero, meriendia. Hil.” content_copy satséta.
zimel.
zímentu, zímentuak. (b). Izena. Oinarriak. · Cimientos. “Zimentuak etara, gero paretak jaso. Don.” Pluralean. . Esamoldeak: zímentuak etára. (c). Aditza. zímentuak artu. Construir los cimientos.
zimítz, zimítza. (d). Izena. zimetz, zumitz, tximetz (Lein.). Zurezko tirak, gaztainazkoak normalean, banasta eta saskigintzarako egiten direnak, batez ere. · Fleje de madera. “Zimitzezko zesto aundixak zien, eta an ogixak, da arek elizara eruaten zien, da sepulturan ipintzen ogi arek. Ben./ Nik ezautu dot beste bat zimitzakin inddakua. Ari burkubesua. Don./ Zimetza lenaokua izen bia da, metalikua etorri aurretikua. Zimetzakin kurioso eiñ ezkero (gaztanontzia) ori gauza ona izengo da. Luis./ Zumitzezkua, eskulekua arkuan gaiñetik dabela, luzenkia. Metro erdi inguru luzenka, azi-kotzaria. Gain libria, eskulekua erdi-erdittik, gaztaiñiakin eindda. Don.” Zimítza etáratzekua deitzen dio Don.k zumitz-tirak egiteko bi eskulekudun kutxilari..
zimitzézko, zimitzezkúa. (d). Izenlaguna. zumitzezko, zimetzezko. Zumitzez eginikoa. · Hecho de fleje de madera. “Banastak eta zestuak zimitzezkuak izeten die./ Zimitzezko zesto aundixak zien, eta an ogixak, da arek elizara eruaten zien. Ben.”
zimur.
zinbili-zanbulu. 1.zinbili-zanbulu. "Altzoan umea hartu lo eragiterakoan eta alde batera eta bestera egiten den mugimendua." (Lar Antz). content_copy txinbili-txonbolo. Esamoldeak: zinbili-zanbuluka. Adberbioa. "Zinbulu-zanbuluak eginez. “Umiak giñanian amandrian altzuan zinbili-zanbuluka ibiltze giñan." (Lar Antz).” 2.zínbilu-zánbulu, zínbilu-zánbulua. Izena. Eibar. Columpio. content_copy txintxaun, zíburu.
1.zinbili-zanbulu. "Altzoan umea hartu lo eragiterakoan eta alde batera eta bestera egiten den mugimendua." (Lar Antz). content_copy txinbili-txonbolo. Esamoldeak: zinbili-zanbuluka. Adberbioa. "Zinbulu-zanbuluak eginez. “Umiak giñanian amandrian altzuan zinbili-zanbuluka ibiltze giñan." (Lar Antz).”
zinbriñarri, zinbriñarrixe. Izena. Aramaio. Harri mota gogorra, apurtzeko zaila.
zínbrixa
zínbrixa, zínbrixia. (d). Izena. Eraikuntza baten zurezko egitura edo eskeletoa. “Egurrian ola zeoze eitten danian zinbrixia esaten jako. Lelengo etxabola bat ein biar baldin bou, eingo juau egurrakin, ala ta ola ta; “lelengo zinbrixia eingou ta teillatua emon, da gero rebokauko juau beetik e, paretak eingo jotsau”. Don.”
zine, zínia. (a). Izena. Cine.
zingira.
zingoiña. zinkoiña.
zink, zínka. (d). Izena. Cinc. “Nik betik zinka o ola ezautuittut edarrak. Egongo zien edarrak e, ikusittut kobrezkuak pe bai. Don.”
zinkázko, zinkazkúa. (c). Izena. Hecho de cinc. “”
zinkuíñarri, zinkuíñarrixa. (d). Izena. zingoiña, zinkoiña. Zingurina; harri mota bigun samarra. “[Karea egiteko] atxeko arrixa bia da, karatxa esate otsau guk; beste arri klase batzuk badia, zingoiñia ero, zingoiñiak pe eitten dabela esaten zaben baiña. Felix.”
zíntta. 1.zíntta, zínttia. (a). Izena. Cinta. “Zelako zintta politta daroiazun buruan.” 2.zíntta, zínttia. (c). Izena. Harakinen berbetan, txuletak dituen trontzoa. · Ristra de chuletas. “Pare bat txuleta-zintta gordeidak bodarako.”
zintta bédar
zintta bédar, zintta bedárra. (c). Izena. botanika. phalaris arundinacea. Lora sortak biltzeko, San Juan sorta, adibidez, erabiltzen da. Izenak adierazten du bere itxura.