Bergara aldeko hiztegia
ánjelus, ánjelusa.
(c).
Egunean hiru aldiz (goizean, eguerdian eta ilunkeran) elizan jotzen ziren kanpaiak eta harekin batera errezatzen zen abemaria. Eguerdikoari esaten zaio batik bat anjelus; goizekoari egunalbako eta iluntzekoari aremaittako.
Egunean hiru aldiz (goizean, eguerdian eta ilunkeran) elizan jotzen ziren kanpaiak eta harekin batera errezatzen zen abemaria. Eguerdikoari esaten zaio batik bat anjelus; goizekoari egunalbako eta iluntzekoari aremaittako.
ánjina, ánjinak.
(a).
Izena.
Eztarriko gaitza. · Anginas.
“Anjinekin daukau Ana./ Anjinak albuak aundittutakuan, ero. Don.”
Eztarriko gaitza. · Anginas.
“Anjinekin daukau Ana./ Anjinak albuak aundittutakuan, ero. Don.”
ánka.
ohar bat
1.anka, ankía.
(a).
Izena.
Pata, pie, pierna.
Ipurditik belaunerainokoa iztar, eta belaunetik hankarainokoa berna da, baina guztia, anka. Dena dela, «pierna» eta «pie» izendatzeko ere, erabiltzen da anka.
.
Esamoldeak:
1.anka, ankía.
(a).
Izena.
Pata, pie, pierna.
Ipurditik belaunerainokoa iztar, eta belaunetik hankarainokoa berna da, baina guztia, anka. Dena dela, «pierna» eta «pie» izendatzeko ere, erabiltzen da anka.
.
lau ankán.
(c).
AdberbioaEsaera.
lau-gaiñian.
A cuatro patas.
“Zeukan mozkorrakin lau ankan aillegau zan etxera.”
ankía sartu.
(a).
Esapidea.
Meter la pata.
ánkak jaso.
(c).
du
Esapidea.
Ospa egin. Escapar, huir.
“Eskandalo demasa etara giñuan goizaldera kalian, baiña baezpada be, ankak jaso giñuzen serenua etorri baiño len./ Frantxesak anka jaso zittuala ta, erretirau zala ta, kitto. ”
pólaiñak jaso.
ankak erabilli.
(c).
Ihes egin, lasterka egin.
“Gero gerriek urten auen eta hankak ebali biher. (AA ArrasEus 228. o.).”
anka geldíxan.
(d).
Adberbioa.
Hankak mugitu gabe, boletan edo beste zerbaitetan (jokatu).
“Anka geldixan irabaziko lostake arek neri.”
Baita, abiadarik hartu gabe. Anka geldixan iru metroko saltua eitten zeban. .
anka bakarrian.
(b).
Adberbioa.
anka txuntxurrían.
Hanka bakarka. · A la pata coja.
“Biurrittua eiñ eta anka txuntxurrían joan biar izan neban etxera. ”
txínguan.
2.anka, ankía.
(c).
Toponimoa.
Bada gurean terreno bat izen hau duena. Lursail luze eta aldapatsu baten barrenari esaten zaio. Ankia edo Ankabarrena deitzen zaio, eta izen arrunten moduan deklinatzen da.
“Lenengo Ankia labrau bia da./ Ankabarrenian ein zeben Artizkuak etxia.”
ohar bat
1.anka, ankía.
(a).
Izena.
Pata, pie, pierna.
Ipurditik belaunerainokoa iztar, eta belaunetik hankarainokoa berna da, baina guztia, anka. Dena dela, «pierna» eta «pie» izendatzeko ere, erabiltzen da anka.
.
Esamoldeak:
1.anka, ankía.
(a).
Izena.
Pata, pie, pierna.
Ipurditik belaunerainokoa iztar, eta belaunetik hankarainokoa berna da, baina guztia, anka. Dena dela, «pierna» eta «pie» izendatzeko ere, erabiltzen da anka.
.
lau ankán.
(c).
AdberbioaEsaera.
lau-gaiñian.
A cuatro patas.
“Zeukan mozkorrakin lau ankan aillegau zan etxera.”
ankía sartu.
(a).
Esapidea.
Meter la pata.
ánkak jaso.
(c).
du
Esapidea.
Ospa egin. Escapar, huir.
“Eskandalo demasa etara giñuan goizaldera kalian, baiña baezpada be, ankak jaso giñuzen serenua etorri baiño len./ Frantxesak anka jaso zittuala ta, erretirau zala ta, kitto. ”
pólaiñak jaso.
ankak erabilli.
(c).
Ihes egin, lasterka egin.
“Gero gerriek urten auen eta hankak ebali biher. (AA ArrasEus 228. o.).”
anka geldíxan.
(d).
Adberbioa.
Hankak mugitu gabe, boletan edo beste zerbaitetan (jokatu).
“Anka geldixan irabaziko lostake arek neri.”
Baita, abiadarik hartu gabe. Anka geldixan iru metroko saltua eitten zeban. .
anka bakarrian.
(b).
Adberbioa.
anka txuntxurrían.
Hanka bakarka. · A la pata coja.
“Biurrittua eiñ eta anka txuntxurrían joan biar izan neban etxera. ”
txínguan.
2.anka, ankía.
(c).
Toponimoa.
Bada gurean terreno bat izen hau duena. Lursail luze eta aldapatsu baten barrenari esaten zaio. Ankia edo Ankabarrena deitzen zaio, eta izen arrunten moduan deklinatzen da.
“Lenengo Ankia labrau bia da./ Ankabarrenian ein zeben Artizkuak etxia.”
anká árteko istríbillu, anká árteko istríbillua.
(c).
Izena.
lagunartekoa
ainka arteko auto.
Bizikleta.
ainka arteko auto.
Bizikleta.
ankábakar, ankábakarra.
(b).
Adjektiboa.
Hanka bakarra duena. · El que tiene una sola pierna.
“Ankabakarra da gure tio Luis, bestia gerratian moztu zotsen da.”
Hanka bakarra duena. · El que tiene una sola pierna.
“Ankabakarra da gure tio Luis, bestia gerratian moztu zotsen da.”
ankabíko, ankabikúa.
(b).
Izena.
bi ankako.
Bi hankakoa. · Bípedo.
“Ankabiko txarri asko jaok munduan.”
Pertsonengatik esan ohi da..
bi ankako.
Bi hankakoa. · Bípedo.
“Ankabiko txarri asko jaok munduan.”
Pertsonengatik esan ohi da..
ankabiurri, ankabiurrixak.
Eibar.
"Piruetas.
“Dantzarixak salto egin eta airian daguala egitten dittuen kruziak." (SB Eibetno).”
Eibar.
"Piruetas.
“Dantzarixak salto egin eta airian daguala egitten dittuen kruziak." (SB Eibetno).”
ankágaiñ, ankagáiña.
(a).
Izena.
Hankaren gain partea. · La parte superior del pie, empeine.
“Ankagaiña erre jat olixua jausitta.”
ankázpi.
Hankaren gain partea. · La parte superior del pie, empeine.
“Ankagaiña erre jat olixua jausitta.”
ankázpi.
ankajóku, ankajokúa.
(c).
Izena.
Lasterkaldia zerbaiti ihesi. · Carrera apresurada, escapando de algo.
“Keixa lapurretan zebitzen mutikuak, eta ango ankajokua baserrittarra azaldu zanian.”
Sin. orpoots, orpojoka..
Esamoldeak:
ankajokuái émon.
(c).
Esapidea.
Aintxintxika ihes egin.
“Ertzaiñak agertu orduko ankajokuai emun gontsan. ”
Lasterkaldia zerbaiti ihesi. · Carrera apresurada, escapando de algo.
“Keixa lapurretan zebitzen mutikuak, eta ango ankajokua baserrittarra azaldu zanian.”
Sin. orpoots, orpojoka..
Esamoldeak:
ankajokuái émon.
(c).
Esapidea.
Aintxintxika ihes egin.
“Ertzaiñak agertu orduko ankajokuai emun gontsan. ”
ankálaru, ankálarua.
(d).
Adjektiboa.
Txanka mehea; hanka meheak dituena.
“Ankameia be bai tta ankalarua be bai. Txankameia be bai. Don. Ia galdua.”
txánkame, ánkamee.
Txanka mehea; hanka meheak dituena.
“Ankameia be bai tta ankalarua be bai. Txankameia be bai. Don. Ia galdua.”
txánkame, ánkamee.
ankálatraba.
1.ankalatraba.
(a).
Adberbioa.
A horcajadas.
“Astuan gaiñian ankalatraba jarri tta kalera esne partitzera.”
2.ankalatraba.
(a).
Interjekzioa.
Txorro-morroka jokoan, gainean dagoenak behekoari hanka tripapean sartzen badio, ankalatrába! oihu egiten da, eta goikoak galtzen du.
1.ankalatraba.
(a).
Adberbioa.
A horcajadas.
“Astuan gaiñian ankalatraba jarri tta kalera esne partitzera.”
2.ankalatraba.
(a).
Interjekzioa.
Txorro-morroka jokoan, gainean dagoenak behekoari hanka tripapean sartzen badio, ankalatrába! oihu egiten da, eta goikoak galtzen du.
- a
- ábao, -u
- abélarte
- ábixa
- adárdun
- adárzabal
- afari
- agíñetako
- agur
- aidian
- aingéru lóra
- aitta-órde
- aitz-pérretxiku
- áixkora-kérten
- aizkoletxe
- akábera
- akulugáiñ
- alánbre-ési
- álbo
- álde
- ále
- alían egon
- alkórtu
- alperréko
- amabíko-txíki
- ámar
- amen
- amór própixo
- anaitzáko
- andi
- ángailla
- ánjelus
- ankámiñ
- ansuategi bedar
- ántz
- aóko
- apáluna
- ápenas
- aprezíau
- ar
- Arámaixo
- arazo
- árbola-sústar
- ardi-esne
- area, arearri
- argialboko
- ári
- arkaboz
- arlotekeríxa
- áro
- arra-árra!
- arrakátu
- árrantxo, -u
- arratára
- arráza-txákur
- árri
- árrio
- árrosko
- artálasto
- ártaxee
- arto-gári
- artzaiñ
- ási
- aspáldi
- astáputz
- asto-ganáu
- ástun
- atebikotx
- atezúlo
- atxillo!
- atzé-bikotx
- atzeskulari
- áundiki
- aurreko pareta
- áuskalo!
- autsi, autsa
- azabúru
- azbéte
- azkei
- azpijorria
- azúnberdiko
