Bergara aldeko hiztegia

ábao, -u
ábao, -u, ábaua. (d). Izena. Abaraska. · Panal de miel. “Eztiz betetako abaua arrapau ta danon artian jan giñuan./ Argizai asko ta ezti gutxi zeukan abau arek.” content_copy pánal.
abare.
abárka-ézten, abárka-ezténa. (c). Izena. Lezna, punzón. content_copy abárka-zíri.
abarka-galtza, abarka-galtzak. Conjunto de abarcas y calcetines de lana.
abarkágiñ, abarkágiña. (d). Izena. Eibar. "El/la que hace albarcas. “Lengo baserrittarrak, eurak abarkagiñak.” content_copy abarkéro.
abárka-zíri
abárka-zíri, abárka-ziríxa. (b). Izena. Abarkak zulatzeko eztena. · Punzón con el que se agujerean las albarcas. “Narruzko abarkei sokia jartzeko, abarka zirixakin eitten jakuen zulua.” content_copy abárka-ézten.
abarkéro, abarkerúa. (b). Izena. Abarkagilea. · El/la que hace albarcas. “Abarkero ofiziua galduta dago aspalditxuan./ Basalgoko abarkeruan alabia gure laguna da.” content_copy abarkágiñ.
abárketa, abárketia. (a). Izena. apárgeta. Alpargata. “Abarketekin umedadetan ibili ezkero, katarrua seguru. / Apargetak bustittut.” Esamoldeak: abarketia euki. (c). Esapidea. Tener mucho rollo. “Orrek jaukak abarketia orrek. Eztok ixiltzen.”
abarketa-zarka.
abarketéritza, abarketéritzia. (c). Izena. Abarketak eta horrelakoak saltzen dituzten denda. · Alpargatería. “Sarrittan joaten giñan umetan Eibarko abarketeritzako tia bisittatzera.” Eibarren bazen Maria Angela kalean Abarketéritzia deituriko denda, gure senitartekoena zena..
abarkol. "Plantilla para hacer abarcas." (SB Eibetno).
abar-meta, abar-metia. Izena. Abarrez egindako meta edo egur pila. “Karobi onduan, karobia in bizanian, meta bat, abar-meta bat eitxe giñuan. Juan.”
abáro, abarúa. (d). Izena. Arbolapeko babesa. “Abarua ero keizpia; eurixa danian arbolapera joango gaittuk, abarua jak or da. Euzkixa danian ba keizpera. Eurixakin ba gordeleku bezela abarua. Don.”
abárpilla, abárpillia. (b). Izena. Abarrez egindako pila. · Montón de ramaje delgado. “Etxeaurrian abarpillia egote zan basarrittan./ Eskerrak abarpillara jausi zanai, bestela azurrak pe apurtuko zittuan.”
abarra.
abarrian. (c). Posposizioa. Antzean, bezala... (testuinguruaren arabera) esan nahi duen postposizio moduzkoa. · Posposición modal de diferentes matices según el contexto. “Tontó ábarrian asi giñan alkarri bultzaka, jolasian, eta azkenian burrukan akabau giñuan./ Prixaka abarrían gertau dot bazkaixa eta alamoduzkua dago. ” Azentua desberdin dute goiko bi adibideek, ez dakit zergatik..
abárrots. 1.abarrots, abarrótsa. (b). Izena. Abar zarata. · Ruido de ramaje. “Aiziak bota daben paguak azelakotxe abarrotsa etara daben./ Oillagorrak urten jostan sasittik, egundoko abarrotsakin.” 2.abarrots, abarrótsa. (c). Izena. Zaratak, oihuak eta hotsak batera. · Griterío, generalmente unido a ruidos varios. “Tartufoko atian burrukia egon zuan. Aura zuan abarrotsa.”
abártsu, abartsúa. (c). Adjektiboa. Abar asko duen arbola edo sastraka. Adar lodiak baditu adartsua izango da, eta meheak eta ugari baditu abartsua. Dena dela, abar eta abartsu hitzak gehiago erabiltzen dira gaur egun botatako arbolei buruz zutik daudenez baino. · Se dice del árbol o matorral frondoso. “Buelo aundixa zeuken piñuak, baiña material gutxi, oso abartsuak zien da./ Ur-arbola aundixa ezta, baiña abartsua.”
abauts, abautsa. Izena. Eibar. Butrino de madera para pescar.
ábe
ábe, abía. (b). Izena. Habea. · Viga en general, travesaño horizontal, no vertical. “Urrupain baserrixak, ogei metro luze ta iru metro sendoko abiak dauzka./ Abiak usteldu, ta beia jo zeban etxiak.” Zutikoei, ZUTIKO edo POSTE.. Esaerak: Etxetako kontuak abiak daki (arek baleki berba itten). (a). Esaera. Habea etxe guztietan dagoenez, etxeko berri guztiak dakizki. (Lar Antz). "Sin. etxetako berri izaten dabe gelatzak eta okasiñuak." (Lar Antz)..