Bergara aldeko hiztegia

aprezíau. 1.aprezíau. (b). du Aditza. Apreciar. “Gizonak ez zeben eitten orduan ezebe etxeko jiran, da gaiñera bestiak eitten dabena apreziau ez. Aura berez eitten zalakuen; Olaxe bizi izan zan jentia. Mertz.” 2.aprezíau, apreziáua. (b). Adjektiboa. Apreciado, -a, estimado, -a. “Sasoi artan oso apreziaua zan oillaskua./ Ezta oso apreziaua errixan.”
aprézio eiñ. (c). Aditza. Hacer aprecio. “Amarretakua eskeiñi zostan eta jan egin neban aprezio eittearren./ Eztotsa aprezio aundirik eitten bizikletiai.”
apríll, aprílla. (c). Izena. apill, abrill. Apirila. · Abril. “Aprillian edurra blasta-blasta eitten makiña bat bidar ikusitta garek.” content_copy epaill. Esaerak: Aprilleko zuzia urria baiño obia, maietzeko zuzia ase eitteko gauzia. (d). Esaera. Era honetara ere bai: Udaberriko zuzia urria baiño obia, udazkeneko zuzia ase eitteko gauzia.. Aprilleko loria urria baiño obia, maietzeko loria bapeza baiño obia. (d). Esaera. Fruta arbolen lorari buruzko esaera. Apíillen azkenian, orrixa aizgaiñian. Esaera. (Izag Oñ). Apilleko josteurixak, sorgiñen ezteixak. Esaera. Antzuola. (Izag Antz).
áproba, áprobia. (b). Izena. Prueba, intento. “Irugarren aproban zabaldu dot atia; zerraillia ondatuta egon bia dau.” Esamoldeak: aprobia eiñ. (b). du Aditza. Probar, intentar. “Pentsatzen neban aura ni baiño geixao izango zala pelotan, baiña aprobia ein barik ezta jakitten./ Uberatik Elgetara ogei minutu inguru tardatzeittut, sarri aprobia eindda nago ta.” content_copy apróbau.
apróbau. (b). du Aditza. Intentar, hacer la prueba. “Zure bizikletiakin Elgetara igotzia aprobau biot.” Jana probau egiten da eta ez aprobau. Dena dela, aspaldi honetan behintzat, bi hitz hauek ia ez dira bereizten.. ohar bat content_copy aprobia eiñ.
aprobetxategi, aprobetxategixa. (b). Besteen lanaz edo diruaz aprobetxatzen dena. “Idea ona dok, baiña ez esan iñori, aprobetxategi asko jaok eta. ” Baliteke hitz oso zaharra ez izatea hemen. .
aprobétxau. (a). da du Aditza. aprótxau. Aprovechar(se). “Nerekin majo aprobetxau zien taillerrian./ Gaztiak zaten bittartian aprobetxau.”
aprópos. 1.aprópos, apropósa. (b). Adjektiboa. Egokia, aukerakoa. · Idóneo, -a, adecuado, -a. “Oixe da zuretako abrigo aproposa./ Egualdi aproposa dago plaiarako.” Esamoldeak: aproposéko, aproposekúa. (c). Aproposen esanahi berarekin inoiz entzuten bada ere, ez dakit hiztun txarrena eta berri samarra ez den. “Aproposeko egualdixa tokau jakun Italian./ Aura izango litzake alkate aproposekua.” content_copy aukeráko, egoki. 2.aprópos. (a). Adberbioa. Nahita, berariaz. · Adrede, aposta. “Apropos laga neban ogei durokua mai gaiñian, ia baten batek artzen zeban./ Apropos esanda be etxuan gaizkixao esango.” content_copy náitta. 3.aprópos. (c). Adberbioa. Brometan. “Ez zebillen serixo, apropos zebillen.”
apropósko, aproposkúa. (c). Izenlaguna. Benetakoa ez dena. · De ficción, de comedia. “Inuzente egunian aproposko tartia etara zoskuen, gaiñetik dotore dotore natiakin ipinitta ta barrutik buztiña./ Neri etxata bape gustatzen aproposko barriak.”
aprotxau.
apuko, apukua. Antzuola. "Aitzakia. “Aurten eztauku apukoik./ Juane loiben apukuan Jakara jun ingo da; bestela beti ementxe, etxian sartuta." (Lar Antz).”
apúntau. (a). da du Aditza. Apuntar, apuntarse.
apunte, apuntia(k). Apunte. Esamoldeak: apunte, apuntia(k). Apunte. Esamoldeak: apunte, apuntia(k). Apunte. apuntera erosi. (c). Esapidea. Leintz. “Orduen jan-dendatan eta, apuntera erosten zien gauzak eta gero kintzenan pagau. (AA ArrasEus, 186. o.).” content_copy zorrían erosi. apuntera erosi. (c). Esapidea. Leintz. “Orduen jan-dendatan eta, apuntera erosten zien gauzak eta gero kintzenan pagau. (AA ArrasEus, 186. o.).” content_copy zorrían erosi.
apunteríxa, apunterixía. (b). Izena. Puntería. “Guazen barraketara apunterixia probatzera.”
ápur.
apur
1.apur, apurra(k). Izena. Miga; de pan casi siempre. “Mai guztia apurrez beteta laga dozu.” content_copy ogi-ápur. 2.apur, apúrra. (b). Hondarrak, gutxia. · Los restos, lo poco. “Eta gelditzen jakun diru apurrak barraketan gastau giñuzen./ Zekixen erdera apurra derrior ein biar.”
apúr bat. (a). Zenbatzailea. Puska bat. · Un poco. “Diru apur bat ein ddabela ta dana libre dalakuan dabill.” content_copy kisí bat, puxká bat. Esamoldeak: ápurka. (b). Adberbioa. Poco a poco. “Apurka-apurka, diruak ein zittuan.” content_copy puxkánaka.
apúrkor, apúrkorra. (c). Adjektiboa. Erraz apurtzen dena.
apúrtu. 1.apurtu. (a). da du Aditza. Puskatu. · Romper(se). Esamoldeak: apurtuta. (b). Oso nekatuta. “Apurtuta etorri giñuztan mendittik./ Jota apurtuta najaok” oiñarteko danak apurtu. Esapidea. oiñarteko danak tapau. Marka denak hautsi. “Orrek oinddio oiñarteko danak apurtuko jittuk. ” norbait edo zerbait apurtzekoik ez egon. (c). Esapidea. norbait. Onena izan. “Oinddio be etxaok Retegi apurtzekoik./ Nai dabenak nai dabena esango jok, baiña etxaok Riojako ardaua apurtzekoik. ” 2.apurtu, apurtúa. (b). Izena. Rotura. “Iru lekutan ei dauka apurtua.” content_copy ausi.
aputxúrrau. da du Aditza. Mazpildu, mailatu, hauts egin. · Magullar, abollar, hacer migas. “Gailletak poltsikoan sartu nittuan da danak aputxurrauta aillegau zien./ Hodei nere poltsiakin fubolian ibilli da ta dana aputxurrau dau nere ingleseko kuadernua.” Umeek oso erabilia, baina ez nagusiek.. ohar bat
1.ar. 1.ar, arra. (a). Izena. Macho. feedback eme. Esamoldeak: arra kendu. (c). Estaltzeko jarritako arra aldendu. arra emon, arra bota. (c). arra bota. Abere eme bati jabeak arra ondoan ipini estal dezan. “Laster arra emoteko edadian egongo da auntza./ Noiz bota biar jak arra biorrai?” 2.ar, arra. Izena. Eibar. "Beste baten barruan sartzen dan piezia. · Macho (en troquelería, en ajuste, en fundición)." (SB Eibetno). feedback eme.