Bergara aldeko hiztegia
arlotekeríxa, arlotekerixía.
(b).
Izena.
Nagikeria, narraskeria, ganorabakokeria. · Dejadez, falta de fundamento.
“Baneukan makiña bat zeregiñ, baiña arlotekerixan pasau dot uda guztia.”
Nagikeria, narraskeria, ganorabakokeria. · Dejadez, falta de fundamento.
“Baneukan makiña bat zeregiñ, baiña arlotekerixan pasau dot uda guztia.”
armáarri, armáarrixa.
(d).
Izena.
Escudo.
“Leengo etxejaunen (etxejauna esate jakuen), da etxejaunen etxiak, torriak, armaarrixakin-da. Don.”
Escudo.
“Leengo etxejaunen (etxejauna esate jakuen), da etxejaunen etxiak, torriak, armaarrixakin-da. Don.”
armagiñ, armagíña.
(b).
Izena.
Eibar.
Armagintzan diharduen bihargina. Armero.
“Naixago armagiñ izatia, basarriko baiño./ Armagiñak asko ziran len Eibarren. (Etxba Eib).”
Eibar.
Armagintzan diharduen bihargina. Armero.
“Naixago armagiñ izatia, basarriko baiño./ Armagiñak asko ziran len Eibarren. (Etxba Eib).”
armagintza, armagintzia.
(b).
Izena.
Arma-industria.
“Armagintzia Eibarren antxiñako lanbidia. (Etxba Eib).
”
armeríxa.
Arma-industria.
“Armagintzia Eibarren antxiñako lanbidia. (Etxba Eib).
”
armeríxa.
armáilla, armáillia.
(b).
Izena.
Harrizko maila. · Peldaño de piedra.
“Zazpigarren pisura igotzeko berreun armailla igo bia die.”
Harrizko maila. · Peldaño de piedra.
“Zazpigarren pisura igotzeko berreun armailla igo bia die.”
armazóe, -oi, armazóia.
(c).
Izena.
Edozein gauzaren egitura. Armazón.
“Armazoia ifintzen da enkolauta; gero ia kolokau eitten da, bisagriakin eta kolokatzen da markuan. Sebas.”
Donatorentzat, adibidez, etxearena eskeletua da; armazoia erremintentzat erabiltzen du gehiago..
eskéleto, zúraje.
Edozein gauzaren egitura. Armazón.
“Armazoia ifintzen da enkolauta; gero ia kolokau eitten da, bisagriakin eta kolokatzen da markuan. Sebas.”
Donatorentzat, adibidez, etxearena eskeletua da; armazoia erremintentzat erabiltzen du gehiago..
eskéleto, zúraje.
armeríxa, armeríxia.
(a).
Izena.
Eibar.
Armagintza.
“Asko ziran baserrittik etortzen ziranak armerixara. (Etxba Eib). ”
armagintza.
Eibar.
Armagintza.
“Asko ziran baserrittik etortzen ziranak armerixara. (Etxba Eib). ”
armagintza.
armoníxa, armonixía.
(c).
Izena.
"Armonixan egon" esapidean erabilia batik bat. Ikusiko dugunez, armonixa ona edo txarra izan daiteke. Giro, lagunarte, barne-egoera, ona edo txarra, alegia, baina armonixan egon beti da urduri eta tenple txarrez egotea. · Armonía. Usado casi exclusivamente en los siguientes modismos.
armonixán egon, pasau.
(c).
Esapidea.
Arduratan egon, urduri egon; zerbaiten zain, batik bat. · Estar nervioso, normalmente a la espera de algo.
“Alabia falta zan, da gau guztia armonixan egon naiz (edo pasau dot).
”
Esamoldeak:
armoníxa ederrían, onían egon, pasau, bizi.
(c).
Esapidea.
onían.
Giro onian, lagunarte ederrez.
“Eskursiñuan izan ga. Armonixa ederrian pasau dou eguna./ Alkarrekin armonixa txarrian bizitzia baiño obe bakarrik.”
Baita armonixa txarrian. Alkarrekin armonixa txarrian bizitzia baiño obe bakarrik..
"Armonixan egon" esapidean erabilia batik bat. Ikusiko dugunez, armonixa ona edo txarra izan daiteke. Giro, lagunarte, barne-egoera, ona edo txarra, alegia, baina armonixan egon beti da urduri eta tenple txarrez egotea. · Armonía. Usado casi exclusivamente en los siguientes modismos.
armonixán egon, pasau.
(c).
Esapidea.
Arduratan egon, urduri egon; zerbaiten zain, batik bat. · Estar nervioso, normalmente a la espera de algo.
“Alabia falta zan, da gau guztia armonixan egon naiz (edo pasau dot).
”
Esamoldeak:
armoníxa ederrían, onían egon, pasau, bizi.
(c).
Esapidea.
onían.
Giro onian, lagunarte ederrez.
“Eskursiñuan izan ga. Armonixa ederrian pasau dou eguna./ Alkarrekin armonixa txarrian bizitzia baiño obe bakarrik.”
Baita armonixa txarrian. Alkarrekin armonixa txarrian bizitzia baiño obe bakarrik..
armúka, armukía.
(d).
Izena.
Harkaitz txikia. · Peñasco.
“Ardixak armukapera joaten die billotxa ein barrixan keizpe billa. ”
Harkaitz txikia. · Peñasco.
“Ardixak armukapera joaten die billotxa ein barrixan keizpe billa. ”
arnása, arnasía.
(a).
Izena.
Aliento, respiración.
Esamoldeak:
arnása, arnasía.
(a).
Izena.
Aliento, respiración.
Esamoldeak:
arnása, arnasía.
(a).
Izena.
Aliento, respiración.
arnasía joan.
(c).
zaio
Aditza.
Arnasa gabe gelditu.
“Baloiak estemanguan jo eta arnasia joan jako, ta etxako bela etorri. ”
Arnasía etorri:arnasa bere onera etorri..
arnasía gastáu.
(c).
zaio
Aditza.
eufemismoa
Hil.
“Goizeko seirak aldera arnasia gastau jako.”
arnasía estútu.
(b).
zaio
Aditza.
Arnasa oso jarraian hartu nekeagatik edo osasun arazoengatik.
“Arnasia estututa dauka ta eztakitt luzerako izango dan.”
arnasía berótu.
(a).
zaio
Aditza.
Arnasestuka hasi nekeagatik.
“Elgetara orduko majo berotu jakun arnasia.”
arnasia artzeko asti barik.
Esapidea.
Lanez gainezka, arrapataka.
arnasía ártu.
(a).
du
Aditza.
Respirar.
arnasa luziak artu.
(d).
Esapidea.
Suspirar.
“Ze, arnasa luziak artzen? Don.”
arnasía joan.
(c).
zaio
Aditza.
Arnasa gabe gelditu.
“Baloiak estemanguan jo eta arnasia joan jako, ta etxako bela etorri. ”
Arnasía etorri:arnasa bere onera etorri..
arnasía gastáu.
(c).
zaio
Aditza.
eufemismoa
Hil.
“Goizeko seirak aldera arnasia gastau jako.”
arnasía estútu.
(b).
zaio
Aditza.
Arnasa oso jarraian hartu nekeagatik edo osasun arazoengatik.
“Arnasia estututa dauka ta eztakitt luzerako izango dan.”
arnasía berótu.
(a).
zaio
Aditza.
Arnasestuka hasi nekeagatik.
“Elgetara orduko majo berotu jakun arnasia.”
arnasia artzeko asti barik.
Esapidea.
Lanez gainezka, arrapataka.
arnasía ártu.
(a).
du
Aditza.
Respirar.
arnasa luziak artu.
(d).
Esapidea.
Suspirar.
“Ze, arnasa luziak artzen? Don.”
Aliento, respiración.
Esamoldeak:
arnása, arnasía.
(a).
Izena.
Aliento, respiración.
Esamoldeak:
arnása, arnasía.
(a).
Izena.
Aliento, respiración.
arnasía joan.
(c).
zaio
Aditza.
Arnasa gabe gelditu.
“Baloiak estemanguan jo eta arnasia joan jako, ta etxako bela etorri. ”
Arnasía etorri:arnasa bere onera etorri..
arnasía gastáu.
(c).
zaio
Aditza.
eufemismoa
Hil.
“Goizeko seirak aldera arnasia gastau jako.”
arnasía estútu.
(b).
zaio
Aditza.
Arnasa oso jarraian hartu nekeagatik edo osasun arazoengatik.
“Arnasia estututa dauka ta eztakitt luzerako izango dan.”
arnasía berótu.
(a).
zaio
Aditza.
Arnasestuka hasi nekeagatik.
“Elgetara orduko majo berotu jakun arnasia.”
arnasia artzeko asti barik.
Esapidea.
Lanez gainezka, arrapataka.
arnasía ártu.
(a).
du
Aditza.
Respirar.
arnasa luziak artu.
(d).
Esapidea.
Suspirar.
“Ze, arnasa luziak artzen? Don.”
arnasía joan.
(c).
zaio
Aditza.
Arnasa gabe gelditu.
“Baloiak estemanguan jo eta arnasia joan jako, ta etxako bela etorri. ”
Arnasía etorri:arnasa bere onera etorri..
arnasía gastáu.
(c).
zaio
Aditza.
eufemismoa
Hil.
“Goizeko seirak aldera arnasia gastau jako.”
arnasía estútu.
(b).
zaio
Aditza.
Arnasa oso jarraian hartu nekeagatik edo osasun arazoengatik.
“Arnasia estututa dauka ta eztakitt luzerako izango dan.”
arnasía berótu.
(a).
zaio
Aditza.
Arnasestuka hasi nekeagatik.
“Elgetara orduko majo berotu jakun arnasia.”
arnasia artzeko asti barik.
Esapidea.
Lanez gainezka, arrapataka.
arnasía ártu.
(a).
du
Aditza.
Respirar.
arnasa luziak artu.
(d).
Esapidea.
Suspirar.
“Ze, arnasa luziak artzen? Don.”
arnaséstu, arnasestúa.
(b).
Izena.
Jadeo, respiración sofocada.
“Eurixa asi zuan da aintxintxika joan nitzuan etxera arnasestu baten./ Oetik entzuten najuan txakurran arnasestua.”
Esamoldeak:
arnaséstuka.
(b).
Adberbioa.
Jadeando.
“Arnasestuka etorri da txakurra.”
Jadeo, respiración sofocada.
“Eurixa asi zuan da aintxintxika joan nitzuan etxera arnasestu baten./ Oetik entzuten najuan txakurran arnasestua.”
Esamoldeak:
arnaséstuka.
(b).
Adberbioa.
Jadeando.
“Arnasestuka etorri da txakurra.”
arnásots, arnasótsa.
(b).
Izena.
Arnasa hartzerakoan egiten den zarata. · Ruido de respiración.
“Sartu jakun ikariakin etzan arnasotsik pe entzuten./ Baten baten arnasotsa sentidu neban ate onduan.”
Arnasa hartzerakoan egiten den zarata. · Ruido de respiración.
“Sartu jakun ikariakin etzan arnasotsik pe entzuten./ Baten baten arnasotsa sentidu neban ate onduan.”
botanika.
- a
- ábao, -u
- abélarte
- ábixa
- adárdun
- adárzabal
- afari
- agíñetako
- agur
- aidian
- aingéru lóra
- aitta-órde
- aitz-pérretxiku
- áixkora-kérten
- aizkoletxe
- akábera
- akulugáiñ
- alánbre-ési
- álbo
- álde
- ále
- alían egon
- alkórtu
- alperréko
- amabíko-txíki
- ámar
- amen
- amór própixo
- anaitzáko
- andi
- ángailla
- ánjelus
- ankámiñ
- ansuategi bedar
- ántz
- aóko
- apáluna
- ápenas
- aprezíau
- ar
- Arámaixo
- arazo
- árbola-sústar
- ardi-esne
- area, arearri
- argialboko
- ári
- arkaboz
- arlotekeríxa
- áro
- arra-árra!
- arrakátu
- árrantxo, -u
- arratára
- arráza-txákur
- árri
- árrio
- árrosko
- artálasto
- ártaxee
- arto-gári
- artzaiñ
- ási
- aspáldi
- astáputz
- asto-ganáu
- ástun
- atebikotx
- atezúlo
- atxillo!
- atzé-bikotx
- atzeskulari
- áundiki
- aurreko pareta
- áuskalo!
- autsi, autsa
- azabúru
- azbéte
- azkei
- azpijorria
- azúnberdiko
