Bergara aldeko hiztegia

lóra. 1.lora, loría. (a). Izena. Flor. Esaerak: Aprilleko loria urria baiño obia, maietzeko loria bapez baiño obia. (d). Esaera. Fruta arbolen lorari buruzko esaera. Arantza beltza loran dago, artua ereitteko giro dago. (c). Esaera. Artua ereiteko sasoia noiz den jakiteko seinalea. Esamoldeak: loria galdu. (d). Esapidea. Birjintasuna galdu emakumeak. loran egon. 1.loran egon. (c). Esapidea. Estar en flor un frutal. “ Politta da keixa-arbolia loran dagonian.” 2.loran egon. (c). Esapidea. Polita egon neska gazte bat. “ Loran daren neska gaztiak gustatzen jako.” 2.lora, loría. (c). Izena. Egurraren hariak egiten duen marrazkia. · Dibujo que forma la fibra de la madera. “Txapia intxaurrezkua edo gaztaiñazkua. Eta aura zemat eta azalao, erdikuak lora gutxiao etaatzen dau. Juantxo.” content_copy díbujo. 3.lora, loria. Izena. Eibar. "Puntan lora formia daukan puntzoia, grabadoriak eskopeta arruntian zenefak egitteko erabiltzen dabena." (SB Eibetno). 4.lora, loría. (c). Izena. Piropo. “Egundoko lorak bota doste kalian.” 5.Lora.
lorá beltz, lora béltza. Izena. botanika. (?). Izena besterik ez dugu jaso. ohar bat
lorabotatzaille.
lorádun. 1.loradun, loradúna. (c). Izena. Lora saltzailea. · Vendedor de flores. “Gaur ezta loraduna plazara etorri./ Narbaizako loradunan lengusua da.” content_copy lora-saltzáille. 2.loradun, loradúna. (c). Adjektiboa. Lorak marraztuak dituen oihala edo arropa. “Soiñeko loradun zatar bat zeukan.”
lor-afai, lor-afaixe. Izena. Aramaio. "Auzolanean ibiliek baserriren baten egiten zuten afaria." (Orm Aram).
loráldi, loraldíxa. (c). Izena. Loratze aldi bakoitza; fruta arbolez batik bat, baina baita pertsonez ere. · Cada florecimiento. “Lekiak iru loraldi tta izateittu./ Lenengo loraldixa izotzak bota zotsan eta bigarrena berriz berandutxo aillegau jakon.” Irudizkoa: Berrogetamar urtekin ointxe dago bigarren loraldixan. .
loran egon. 1.loran egon. (c). Esapidea. Estar en flor un frutal. “ Politta da keixa-arbolia loran dagonian.” 2.loran egon. (c). Esapidea. Polita egon neska gazte bat. “ Loran daren neska gaztiak gustatzen jako.”
lora-saltzáille, lora-saltzaillía. (b). Izena. Vendedor, -a de flores. content_copy loradun.
lora-sórta, lora-sortía. (b). Izena. lora txorta. Ramillete de flores. “San Juanetan neskak lora-sorta dotoria eruaten dabe San Juanera bedeinkatzera.”
lorátsu. 1.loratsu, loratsúa. (b). Adjektiboa. Lore asko duena; landareez, batik bat. · Florido, -a. “Tomatia oso loratsua dago baiña ale gutxi agiri dau.” 2.loratsu, loratsúa. (c). Adjektiboa. Lora asko duen ohola, marrazki dotoreak dituena. “Ori bere sasoian botata, muebletaako be loratsua izaten dok, gaztaiñian makatzan modura eitxeok orrek. Sebas./ Muebliak eta eitteko orixe biozu. Ara! Au erdiko biotza da, ezta, da onek emetikan baztarrera asko be dibujo ero beta loratsuao urtetzen dau. Juantxo.” Loratsuak zumarra, haritz amerikanoa eta gaztaina-makatza ei dira. .
lorátu. (b). da Aditza. Loreak atera landareak. · Florecer, ponerse en flor. “Negu epelegixa ezta ona, ze arbolak udabarrixa baiño lenao loratzen die ta gero izotzak pasaria emoten dotse.”
lora txíki
lora txíki, lora txikíxa. (c). Izena. botanika. Tanacetum vulgare. Tanaceto, lombriguera. Urrabotoiaren antzekoa, baina txikiagoa. Informante batentzat pitxi lora da, margarita, alegia..
lórito. 1.lórito, lóritua. (b). Izena. Loro, lorito. 2.lórito, lóritua. (b). Adjektiboa. Asko hitz egiten duen umea. “Lorito bat eindda dago zuen Ane.”
loróri
loróri, lororíxa. (d). Izena. botanika. Taraxacum officinale. Diente de león. content_copy kardu ori.
lórratz
lórratz, lorrátza. (c). Izena. Ubera. Arrastoa. · Huella, rastro. “Aizeri lorratzak agiri die lokatzatan.”
lorza, lorzia. (a). Izena. lortza. Zenbait arropari hartzen zaion pliegea, jantzia dotoretzeko edo mozteko. · Lorza. “Lorzak, batzuk aundixak dia, beste batzuk txikixak. Maria.” Ume arropei eta azpiko gonei egiten zaie, gehienbat. .
lósa.
losa
1.losa, losía. (b). Izena. Lauza. · Losa. Harrizkoak, baina zurezkoak edo beste zerbaitezkoak ere izan daitezke. Baserri batzuen sarreran egon ohi direnei ATE-LOSA.. 2.losa, losía. (d). Izena. Espaloia. · Acera. “Eskolara losatik joan!” content_copy espaloi.
lo-sagar, lo-sagarra. Izena. "Lo eragiteko sagarra (ipuinetan). (Lar Antz) “Lo-sagarrak jan dittue, baiña kriada batek ez jan, eta ez i zeuan lo." (Lar Antz)”
lo-sór, lo-sórra. (d). Izena. Lo-konkorra, lo astuna.
lotarátu. (c). Aditza. Lotara joan edo eraman. · Acostar(se). “Gaur be, ni lotaratu orduko, irurak izango die./ Umiak lotaratu biaittut lelengo.”