Bergara aldeko hiztegia

bokazíño, bokaziñúa. (b). Izena. Vocación (apaiz-mojatarakoa, batik bat). “Makaleko bokaziñua geunkan ba mutikotan./ Gero ziero joan jakon bokaziñua.” Bokaziñua etorri, euki, joan....
bóla. 1.bóla, bólia. (b). Izena. Bola-jokoan erabiltzen den egurrezko bola. “Bolia zuzen botatzia ezta erreza. Zenbaitek bolo eta bolotan dio.” 2.bóla, bólia. (b). Izena. Bola, esfera. “Perurenak bolia jaso dau esku bakarrakin./ Edur-bolia eittera goiaz.” 3.bóla, bólia. (a). Izena. Bíceps, tríceps. “Ikutu zelako bolia daukaten./ Ezkerreko boliak ixo dost.” Besoko bola eta ankako bola, zehaztu nahi denean. . 4.bola, bolia. (a). Izena. Kaikuei lokarrien puntetan adornu gisa jartzen zaizkien artilezko pelotak. “Bai, bolak zian arixa ebagitta, eta borlak arixa txintxilizka. Bolak kaikuanak. Maria.”
bola-jóku, bola-jokúa. (b). Izena. Partida del juego de bolos. “Amar milla pezetako bola-jokua etara najuan./ Bola-joku inportantia dago Elgetan.” Jokoari berari bola-joku baino boleta esaten zaio gehiago..
boláleku, bolálekua. (b). Izena. Bolera. content_copy bolátoki.
bolante.
bólante-errubéra, bólante-errubería. (d). Izena. Burdi-bolantearen gurpila.
bolá-prémixo, bolá-prémixua(k). Izena. Saridun bola-jokoa. “Da gero boletia, Edurdunguan sonaua, da urtian egote zan ba, ekiñaldi baten e, bos duroko urriakin, bola-premixua. Hil.” Bola-joku eta bola-premixo Sin. gisa entzun ohi dira, baina lehenarekin, egiten diren joku guztiak izendatzen dira eta bola-premixokin, ostera, askotan, sari nagusia: txapela, bildotsa, etab. izan ohi duena..
bolára. 1.bolara, bolaría. (b). Izena. Bolada. Fruta edo barazki mota bat, esate baterako, ugari dagoen sasoia. · “Ointxe daukau tomate bolaria.” Esamoldeak: bolarán. (c). Adberbioa. Ugarialdian. “Lekia bolaran daukau. ” 2.bolara, bolaría. (b). Izena. Epoca, racha. “Bolara baten formal ibilli zan baiña berrido be eranai emonda dago.” 3.bolara, bolaría. (b). Izena. Torbellino de viento, agua, etc. “Aize-bolariak txapela eruan dost./ Ur-bolaria etorri zanian larri ibilli giñan.”
bolári, bolaríxa. (b). Izena. Jugador de bolos. “Bolari onak dare Osintxun.”
bolátoki, bolátokixa. (b). Izena. Bolera. “Bolatoki barrixa dago Eibarren.” content_copy boláleku.
boláu.
boláu
1.boláu, boláua. (b). Izena. Urari gozagarri gisa botatzen zaion azukrez eta arrautza-zuringoz egindako ore solidoa. · Bolado. “Txokolatiakin batera ura bolauakin artzen zan./ Pozik San Martzialen ura bolauakin eran giñuala ta. Sot.”
boláu
2.boláu, boláua. (c). Izena. Hormatik kanpora irteten den teilatu zatia. · Alero. “Txitxinpia, txitxiña jausten dan leku ori. Bolaua. Benito.” content_copy álero.
bólea, bóleia. (b). Izena. Aidean jotako pelotakada. · Volea. “Retegik eun boleatik gora joittu gaur.”
bóleta, bóletia. (c). Izena. El juego de bolos. “Manueli asko gustatze jako boletia./ Makina bat boleta einddakuak gaittuk gaztetan./ Da gero boletia, Edurdunguan sonaua, da urtian egote zan ba, ekiñaldi baten e, bos duroko urriakin, bola-premixua. Hil.” Hiru txirlorekin jokatzen da gure inguruan.. Esamoldeak: bóletan. (b). A los bolos. “Atsalde osua boletan jardun dabe.” Boletan eiñ, jokatu, ibilli, jardun....
bolkáu.
bolkét, bolkéta. (d). Izena. Bolketedun gurdia. “Bolketa guk lelengo ona ekarri gerra ezkero, Apatamonasterixotik, Bixkaittik, ekarri giñuan. Satsetarako ta, areia ta, olako gauza astunak, lurretan da. Jun da blaust uzteko. Partikia erdiko zeretik aurrera. Arasa dobliak eukitze jittuan orrek. Don.” Sin. karaketx (Eib.)..
bolkétau. (d). du Aditza. Bolketeari eraginez karga lurrera bota. “Oni, bolketa ipiñi zanian, bolketau esate jakon. Don.”
1.bolo.
bólo
2.bólo, bólua. (d). Izena. Bataio ondoren gurasoek eta aitta ponteko-ama pontekoek eliza aurrean txanponak edo karameloak bota ohi zituzten neska-mutikoek harrapa zitzaten; honi deitzen zitzaion bolua. · Acción de arrojar monedas o caramelos a voleo delante de la iglesia después de los bautizos “Atzaparrak galdu biarrian ibiltzen giñuztan bolua zanian./ Boloik eitten etzebana mixerabletzat artzen zuan. ” Etim.: Apaizak galdetzen zion aita edo ama pontekoari latin garbian: «Vis bautipzare?», nahi duzu bataiatzea?; eta honek erantzuten: «Volo», nahi dut, alegia..
bólo-bólo ibili
bólo-bólo ibili. (c). Esapidea. Ahoz aho ibili. “Bolo-bolo dabill errixan droga asuntuan sartuta dagona.” content_copy buru-buru ibilli.
boltsiko.