Bergara aldeko hiztegia

goiága. ohar bat 1.goiaga, goiagía. (d). Izena. Gailurra eta zapataren artean, gailurraren paralelo ezartzen diren egur handiak, gainean gapirioak botatzeko. “Egurra obrakua eitte giñun guk maiorixia, eitte giñuzen ba postiak, frontalak, goiagak esate jate teillatuen azpikuei, eta gero kapirixuak (teillatuko latia josten jakon arek), da gero latia. Benito.” Donatok, ostera, gailur-egurrari esaten dio.. 2.goiaga, goiagía. (d). Izena. Kamainako goihabea. content_copy gaiñegur, agillói.
goiálde. 1.goialde, goialdía. (b). Izena. Goiko partea. · La parte de arriba. “Or goialdeko mutillak beti zittuan fuertiauak./ Ze berri jak pa goialdian.” feedback bealde. 2.goialde, goialdía. (c). Izena. Donatok sarri darabil hitza Oñati edo Leintz aldea adierazteko. “Pétriñia or goialdian esaten dok, Mondraue eta ortik gora, pétriñia. Don.”
goi-argi. goi-garbi. "Cielo despejado, sin nubes." (SB Eibetno).
goibel. Adberbioa. "Nublado, nuboso." (SB Eibetno).
goiérre, goierría. (d). Izena. Zerua estalita dagoelarik egiten duen bero handia. · Calor con el cielo nublado. “Euzki bareko zera dagonian goierria esate jakok; udan da, berua ta laiñopia. Klem.” ohar bat content_copy ostérre.
goiestali, goiestalixa. (c). Izena. Lainoz estalitako zerua eta eguraldi hezea. Udan, eta laborantzararako eguzkia komeni denean esaten da, batik bat. “Goiestali au ezta bape ona tomatiandako./ Goiestali egon da aste guztia.” "Gorrin-egualdixa" deitzen zaio, tomateak, patatak eta abar gorrina erraz harrapatzen dutelako. . content_copy gaiñestáli.
goiko su, goiko sua. Izena. Eibar. Cocina económica.
goittar. 1.goittar, goittarra. (d). Izena. Bergaran, Leintz edo Aramaio aldekoa. “Orren andria goittarra da, eztakitt Apotzakua ero eztan.” 2.goittar, goittarra. Izena. Eibar. De ideas políticas liberales.
goittei
goittei, goitteixa. (d). Izena. Angiozar. Ganbaran altura baten jartzen zen egurrezko plataforma.
góiz. Izena. Leintz. gox (Lein.). GOX (Lein.). 1.goiz. (a). Adberbioa. gox (Lein.). Temprano. “Goiz jaiki da.” feedback berándu. Esamoldeak: góizago. goizao. 1.goizago. (d). Adberbioa. Oso goiz, goizegi. “Uste juat oinddio goizao dala patatia sartzeko. ” 2.goizago. (b). Adberbioa. “Gaur baiño goizago etorri zaitte.” goiz-goiz. (a). AdberbioaIzena. Oso goiz. “Goiz-goiz jaiki biou biar. ” goizían góiz. (b). Adberbioa. Oso goiz. · A primera hora de la mañana. “Biar goizian goiz ebaikot bedarra. ” goizetik gabera. Esapidea. "Bat-batean, azkar. “Goizetik gabera aberastu zan.” Ordena gazteleraren kontrakoa da: de la noche a la mañana." (AAG Eibes).. góizegi. (a). Adberbioa. Demasiado temprano. góizagoko, góizagokua. (c). Izenlaguna. Normala baino lehenago etorri ohi den fruitua. “Leka onek goizagokua izan bia dau oingoz loria eukitzeko./ Gari-pikua ero, goizagoko pikua dauke etxe aurrian.” 2.goiz, góiza. (a). Izena. La mañana. “Goiz guztian eztau atertu./ Ezta edarra izan gaurko goiza.” 3.goiz-. Aurrizkia. Goizagoko zenbait fruitu izenek daraman aurrizkia. Ik. ondorengoak.. Esamoldeak: goiz-pátata, goiz-pátatia. (c). Izena. Patata temprana. “Goiz-patatia uda asierarako etortzen da.” goiz-keixa, goiz-keixía. (d). Azkar etortzen den gerezi mota. Goiz-keixa zurixa eta goiz-keixa gorrixa daude. goiz-gaztaiña, goiz-gaztaiñia. (c). Izena. Lehenengo datorren gaiztaina mota. goiz-gári, goiz-garíxa. (d). Maiatz-ekain aldera ebakitzen den gari mota. Lasto motzagoa izaten du. “Goizgarixak bestiak baiño geixao emoten juan, baiña maietzian edurra eiñ ezkero zuan txarra. Urte baten Urrupaingo Joxek sailla galdu juan olaxe. Klem.”
goizábal, goizabála. (d). Izena. gurizabal. Zulakaitza. · Cincel. content_copy zíntzel.
goizago, goizagoko. Izena.
goizálde, goizaldía. (d). Izena. Gauaren azken partea, egunsentiaren aurrekoa. · La última parte de la noche, anterior al amanecer. “Goizaldera trumoi galantak izan die./ Goizaldian agertu da gaur Mila.” Ez da tarte zehatzegia. Egunsentia ere barne izan dezake. . Esaerak: Buelta Madalen, goizaldia den. (d). Esaera. Inoiz entzuna nuen esaera hau, baina esanahia harrapatzen ez, eta amari galdetu nion. Azalpen hau eman zidan: “Zela esangostat pa, modu askotara entendidu leikek. Esate baterako? Goizaldian fiestarako gogua ero... Klem.”
góizeti, góizetixa. (c). Izena. Goiz parte osoa. · La mañana (creo que en oposición a atsalde) “Goizetixa etxian pasatzen dau estudixatzen./ Goizeti geixena lotan emun dau.” Egunaren parte horretan egiten den aktibitateaz mintzatzerakoan. Gero eta gutxiago entzuten da..
goizízar, goizizárra. (d). Izena. goixeko izar (Eib.). Artizarra. · Venus, lucero del alba content_copy artízar.
góiztar, góiztarra. (c). Izena. Goiz jaikitzen dena. · Madrugador. “Zuen aitta oso goiztarra zan.”
gólda, goldía. (b). Izena. Arado. “Golda zarrak sobran dare.” ohar bat Esamoldeak: goldiá baiño basárrittarraua. (c). Esapidea. Oso baserritarra. goldiá baiño takárraua. (c). Esapidea. Oso takarra. “Periko goldia baiño takarraua zuan. ”
goldá-árrasto, goldá-árrastua. (d). Izena. goldarro. Ildoa. · Surco del arado. content_copy zotárro, goldazúlo, goldázoi.
golda áundi
golda áundi, golda aundíxa. (c). Izena. Burdinazko golda gurpilduna, azken aldera erabili ohi zena. · El arado más moderno, el de ruedas, el más usual en el momento que apareció el tractor.
goldáketa, goldáketia. (b). Izena. Goldatze lana. “Aurten eztittugu eiñ oinddio goldaketak./ Goldaketia lan astuna da.” Esamoldeak: goldáketan. (b). Adberbioa. goldán. Arando. “Julien goldaketan dabill./ Egun guztia goldan baiño geixao kantsatzen naiz zuri entzuten. ”