Bergara aldeko hiztegia

geizto.
gelatz
gelatz, gelátza. (d). Izena. elátz, gendatz, gelatzu. Laratza. Beheko suan goiko paretatik zintzilik egoten den kate gantxoduna, nondik zintzilikatzen den galdara. Esaera da etxeko kontuak hark jakiten dituela, eta isilik euki. · Llar. “Baba-galdaria egoten zuan ke baten gelatzetik zintzilik./ Asko dakixenoi? Gelatza. Orrek, esaten dabe, etxeko kontu danak orrek jakitteittuala; ta ixilik euki. Don./ Beeko sua ta, gendatzian baldekara bat ur beti kontinuo. Ben.” content_copy laratz.
geldaon, geldaona. (c). Izena. Kalderoia.
géldi. 1.geldi. (a). Adberbioa. geldik. Geldirik. · Quieto. “Geldi egon zaitte./ Obrak geldik dare./ Geldi-geldi zeuan txakurra.” GELDIK esaten da gehiago.. Esamoldeak: geldi egotekua ez izan. (b). Esapidea. Mugitua izan. “Solamentian zuen anai ori be ezton geldi egotekua.” geldi egon. (a). da Aditza. Estar quieto. 2.geldi. (a). Adberbioa. Poliki. · Lentamente. “Geldi joan, eztago prixaik eta.” Esamoldeak: geldi-geldíxan. (c). Adberbioa. Bizikletan ahalik eta polikien ibiltzeari, geldi eta oreka zainduz egoteari, geldi-geldixan egitea esaten zaio. · Dícese del mantener el equilibrio sobre la bicicleta avanzando lo menos posible. “Elgetara igotzen ez, baiña nai dokenian geldi-geldixan jokatukostat./ Aura orduak egongo litzake geldi-geldixan.” 3.geldi, geldíxa. (c). Adjektiboa. Nerbio gutxikoa. · Lento, -a, de poco nervio. “Mediku ona da, baiña geldi samarra./ Zelako geldixa dan gasolinero barrixa.”
geldígor
geldígor, geldígorra. (c). Adjektiboa. geldigórri. Geldi egon ezin den pertsona, haurra, batik bat. · Inquieto, -a, el que no para quieto. “Txikittan ondo geldigorra eta negartixa itzan.” GELDIG.
geldik.
geldíttu. 1.geldittu. (a). da du Aditza. Parar(se). “Autobusa etxe aurrian gelditzen da./ Aldapan bera zetorren burdixa geldittu zeban.” content_copy geratu. 2.geldittu. (a). da Aditza. Quedar. “Amarretan juntatzekotan geldittu ga.” content_copy geratu. 3.geldittu. (c). Aditza. Ernari geratu. “Zer, zuen biai gaztia geldittu zuan azkenian? .” Esamoldeak: geldíttuta. (d). Ernari; batik bat ernaltzealdiaren hasieran, edo duda dagoenean. “Geldittuta egon bia dau, ernari dao”. Ernari dago jakitten danian ernai dagola. Bei au, ta; dudan baldin bao “etxakixat geldittuta daon”. Ikusten baldin bada ernai —beiñ bi illabete pasau ezkero igartzen jakok beixai, irura beintzat— “joño, au bai, ernai dago”. Don.” 4.geldittu. (c). zaio Aditza. Buruan geratu, oroitu. content_copy geratu.
5.geldittu.
géldo, geldúa. (b). Adjektiboa. Odol gutxikoa. · Dícese de las personas o animales de poca energía. “Eztaukak odolik ala zer, gelduorrek, alakuorrek!”
geldótu. (c). da du Aditza. Geldo bihurtu. · Quedarse sin energía, volver(se) incapaz. “Andria il jakonetik ziero geldotuta dago.”
gendatz. Izena.
gerátu. 1.geratu. (a). da du Aditza. Parar(se). “Geratzeke diardu lanian.” content_copy geldittu. 2.geratu. (a). da Aditza. Quedar. “Oso pozik geratu naiz igeltseruakin.” content_copy geldittu. 3.geratu. (c). zaio Aditza. Buruan geratu, oroitu. “Au dok au, lengo gauzak danak jauzkat akorduan eta oingoik berriz etxatak ezer geratzen. ” Adinekoek asko erabiltzen dute. . content_copy geldittu. 4.geratu. (c). Aditza. Ernari geratu. content_copy geldittu. 5.geratu.
gere.
géro. 1.gero. (a). Adberbioa. Luego. Esamoldeak: geróra. (c). Adberbioa. A largo plazo. “Baleike gerora asuntua konpontzia, baiña oingoz eztauka itxuraik./ Iñok eztaki gerora ze pasauko dan.” geróko. 1.geroko. (a). Adberbioa. gerorako. Para luego. “—Noizko geldittu zate? —Geroko geldittu ga.” GERORAKO ere bai, gazteen artean, gehienbat. . 2.geroko, gerokúa. (b). Izenlaguna. Etorkizuneko. “Beti geroko esperantzan bizi izan ga./ Oingua ala gerokua da ori?” 2.gero, gerúa. (c). Izena. El futuro. “Geruak esango zeiñek daukan arrazoi.”
geróko. 1.geroko. (a). Adberbioa. gerorako. Para luego. “—Noizko geldittu zate? —Geroko geldittu ga.” GERORAKO ere bai, gazteen artean, gehienbat. . 2.geroko, gerokúa. (b). Izenlaguna. Etorkizuneko. “Beti geroko esperantzan bizi izan ga./ Oingua ala gerokua da ori?”
geróra. (c). Adberbioa. A largo plazo. “Baleike gerora asuntua konpontzia, baiña oingoz eztauka itxuraik./ Iñok eztaki gerora ze pasauko dan.”
gérra. 1.gerra, gerría. (a). Izena. Guda. · Guerra. Esamoldeak: gerríak urten. (c). Gerra hasi. · Estallar la guerra. “Gerriak urten zebanian soldauxkan zeuan Burgosen. ” gerrá-óste, gerrá-óstia. (b). Izena. La posguerra. “Gerra-ostian estrapelo demasa ibili zan.” gerrá-dénpora, gerrá-dénporia. (b). Izena. Azkenengo gerrak (1936-39) iraun zuen aldia. “Gerra-denporan makiña bat ogi-beltz jan giñuan. ” gerrá-áurre, gerrá-áurria. (b). Izena. La anteguerra. “Gerra-aurrian alkate egon zan. ” 2.gerra, gerría. (b). Izena. Demanda, burruka, sesioa. · Discusión, riña. “Ume demonio onek gerria besteik eztauke./ Andra-gizonak beti gerran dabitz.”
gérrate, gérratia. (b). Izena. Gudatea, guda denpora. · Guerra, tiempo de guerra. “Azkenengo gerratian burruka aundixak izan zien Elgeta aldian.” Gerra eta gerrate Sin. gisa erabiltzen dira sarri. Hala ere, gerrara joan, gerran ibili, gerrarako gogua. Eta, azkenengo gerratian, gerrateko kontuak... entzuten zaie nagusiei..
gérri. 1.gerri, gerríxa. (a). Izena. Cintura. “Gerrittik izurrauta nabill.” 2.gerri, gerríxa. (c). Izena. Arbolaren gerria, enborra, ipurdi edo bururen oposizioan. · Tronco de árbol. “Gure etxeaurreko artiak iru metro neurtzeittu gerrixan.” Zutik dagoenean da, batik bat, gerri; botatakoan trongo ia beti. .
gerrí-búelta, gerrí-búeltia. (c). Izena. Gerrialde lodia. · Dícese de la ancha cintura; en tono jocoso, normalmente. “Mekauben, andra orrek jaukak gerri-bueltia./ Lau anaiak bizi die oinddio, danak pe gerri-buelta ederreko gizonak.” Baita gerria soilik, honelakoetan: Izaria zekarren batuta gerri-bueltan..