Bergara aldeko hiztegia
puntokruz, puntokruza.
(a).
Izena.
Punto de cruz.
“Ezkondu zanerako ein zotsan, oso kuadro politta pasillorako puntokruzian. Arizko telak sobrak eta danak eitten zittuan, kuadruak puntokruzian. Maria.”
PUNTOKRUZIAN, batik bat..
krúzetan.
púntu.
1.púntu, púntua.
(a).
Izena.
Punto (de costura, sutura, ortográfico, geográfico, comida, etc.).
“Iru puntu emun dotse bekokixan.”
Esamoldeak:
púntua eiñ.
(b).
Hacer punto, tricotar.
“Eskutako lana. Puntua eittia be bai. Puntua eitten jardun dau, eskutako lanian jardun dau, eskutako lana eitten. Don.”
2.púntu, púntua.
(a).
Izena.
Punto.
“Lenenguagandik bi puntura doia Reala.”
1.puntúan.
(b).
púnttuan.
Karta-joku ezaguna. · Al punto.
“Etxokon Antoniri eztotsa iñok irabazten puntuan./ Punttuan jokatukou?”
Azentua bietara: puntúan edo púntuan.
.
2.púntuan.
(b).
Adberbioa.
Orain dela gutxi. · Hace poco.
“Puntuan ikusi dot zure ama./ Ointxe puntuan ein ddau diar Belenek.”
OINTXE PUNTUAN, adierazkortasun handiagoa eman nahi denean..
Esamoldeak:
púntuko.
(c).
Adberbioa.
andik puntuko.
Berehala, baina beti lehenaz. · Enseguida, al instante, pero siempre referiéndose al pasado.
“Lenengo tiro bat entzun zan eta puntuko beste bat./ Gizona il eta andik puntuko il zan andria./ Etxetik asarre urten zan da andik puntuko or dator diru eske, etxetik badoiala ta.”
puntúan-puntúan.
(c).
Adberbioa.
adierazkorra
Sarri. · A menudo.
“Errotiak bi arri, bata azpittik, bestia gaiñetik; arek pikau ein biar puntuan-puntuan. Aniz.”
puntúan beiñ.
(c).
Adberbioa.
Sarri. · Con frecuencia.
“Nik aura puntuan beiñ ikusten dot mozkortuta./ Fubolista ori puntuan beiñ jaok lurrian.”
Goiko esaldien antzeko testuinguruan, batik bat..
takían potían.
púpu, pupúa.
(a).
Izena.
haur hizkera
Mina. · Dolor.
“Nun daukazu pupua, maitte?”
Pupua (mugatua) ia beti.
.
Esaerak:
Bot xentimoko pupua eta amar duroko trapua.
(b).
Esaera.
botanika.
haur hizkera
Min txikiari benda edo sendagai handia jartzen zaionean esana.
purgazíño, purgazíñuak.
(c).
Izena.
Gaitz sexuala. · Blenorragia, purgaciones.
“Purgaziñuak pasauta dago.”
púro, -u, púrua.
(a).
Izena.
zigarro puru, -o.
Erretzeko zigarro-puroa. · Puro.
Adinekoek ZIGARRO-PURU..
púrra!.
1.purra!.
(b).
Interjekzioa.
Voz con la que se llama a las gallinas.
“Oilluei artalia emon bia jakuenian, purra!, purra!, eiñaz diar eitte jakue.”
úxa!.
2.purra.
Izena.
Oiloa, haur hizkeran.
purrutéro, purruterúa.
(b).
Adjektiboa.
haur hizkera
Puzkartia, haurren artean gehienbat. · Pedorrero, -a; entre niños, mayormente.
“Kakaiñero!, purrutero! joan emendik!”
purúan.
(b).
Posposizioa.
puruz.
Buruan, poderioz. · A base de, a fuerza de.
“Ibilixan puruan zeoze ikasiko zeban./ Urtian puruan diru puxkat aurreratu dau./ Asmauko jonat gau guztian puruan ze esan bioten. Eli./ Jardunan puruz ikasi dau pelotan. ”
ZEREN PURUAN edo PURUZ. Asko erabilia. Aditz partizipio deklinatuaren atzean gehienetan.
.
púsillo.
1.púsillo, púsillua.
(c).
Izena.
Ampolla producida por quemadura, principalmente.
“Olixo erria jausitta eskugaiña pusilloz beteta dauka.”
Lanagatik eskuetan sortzen diren anpollei edo oinetakoek ateratzen dituztenei baba, ez pusillo..
ohar bat
2.púsillo, púsillua.
(c).
Izena.
Euriak inoiz putzuetan ateratzen dituen puxikak. · Globitos que produce a veces la lluvia en los pozos.
“Intxaurrak lakotxe pusilluak etaratzen jittuk zaparrariak.”
pusillótu.
(c).
zaio
Aditza.
Pusiloz bete. · Llenarse de pústulas.
“Olixo erria jausi jatan eta esku-gaiña ziero pusillotuta daukat.”
pusk-.
Horrela hasten diren berbak puxk-. ahoskatzen ditu jende gehienak, baina ez guztiak. Gauza bera gertatzen da pisk- (pixk-)hasten direnekin
- proba
- aasa
- abárketa
- abérats
- áborto
- adaríttu
- adóre
- afusilau
- agonixako
- ai
- áiña
- aintzakótzat artu
- aittazulo
- aixén txíki
- áizebe
- aiztatzáko
- ákats
- ála ála!
- albáilen
- aldákor
- aldera
- alegorri
- alkartasun
- almórrana
- altau
- amáika
- amásau
- Amériketa
- amortzu
- ánda
- andra-ikuste egun
- anikíllau
- ankábiur
- ankátrapu
- ánts
- antzeratu
- ao-sápai
- apárt
- apixo
- aprópos
- arabixa
- arántzarte
- arbide
- ardátz
- ardílana
- arénarri
- argínddar póste
- arílddu
- arkera egon
- armaixo aundi
- arotzérixa
- arráinddun
- arrana euki
- arrára
- arrauki
- arrébato
- arríbola
- arríttu
- artábirrin
- artámatxar
- arteroi
- artólapiko
- arúztu
- áski
- astákerten
- astegun soill
- astoperréjill
- asunur
- atekriskéta
- atrebídu
- átxur
- atzé-libre
- aukeráko
- auntz-bizar
- aurréra-kárga
- auspokerixa
- Autx-errixa
- azalatxúrtu
- ázi
- azkónar
- áztarka
- babábeltz
- báina
- bákarrik
- baldekára
- bána
- bapez
- bargázta
- barrandéro
- bárrika
- barruko naiez
- basáuntz
- básta
- batio
- be
- bedarrontze
- begilauso
- béiñ
- béla
- belaunbikótu
- belunka
- benpian
- beranéante
- berberdi
- beregándu
- bernamámiñ
- bertanbéra laga
- besteláko
- betózko
- bíar
- bidarri
- bietz-nárru
- bíkotx
- biñán
- birigatx
- bistúri
- bixk
- bizínai
- bizkárleku
- bokazíño
- bólu
- bórro
- botazíño
- brebenidu
- brotxilla
- bultzagarri
- burdíña-kósko
- burkúbeso
- burtárrasto
- buruázur
- burutazíño
- buztánikara
- damáikesa
- dantzáleku
- debozíño
- denbora
- desbárdiñ
- déskuidu
- déstera
- dilín-dalán
- diruzalétu
- domáu
- dra-dra-dra
- dulduríxo
- ebági
- edarto
- edur
- edurzúlo
- egiñáldi
- egóneziñ
- egúndoko
- Eibar
- elatz
- elízatar
- émendai
- enbído!
- enjeneral
- entañadera
- épai
- époka
- eraregi
- erderakára
- erdoi
- erkínddu
- Erlojuak dabil mundua
- erozeiñ
- erramillote
- errebez
- errége-errégiñak
- errékarri
- erremedíxau
- errengillára
- erréspetu
- érrez
- errí-lur
- érronka
- errubéra
- eságapeko
- esfórtzu
- eskástu
- eskillára-búru
- eskólau
- esku-errota
- eskúpeta
- esnati
- esnétela
- espínaka
- éstata
- estómagu
- estun
- étsai
- etxégintza
- etxóin
- euli-káka
- eupára
- euskalzále
- éxkel
- ezéla (be)
- ézinddako
- ézkondei
- ezpánaundi
- éztarri
- falsá-eskuadra
- farra-fárra
- fiésta
- fíxo izan
- fotografíxa
- frantzes-gólda
- frotáu
- fundídu
- gabióta
- gáinbera
- gaixozain
- galbíde
- gálera
- ganaudun
- gangárda
- garátu
- gari-azao
- garítxu bédar
- garraztásun
- gatzóntzi
- gazíttu
- gazté-dénpora
- geizto
- gérriko
- gibel bédar
- gírgerro
- gizátxarkerixa
- glu-glu
- goiága
- goldá-kútxillo
- gonaiza
- górantzia
- górriñ
- gosepásau
- gráda
- guardázibill
- gúriñ
- ibaazi
- idíau
- ígar
- igualéko
- ikára
- iketan
- íldako
- ille-joan
- íllúntzi bédar
- iñárra
- indizíño
- iñóra
- intxaur-káskal
- Inúzente égun
- ipúrbeltz
- ipurtázur
- irasagar
- irínddu
- irristo
- irústarbi
- ittáixo bédar
- itxas-maria
- itxungi
- itzebaittu
- ixiltásun
- íxur
- izen
- ízpi
- jabóiur
- jakínai
- jangoikuán atzámar
- jataille
- jazban
- jesukriston atzapar
- joán
- jornaléro
- jotekalari
- jústuri
- kaiñabéra
- kakagúra
- kákatza
- kalbo
- káletartu
- Kamiñondo
- kángrejo, -u
- kanpó-fúbol
- kántu
- kapónera
- karakote
- karéarri
- karlistáda
- karráxika
- kártola
- káskara
- kastáko
- katamíxar
- katóliko
- kaxagiñ
- kejáu
- kili-kíli
- kinkilléro
- kiríka
- kízkur
- kóbarde
- koipétsu
- kola
- komádrona
- konbersaziño
- konfusíño
- konpradóre
- kontrabeta
- kóntu
- korapillótu
- korrídu
- koskábillo
- kota
- kriáu
- kuartóe, -i
- kukúfraka
- kunbo
- kúrtzelu
- labádero
- labóre-lúr
- laiñera
- lakirixo
- lanerátu
- lanzádera
- láranja
- lárre
- lástaxee
- láuki
- lebadúra
- lekaixári
- lepagorri
- lerako
- lez
- limako
- líñu
- litxarreríxa
- lízun
- lokaáldi
- lóra
- lóti
- lúarrigintza
- lur
- lurrúndu
- máats
- máietz
- máistra, -o
- mákatz
- maláletxe
- mama
- mangá-mútur
- mantsótu
- marijuana
- márkes
- Martin Abade
- Mastérrekako éuskera
- mátxar
- maxkáldu
- mekauben zotz
- menderau
- mengor
- merkeáldi
- mezáko
- milagro
- minbéra
- miradóre
- mítiñ
- modúan
- moldiatzaille
- móro
- mostu
- motxárda
- muga-urrátu
- murruskára
- mutil-kóskor
- mútxur
- nagitturri
- napar-jénte
- narrúta
- Nebereta
- negu-mútil
- nerbióso, -a
- néure
- nóizko
- nórbaitt
- nun ero nundik
- -obi
- ode-zaparrára
- odóltsu
- ogi-kóskor
- ógro
- oilloluma
- óinddioko
- ojal
- okela-trontzo
- ola obe
- olzirau
- ondóko
- onez-onian
- opátxur
- ordáittu
- ordúrarte
- órma
- orrenbesteko bat
- ortóstu
- oskórri
- óstia
- ota-jaiki
- otsuai be ez opa
- otzíkara
- padezídu
- pago-lízar
- palankári
- pantalónera
- paralítiko
- párra
- pártez
- páseko
- pasmo
- páttal
- pédal
- pelotóe, -i
- perípuesto
- perretxikutári
- petrálontzi
- pikatára
- pikutára joan
- pinplau
- piñu-zuritzeko
- piripo
- pitxitxi
- plánto!
- plúma
- ponderau
- porsíakaso
- pótijo
- potx-potx
- prakánarras
- présape
- príxako
- proporziño
- pulpá-záku
- púntilla
- púta
- púxika
- rarokóte
- repetezíño
- sábi
- saiétera
- sako euki
- salbazíño
- saltzáile
- san martiñ
- sáno
- santuártu
- sare
- sasbera
- sasoiko
- sator-sagu
- ségarri
- seiréun
- sendátu
- sepultúra
- sífilis
- sinískor
- sobízkar
- sokadantza
- soltéro
- sorgin-áize
- soségu
- suatz
- subill-txendor
- suiñ
- súr-lúze
- sutauts
- taillerdun
- táket
- tantái
- tarrapatan
- tato
- teillégin
- tenporak
- testígutza
- tínte
- tíroka
- tóbera
- tolostúra
- tópeka
- tórto
- trajébaiñu
- tránpa
- trenbíde
- trintxa
- tríste
- trópel
- ttir-ttir
- txábeta
- txakur míngaiñ
- txámarra
- txantxángorri
- txar
- txarri-ágiñ
- txártel
- txatxútu
- txíflo
- txíle
- txímutx txákur
- txínguan
- txipítta
- txírriki-txárraka
- txirtxil bedar
- txitáldi
- txixá-érreka
- txonbolo
- txori-opil
- txósna
- txúleta
- ua-uau
- ugartu
- úle
- umétoki
- untzilla-keixa
- urbédeinkatu
- uretz
- uróillo
- urretx
- urrúma
- Urtézar egun
- uskeríxa
- uuu
- xapi!
- xirbistu
- zái
- zakú-patata
- zan bédar
- zapabúru
- zápla
- zapuztu
- zarrára
- zátar
- zéken
- zénbatero
- zer
- zerráu
- zeterixa
- ziarro
- ziezto
- zílindro
- zintta-dantza
- zíriñ
- zíttal
- zor
- zoroétxe
- zótiñ
- zúek
- zupa-zupia egin
- zurittasun
- zutíttu