Bergara aldeko hiztegia

étsai, étsaixa. (d). Izena. Deabrua. “Ori infernuko etsaixakin bat eindda dago.”
étsi. 1.etsi. (c). dio Aditza. "Perder la esperanza, dar por descontado el resultado adverso de una cosa." (Etxba Eib) “Badaki partidua galduta daukala baiña ala be eziñ etsi./ Gaitz txarren bat dauka ta bera be etsitta dago./ Naiz da jakiñ-jakiñian egon, ezin dotsa etsi.” Gaixo sendaezinei buruz erabiltzen da sarri.. Esamoldeak: étsi-etsíxan. (c). Adberbioa. Resignadamente, pero decididamente. “Azterketa pillia daukat eta gaur gabian etsi-etsixan zuzendukoittut./ Ala, eizu fregaua ointxe etsi-etsixan. ” 2.etsi. (c). dio Aditza. Asmo edo ekintza bati laga. · Abandonar un proyecto o aspiración. “Gure Julienek etsi jotsak beixa ipintzeko asmuai./ Illundu ein jakun da etsi ein gontsan.”
etsípen, etsipéna. (b). Izena. Resignación. Ondorengoetan ia beti:.. Esamoldeak: etsipéna emon. (c). Esapidea. Dar por descontado el final (triste). “Mediku guztiak etsipena emon i dotse. ” etsipéna artu. (c). Esapidea. Tomar con resignación, aceptar la desgracia. “Oin zuk etsipena artu ta pare bat illabete oian geldi-geldi./ Ba ei daki ze daukan baiña etsipenik artu ezindda ei dabill.”
etxábola, etxábolia. (d). Izena. Txabola. “Lelengo etxabola bat ein biar baldin bou, eingo juau egurrakin, ala ta ola ta. Don.” Gutxi erabilia.. content_copy txábola.
etxabúru, etxaburúa. (b). Izena. Etxearen atzean eta gainaldean dagoen lursaila. Aldapan dauden etxeen atzekaldea. · Terreno situado detrás y a un nivel superior al de la casa o caserío. “Narbaizako etxaburuan zuriune bat dago.” Etxoste etxearen atze partea da eta etxaburu lehen esan duguna. Etxaburu eta etxazpi antonimoak dira, eta etxoste eta etxeaurre ere bai..
etxáflero, etxáflerua. (b). Izena. txáflero, txáplero, etxaplio, txápligo. Cohete de fiesta. “Etxafleruak botatzen jardun giñuan.” Etim.: «echa+fuego», ziur asko..
etxain.
etxajan, etxajana. Izena. "Convite que se da a los operarios al poner el tejado." (SB Eibetno) content_copy montxor, teillatu-afári.
etxando birutas!. (b). Esapidea. etxando betun!, etxando kafe!, etxando tximistas!. Oso azkar, bizkor. “Banajoiak etxando birutas!”
etxázpi, etxazpíxa. (b). Izena. Baserriaren kontra, behekaldean dagoen saila. · Terreno contiguo al caserío, situado abajo del mismo. “Gure etxazpixan piku arbola ederrak dare.” feedback etxabúru.
etxé-bloke, etxé-blokia. (b). Izena. Bloque de casas. “Zelako etxe-blokiak ein dittuen!”
etxeálde, etxealdía. (d). Izena. Etxe buelta, etxe ingurua. Baita baserria eta bere ondasunak. “Ameztei, etxealde nasaixa da, ero ganau etxe ona da. Don.” Dena dela, baserriren edota beste zenbait lekutako etxalderen esanahi berbera ez du. Ez da esaten "etxealde bat erosi dot Elgetan.".
etxé-áldera, etxé-álderia. (c). Izena. Etxe aldaera, etxe-aldaketa. · Mudanza. “Aste au etxe-alderiakin ibili naiz eta zoratuta akabau dot./ Laster egin biakou etxe-alderia.”
etxearri, etxearrixa. (d). Izena. Etxea egiteko erabiltzen den harria. “Arri ona, etxearri ona. Juan.”
etxéaurre. 1.etxéaurre, etxéaurria. (a). Izena. Espacio delantero de la casa. “Umia etxeaurrian dabill.” feedback etxóste. 2.etxéaurre, etxéaurria. (a). Izena. El frente, la pared delantera de la casa. “ Eskudo ta guztiko etxeaurria dauka Idarrak.”
etxebárru, etxebarrúa. (a). Izena. El interior de la casa. “Etxebarrua dana erre da.”
etxé-bíttarte, etxé-bíttartia. (b). Izena. Bi etxeren arteko tartea. · El hueco entre dos casa. “Etxe-bittartera botatzen zittuen zakarrak.”
etxébizitza, etxébizitzia. (b). Izena. Vivienda. “Gure basarrixak bi etxebizitza dauzka./ Olaixa iru etxebizitzakua da./ Etxebizitza pillia ein ddabe Bolun.” content_copy bízitza, abitaziño.
etxe-érre éske ibilli, etxe-érre éske etorri. (c). Esapidea. etxe-erre batzen. Etxea erre zaielako baserriz baserri diru eskean ibili. “Zeiñ zan etxe-erre eske etorri dan ori?/ Len sarri agertzen zan jentia baserriko atera etxe-erre eske.”
etxegin, etxegiña. (d). Izena. Etxegilea. ·Constructor de casas. (Etxba Eib). Esamoldeak: etxegiñan. Etxegintzan. “Etxegiñan eiiten dau biarra. (Etxba Eib) ”