Bergara aldeko hiztegia
erraméru, erramerúa.
(c).
Izena.
botanika.
Rosmarinus officinalis.
erremeru, erremeiu.
Romero.
Ia urte osoan loran egoten den sastraka. Lur karetsuetan hazten da, batik bat. Berez ere hazten da, baina etxe inguru askotan landatu ohi da. Oso usain ona du. Apaingarri gisa erabili izan da lora -sorta, kurutzegi-sorta, eta horrelakoetan.
.
botanika.
Rosmarinus officinalis.
erremeru, erremeiu.
Romero.
Ia urte osoan loran egoten den sastraka. Lur karetsuetan hazten da, batik bat. Berez ere hazten da, baina etxe inguru askotan landatu ohi da. Oso usain ona du. Apaingarri gisa erabili izan da lora -sorta, kurutzegi-sorta, eta horrelakoetan.
.
erramillote, erramillotia.
(c).
Izena.
erremillote.
Lore-sorta.
“Or dabiz guztiok zelaixan, zeiñek erramillote ederragua batu. (AAG Eibes)”
erremillote.
Lore-sorta.
“Or dabiz guztiok zelaixan, zeiñek erramillote ederragua batu. (AAG Eibes)”
erramu.
1.erramu, erramua.
(d).
Izena.
Ehungintzan erabiltzen zen neurria: bost kana eta laurden. · Medida textil que equivalía a cinco varas y cuarto.
“An badator erramua, eta pozik jarten nintzen. Seg.”
Baserritarrei, ehunak zenbat kana gutxigorabehera izango zituen esateko, euleak izki-dornuan biltzen zuen hari guztia, eta izki-dornuaren ardatz batean aza orri batekin marka berdetxo bat egiten zion hariari. Honela, ehuna egiten ziharduenean, marka berdea zetorrenean, bazekien zenbat kana zeramatzan. Markatxo berde honi erramua deitzen zitzaion, eta izki-dornuaren buelta osoa adierazten zuen; buelta honek bost kana eta laurden zituen.
.
2.erramu.
1.erramu, erramua.
(d).
Izena.
Ehungintzan erabiltzen zen neurria: bost kana eta laurden. · Medida textil que equivalía a cinco varas y cuarto.
“An badator erramua, eta pozik jarten nintzen. Seg.”
Baserritarrei, ehunak zenbat kana gutxigorabehera izango zituen esateko, euleak izki-dornuan biltzen zuen hari guztia, eta izki-dornuaren ardatz batean aza orri batekin marka berdetxo bat egiten zion hariari. Honela, ehuna egiten ziharduenean, marka berdea zetorrenean, bazekien zenbat kana zeramatzan. Markatxo berde honi erramua deitzen zitzaion, eta izki-dornuaren buelta osoa adierazten zuen; buelta honek bost kana eta laurden zituen.
.
2.erramu.
érre.
1.erre.
(a).
du
Aditza.
zartaiñían erre.
Quemar; también asar, freir.
“Etxia erre jakuen./ Primeran erretzen dabe billotsa Osintxun.”
LABAN edo LABIAN ERRE,TXAPA GAI.
prejídu.
2.erre.
(a).
du
Aditza.
Fumar.
“Geixegi erretzen dozu.”
fumau.
3.erre.
(a).
Fundirse una bombilla, los plomos, etc.
“Bonbillia erre da.”
4.erre.
(d).
du
Aditza.
Txirikila jokoan, txirikila bere lekura itzuli.
5.erre.
(b).
dio
zaio
Aditza.
Escocer(se).
“Umiak ipurdixa erreta dauka./ Ankaartia erre doste praka barrixak./ Galtzarpiak erre jatan maratoian.”
6.erre.
(d).
du
Aditza.
Hankak, nahi gabe, putzuan edo lokatzatan sartu. · Aunque parezca paradójico, mojar los pies en fango, al atravesar un rio, etc.
“Errekia pasatzera noiala anka bixak erre jittuat./ Eskumako ankia erre juat etxosteko istingan.”
7.erre.
(b).
da
Aditza.
Quemar(se), desesperarse.
“Erreta dabill lantokixan./ Buru belarri politikan sartuta ibilli zan da azkenian erre egin zan./ Erre-erre eginda akabau zeban umiekin.”
8.erre, erría.
(b).
Izena.
Quemadura.
“Erria minberia da oso./ Besapian dauka erria.”
9.erre, erría.
(b).
Adjektiboa.
Asado, -a. Colocado como segundo término de composición: billotxerre, sagarrerre, gaztaiñerre...
10.erre, erría.
Adjektiboa.
Se dice de la persona poco paciente.
“Aura baiño zazpiki tta erriagoik etxuat ezautzen.”
1.erre.
(a).
du
Aditza.
zartaiñían erre.
Quemar; también asar, freir.
“Etxia erre jakuen./ Primeran erretzen dabe billotsa Osintxun.”
LABAN edo LABIAN ERRE,TXAPA GAI.
prejídu.
2.erre.
(a).
du
Aditza.
Fumar.
“Geixegi erretzen dozu.”
fumau.
3.erre.
(a).
Fundirse una bombilla, los plomos, etc.
“Bonbillia erre da.”
4.erre.
(d).
du
Aditza.
Txirikila jokoan, txirikila bere lekura itzuli.
5.erre.
(b).
dio
zaio
Aditza.
Escocer(se).
“Umiak ipurdixa erreta dauka./ Ankaartia erre doste praka barrixak./ Galtzarpiak erre jatan maratoian.”
6.erre.
(d).
du
Aditza.
Hankak, nahi gabe, putzuan edo lokatzatan sartu. · Aunque parezca paradójico, mojar los pies en fango, al atravesar un rio, etc.
“Errekia pasatzera noiala anka bixak erre jittuat./ Eskumako ankia erre juat etxosteko istingan.”
7.erre.
(b).
da
Aditza.
Quemar(se), desesperarse.
“Erreta dabill lantokixan./ Buru belarri politikan sartuta ibilli zan da azkenian erre egin zan./ Erre-erre eginda akabau zeban umiekin.”
8.erre, erría.
(b).
Izena.
Quemadura.
“Erria minberia da oso./ Besapian dauka erria.”
9.erre, erría.
(b).
Adjektiboa.
Asado, -a. Colocado como segundo término de composición: billotxerre, sagarrerre, gaztaiñerre...
10.erre, erría.
Adjektiboa.
Se dice de la persona poco paciente.
“Aura baiño zazpiki tta erriagoik etxuat ezautzen.”
10.erre, erría.
Adjektiboa.
Se dice de la persona poco paciente.
“Aura baiño zazpiki tta erriagoik etxuat ezautzen.”
Se dice de la persona poco paciente.
“Aura baiño zazpiki tta erriagoik etxuat ezautzen.”
erreariñ, errearíña.
(c).
Adjektiboa.
Demasiado poco frito o asado.
“Billotxa erreariñ samarra zeuan.”
Demasiado poco frito o asado.
“Billotxa erreariñ samarra zeuan.”
errebáiñu, errebaiñúa.
(b).
Izena.
Abere taldea, artaldea ia beti. · Rebaño.
“Ardi-errebaiñu galanta zoian kamiñuan./ Markak belarrixan bai, ori noberan errebaiñukua bada. Luis.”
Artalde ezagutzen da, baina erabili errebaiñu edo ardi-errebaiñu ia beti.
.
Abere taldea, artaldea ia beti. · Rebaño.
“Ardi-errebaiñu galanta zoian kamiñuan./ Markak belarrixan bai, ori noberan errebaiñukua bada. Luis.”
Artalde ezagutzen da, baina erabili errebaiñu edo ardi-errebaiñu ia beti.
.
errébaju, errébajua.
(b).
Izena.
Rebaje.
“Markua izeten zan auxe; oiñ, emen euki zeikien errebaju bat, da beste batzuk eukitzen zeben bi. Jul.”
Esamoldeak:
errebajua etara.
Aditza.
Eibar.
"Sacar rebajo. · Egurrari koska luzia etaratzia." (SB Eibetno)
Rebaje.
“Markua izeten zan auxe; oiñ, emen euki zeikien errebaju bat, da beste batzuk eukitzen zeben bi. Jul.”
Esamoldeak:
errebajua etara.
Aditza.
Eibar.
"Sacar rebajo. · Egurrari koska luzia etaratzia." (SB Eibetno)
erre bédar, erre bedárra.
(c).
Izena.
botanika.
Subartoa.
Izena erreak sendatzeko duen gaitasunetik datorkio..
botanika.
Subartoa.
Izena erreak sendatzeko duen gaitasunetik datorkio..
errebéntau.
1.errebéntau.
(a).
da
du
Aditza.
Explotar.
“Erruberia errebentau jat zulo baten.”
2.errebéntau.
(b).
da
du
Aditza.
Neka-neka egin, lehertu. · Agotar(se).
“Eitte zeban beruakin errebentauta aillegau giñuztan Anbotora./ Bizkorregi asi tta errebentau ein zeban irixa.”
1.errebéntau.
(a).
da
du
Aditza.
Explotar.
“Erruberia errebentau jat zulo baten.”
2.errebéntau.
(b).
da
du
Aditza.
Neka-neka egin, lehertu. · Agotar(se).
“Eitte zeban beruakin errebentauta aillegau giñuztan Anbotora./ Bizkorregi asi tta errebentau ein zeban irixa.”
errebentóe, -i, errebentóia.
(a).
Izena.
Reventón neumático.
“Kamioi batek errebentoia ein zeban plaza erdixan.”
Reventón neumático.
“Kamioi batek errebentoia ein zeban plaza erdixan.”
- e
- edarki
- edozetaráko
- edúr-ur
- egin
- égon
- egunalbáko
- eguzki
- ekúlondo
- elizante
- émeki
- enbidixa
- éngrudo
- enségida
- épa!
- epidemia
- eráñuntxo
- érdera
- erdizpurdi
- érkiñ
- érloju
- erostéille
- erraméru
- errébeska
- errége
- errekako txinbo
- erreme
- errendu
- erréspetau
- erré-úsaiñ
- erríko éskola
- errondalari
- erru bedar
- eságapeko
- esfórtzu
- eskástu
- eskillára-búru
- eskólau
- esku-errota
- eskúpeta
- esnati
- esnétela
- espínaka
- éstata
- estómagu
- estun
- étsai
- etxégintza
- etxóin
- euli-káka
- eupára
- euskalzále
- éxkel
- ezéla (be)
- ézinddako
- ézkondei
- ezpánaundi
- éztarri
