Bergara aldeko hiztegia

barrábill, barrábilla(k). Izena. Testículo. “Ik dauzkak barrabillak, ik.” Agian guztietatik barrabill da gutxien entzun izan dena..
barrandéro, barranderúa. (a). Izena. Barrendero.
bárranko. 1.bárranko, bárrankua. (a). Izena. Amildegia. · Barranco. “Barrankotik bera jausi zan ardixa.” 2.bárranko, bárrankua. (d). Izena. Bailara, harana (ez da oso zehatza). · Valle, cuenca. “Barranko guztian ezta egongo orren moduko txistularirik.”
barrastára, barrastaría. (d). Izena. farrastára, parrastara. Edozein modutan lurrera botatako hazi-eskutakada, lur pila, eta horrelakoak. · Dícese de cuando se desparrama sin excesivo cuidado simiente, tierra, cemento, etc. “Etorri zuan ormigoneria, bota jittuan barrastara batzuk batian bestian eta an joan zuan kakapillia lagata./ Garixa ereitterakuan barrastaria emen eta barrastaria an ibiltze zuan, trauskill utsa zuan da.” Ura denean eroritakoa palastara esan ohi da..
bárre, barría. (a). Izena. Risa. “Gure etxetik entzuten die zure barriak./ Oso barre zelebria dauka.” Esamoldeak: bárre, barría. (a). Izena. Risa. “Gure etxetik entzuten die zure barriak./ Oso barre zelebria dauka.” Esamoldeak: bárre, barría. (a). Izena. Risa. “Gure etxetik entzuten die zure barriak./ Oso barre zelebria dauka.” barrez-bárrez. (c). Adberbioa. Aurpegi irribarretsuz. · Sonriente, con la sonrisa puesta. “Neska ori beti barrez-barrez dago./ Bai, arpegixan igartzen jatzu, barrez-barrez zare ta.” feedback irribárre. bárrezka. (a). barrez. Riendo. “Jente guztia barrezka asi zan. ” bárrez. (a). Adberbioa. barrezka. Riendo. “Ume ori beti barrez dago.” barretxo, barretxua. (c). Irribarrea; irribarre maliziatia, batzuetan. “Nerekin egon nai zebala esan zostan barretxo batekin. ” bárre eráiñ. (b). dio Aditza. Hacer reír. “Beti jentiai barre eraitten ibiltzen da. ” barré?. (a). Norbaitek zuk esandakoari barre egiten dionean, hala esan ohi zaio:. “Barre? Ba neri eztost bape barreguraik emoten. ” bárre eiñ. (a). du Aditza. Reírse. “Zuk barre eiñ, gero ikusikozu. ” barrez-bárrez. (c). Adberbioa. Aurpegi irribarretsuz. · Sonriente, con la sonrisa puesta. “Neska ori beti barrez-barrez dago./ Bai, arpegixan igartzen jatzu, barrez-barrez zare ta.” feedback irribárre. bárrezka. (a). barrez. Riendo. “Jente guztia barrezka asi zan. ” bárrez. (a). Adberbioa. barrezka. Riendo. “Ume ori beti barrez dago.” barretxo, barretxua. (c). Irribarrea; irribarre maliziatia, batzuetan. “Nerekin egon nai zebala esan zostan barretxo batekin. ” bárre eráiñ. (b). dio Aditza. Hacer reír. “Beti jentiai barre eraitten ibiltzen da. ” barré?. (a). Norbaitek zuk esandakoari barre egiten dionean, hala esan ohi zaio:. “Barre? Ba neri eztost bape barreguraik emoten. ” bárre eiñ. (a). du Aditza. Reírse. “Zuk barre eiñ, gero ikusikozu. ”
barre-algára, barre-algaría. (b). Izena. barre-lekaixo, barre-karkaxa (Lein.). Carcajada. “Azelakotxe barre-algarak ein zittuen paiasuekin.” Sin. algara..
barre-aize, barre-aizia. (d). Barre maliziatia. “Baiña Mantxikuk, barre aizez, listokeri aundi bat eitxen eban ustian, esaten etsan... (SM Ezten). ”
barreáldi, barrealdíxa. (c). Izena. Barre saioa. “Atzo afalostian egundoko barrealdixa ein giñuan Pellon txistiekin.”
barregárri. 1.barregarri, barregarríxa. (b). Adjektiboa. Barre eragiten duen pertsona edo gauza. · Gracioso, -a. “Kikio oso barregarrixa da./ Oso txiste barregarrixak dazki.” 2.barregarri. (b). Adjektiboa. Ridículo, -a. “Nora zoiaz soiñoko barregarri orrekin?” 3.barregárri. (b). Adberbioa. En ridículo. “Zure kulpaz barregarri geldittu naiz lagunekin./ Ondo barregarri zare aker-bizar orrekin.” Esamoldeak: auzuen barregarri izan. Esapidea. Ridikulua egin. “I, urrenguan andriakin laztanka abillenian bentana ondotik erretirau eike, auzuen barregarri izaterik nai ezpok beintzat. (SM Zirik)”
barregárrikerixa, barregárrikerixia. (c). Izena. Ridiculez, acción ridícula. “Eztozu baiña barregarrikerixa ori eingo orraittio./ Basarrittarrak eta alkarrekin erderaz; eztot sekula barregarrikerixa aundixaorik ikusi. ”
barrégintza, barrégintzia. (d). Izena. Barre saioa. Zera diosku Anizetak: “Ola pasau jakon andrakume bat onduan garbo demasakin... gero buelta ein ziero, aura ezkutau arte ari begira. Arek zien barregintzak, arek!”
barregúra, barreguría. (a). Izena. Ganas de reír. “Barreguria aguantau ezindda nago.” feedback negargúra.
bárren. 1.barren, barréna. (b). Izena. Leku edo objektu baten beheko aldea. · Extremo inferior de un lugar u objeto. “Zelai barrenian dabill bei beltza./ Praka barrenak lokatzatuta dauzkazu.” Leku izenetan: Barrenetxe, Barrenkale, Barrena... haranetik gertuen daudenak dira, eta Guenetxe, Guenkale... urrunen daudenak. . feedback guen. Esamoldeak: barréna jota. (c). Esapidea. Gutxienez. · Al menos. “Frontoian egongo zittuan, barrena jota, bosteun lagun.” feedback guéna jota. barrena artu. Arropa bati beheko aldea birmoldatu. 2.barren. (b). Juntagailua. Eibar. "Elemento adverbial, confirmativo de un supuesto verbal". (Etxba Eib) “Ze pasatzen dok, barren, plaentziarrak Eibarren. Eibarko esaera./ Eztok barren txixarik eitxen. (SM Zirik).” Bergaran ez da esaten, baina askok ezagutu bai, eta goikoa bezalako esaldiak entzun daitezke erdi adar-soinuan..
barrenari, barrenárixa. (c). Izena. Eibar. Kanoiak barrenatzen jarduten duen behargina. · Barrenador. “Barrenari zaarrak diruak egin zittuan.”
barrenau. (b). Aditza. Eibar. Kanoiak zulatu eta leundu, armagintzan. · Barrenar. “Barrenatzia, misterixo askoko ofiziua.”
barrendei, barrendeixa. Barranco (?). Don.
Barrénkale
Barrénkale, Barrénkalia. (a). Toponimoa. Bergarako kalea.
barre-purrustara. (c). "Mesprezuz edo ironiaz barre egitea. “ Eztakitt asarre daon ero... Lengunian arek ein zostan barrepurrustaria." (Lar Antz)”
barre ustel, barre ustela. (c). Gogo bako barrea edo plantekin egiten dena. · Risa falsa. “Ez jaukak gauza onik horrek buruan. Begiratu egixok dakan barre ustelari. (TSE Berb)”
barri. berri. Barri eta berri biak erabiltzen dira eta eratorri gehienekin gauza bera gertatzen da. Lehena mendebaldera esaten da gehiago eta bigarrena ekialdera, baina barri-k dirudi sustraituena eskualdean. Eratorri guztiak honen azpian jarri ditugu. ohar bat 1.barri, barríxa. (a). Adjektiboa. Nuevo, -a. Esamoldeak: barriz-barriz asi. (c). Esapidea. barrin barriz, barrixan barriz. Hutsetik hasi. · Empezar de cero. “Ainbeste urtian lan batera oittuta gero, asi ari oiñ barriz-barriz./ Kiebra jo eta barrixen barriz asi bier izan auen. (Lein.).” bárri-bárri egon. (c). Esapidea. Berria eta esperientzia gabea izan, lan baten adibidez. · Ser novato; en el trabajo, por ejemplo. “Oinddio barri-barri neuan da astolan guztiak neuretako izate zien./ Barri-barri zeuan bat jarri zeben nausixakin berba eitteko. ” 2.barri, barríxa. (a). Izena. Nueva, noticia. “Ze barri dago Elgeta aldian?/ Eztaukau aman barririk.” 3.barri, barríxa. (b). Adjektiboa. Recién. “Ogi au ein barrixa da./ Kotxe erosi barri batekin etorri da.” Aditzaren atzetik.. 4.barri. (b). Posposizioa. Recién. “Jan barri nago ta enoia baiñatzera./ Oinddio karneta etara barri zeukan.” Aditzaren atzetik.. 5.barri. (b). Posposizioa. Acerca de (saber). “Eztakitt ezer onen barri./ Anaian barri jakin zebenian segittuan artu zeben abioia.”