Bergara aldeko hiztegia

beno.
benpian.
bénta. 1.bénta, béntia. (b). Izena. Salmenta. · Venta. “Ze moduzko bentia euki dozu ba plazan?/ Gaur atzo baiño benta obia egon da.” BENTAN EGON: salgai egon.. Esamoldeak: béntan égon. (b). Salgai egon. “Ze uste dozu ba, ni enago bentan, e.”
bénta
2.bénta, béntia. (d). Izena. Bideko ostatua. Adinekoek badakite zer den baina ez da apenas erabiltzen. Egon ere ez dago jada bentarik. Benta eta Benta Berri Bergaratik Elorregira bidean, eta Elosuko Benta, adibidez, zeregin horretako etxeak ziren..
bentaja, bentajía. (a). Ventaja. “Bentaja aundixa etara zotsan metara orduko.” Esamoldeak: bentaja egin. (b). Hazi. “Zeu be bentaja eindda zare e.” Gizendu ere bai, ironia apur batez. Zeu be bentaja eindda zare e..
bentájau. (d). du Aditza. Mesedetu. “Barruko koskera gutxi tta kanpokua gogorrao egon ezkeo, ganaua kanpokuakin inddarra eittera ipintzen da; orduan eitten da bat bentajau ero, ganau bat inddartsuaua baldin bada, alde baten kargau eitten da. Don.” Gutxi entzuna..
béntana, béntania. (a). Izena. Ventana.
bentána-márko, bentána-márkua. (b). Izena. Marco de ventana.
bentána-tápa, bentána-tapía. (c). Izena. Tapa de ventana, contraventana. “Bentana-tapak itxi amabixak aldera.” Hemen barrutik egon ohi dira jeneralean. . content_copy kontrábentana.
benzídu. 1.benzídu. (c). du Aditza. Vencer. Hundirse o inclinarse una cosa por el peso de algo. “Sagarran pixuak benziduta dauzka adarrak.” 2.benzídu. (d). du Aditza. Buruz buruko borrokan gailendu, nagusitu. “Kristonak eindda i eren e; zimaurrok eta danak astindduta, alkar itxuria ezin benziduan ero. Hil.”
béra. (a). Izenordaina. Aura-ren indartzailea. · “Arek berak nai zebana itte zeban.”
berákatz, berákatza. (a). Izena. botanika. Allium sativum. Baratxuria. · Ajo Esamoldeak: berakatza baiño fiñaua izan. (b). Esapidea. Oso fina izan.
berákatz-átal, berákatz-atála. (b). Izena. Diente de ajo.
berákatz-buru, berákatz-burua. (b). Izena. berákazburu. Cabeza de ajo. BERÁKAZBURU ahoskatu ohi da..
berákatz-kórda
berákatz-kórda, berákatz-kordía. (c). Izena. berákazkorda. Ristra de ajos. BERÁKAZKORDA ahoskatu ohi da.. content_copy berákatz-sórta.
berákatz-sálda, berákatz-saldía. (a). Izena. berákasalda. Caldo de ajo. “Bixamona pasatzeko ezta txarra berakasaldia.” BERÁKASALDA ahoskatu ohi da..
berákatz-sórta, berákatz-sortía. (b). Izena. berákasorta. Ristra de ajos. BERÁKASORTA entzuten da gehiago.. content_copy berákatz-kórda.
berákatz-zopa, berákatz-zopia, -ak. (b). Izena. berakazopa. Sopas de ajo. “Eta goiz aldera berakazopak jan giñuzen./ Ondo einddako berakazopia gauza edarra da. Pluralean, batik bat.” BERAKAZOPA ahoskatu ohi da. Pluralean, batik bat..
beráko, berakúa. (b). Izena. Diarrea. “Familixa guztia berakuakin dabill.” Sinonimoen artean hau izango da «serioena», nonahi erabiltzekoa..
berándu. (a). Adberbioa. berandúa. Tarde. “Atzo berandu etorri nitzan.” NOIZ galderari erantzuten dionean berandu, baina izan aditzarekin BERAND. Esamoldeak: berándu abarrían. (c). Esapidea. Berandu, ordua pasa eta gero. “” berándugi. (a). berandutxo. Beranduegi. Demasiado tarde beranduan. (b). Adberbioa. Ezorduan. Muy tarde, en hora intempestiva “Atzo, beranduan, zarata batzuk entzun zien./ Orri beranduan ibiltzia gustatze jako.”
berandúko. 1.beranduko, berandukúa. (b). Izena. Tardío. Dícese sobre todo de aquellas frutas y hortalizas que dan el fruto tardíamente. “Aurten beranduko kipulaik eztou sartu./ Patata-saill ori goizaokua ala berandukua da?/ Badakizu beranduko lanak zelakuak izaten dien.” 2.beranduko, berandukúa. (d). Emakumea urtetan aurrera doala izandako haurra.