Bergara aldeko hiztegia

báimen, baiména. (d). Izena. báiben. Baimena. · Permiso, visto bueno. “Oinddio etxakue etorri etxia eitteko baibena. ” Pérmiso, -ua, nagusi da gaur. Baiben ala baimen esaten den galdetu dugunean, zalantzak dituzte, baina badirudi lehena zela lehen nagusi..
báina, báinia. (b). Izena. Leka. · Judía verde. Leka esaten da ia beti.. content_copy leka. Esamoldeak: bainak ortuan. (c). Esapidea. Norbaitek baina adbersatiboa gehiegi darabilela iritzitakoan erantzun ohi dena. “”
baiña. 1.baiña. (a). Juntagailua. Pero. “Erosiko neuke baiña eztaukat diruik.” Esamoldeak: baiña bakua izan. (c). Esapidea. Aitzakiarik gabekoa, behar den bezalakoa izan. “Baiña bakua da erosi dogun kotxia!” 2.baiña. (b). Juntagailua. Esaldiaren bukaeran jarrita, nahiz eta, arren. · Aunque; colocado al final de la frase. “Enotsan emon, eskatu zostan baiña./ Azkenengo tragua artukou, berandua da baiña./ Aprobau egin zeban, etzeban merezi baiña.” 3.báiña, baiña!. (c). Interjekzioa. Bat-batean errietarako motiboak ikusten direnean esan ohi da, ozenki, esaldiaren aurretik. · Exclamación de enfado que se dice como antesala de la frase. “Baiña, baiña! au da sukalde jiria: lur guztia bustitta./ Baiña baiña! Zetan zabizte nere autuan?” Haserre esaten bada ere amakoi samarra da. .
baiñáu. (a). da du Aditza. Bañar(se). “Errekan baiñatzen naiz./ Umia baiñau biot.”
bainika, bainikia. (d). Izena. Bordadu klase bat.
baiño. 1.baiño. (a). Juntagailua. Konparaketa juntagailua. “Atzo baiño obeto nago.” 2.baiño. (b). Juntagailua. Juntagailu adbersatiboa. · Sino, a no ser. “Nerekin egon nai bozu eztaukazu geurera etorri baiño./ Etzan beste iñor azaldu neu baiño./ Neu baiñok eztaki zenbat sufridu neban. ” Ohartu azken adibidean ergatiboaren marka hartu duela. Gehienetan esaldiaren azkenean badoa ere ez derrigorrez, azken adibidean ikusten den bezala. Goiko erako esaldietan erabiltzen da batik bat, besteriken sinonimo gisa. Ohartu azken adibidean ergatiboaren marka hartu duela. Gehienetan esaldiaren azkenean badoa ere ez derrigorrez, azken adibidean ikusten den bezala. Goiko erako esaldietan erabiltzen da batik bat, besteriken sinonimo gisa. Enoia mendira itsasora baiño, eta horrelako esaldi klasikoak ez dira apenas entzuten. Baizik ez da entzuten..
báiñu, baiñúa. (a). Izena. Baño. “Baiñu ederra artu giñuan Deban.”
baiónesa, baiónesia. (c). Izena. maiónesa. Mahonesa. “Esparraguak baionesiakin jan nittuan.” Adinekoek erabili ohi dute; orain MAI.
baióneta, baiónetia. (b). Izena. Bayoneta.
bairatu. (d). Aditza. Eibar. Konbentzitu. “Nekez baten, bairatu genduan aittori. (Etxba Eib)”
baitta. (a). Juntagailua. También. “Ni euskalduna naiz eta baitta zu be.” Esamoldeak: baitta zera be!. (b). Esapidea. Hori ezta horrela. “”
bajáda, bajadía. (b). Izena. Bergaran, letra handiz, San Martzialgo jaitsiera, erromeria giro ikaragarrian egin ohi dena. · En Bergara, por antonomasia, la bajada de San Marcial. “Andik bajadia, an illuntzirarte ero ibilitta, bajadia. Mutillakin baldin bazan ”
bajáu. 1.bajau. (a). da du Aditza. Jaitsi. · Bajar(se). “Bajau zaitte arbolatik./ Artu sillia ta bajaizu armaixotik plater sakonak.” content_copy jatxi. 2.bajau. (c). da Aditza. Desmejorar la salud. “Andria il jakonetik asko bajau da.” Esamoldeak: bajáuta egon. (c). Esapidea. Osasun aldetik okerrago egon. · Estar desmejorado de salud. “Ezta makala izan baiña aspaldixan bajauta dago./ Eleuteriokin trink ein ddot kalian da oso bajauta ikusi dot.”
bajéza, bajezía. (c). Izena. Bajeza. “Beti guriai bajezia idixagaittik, da bestiai ez gustatzen, da ortara kimerak eukitze zittuen. Mertz.”
báju. 1.baju, bajúa. (a). Adjektiboa. Altura gutxikoa. ·Bajo, -a. “Batzuk altuak eta beste batzuk bajuak.” Esamoldeak: baju ibili. (c). Esapidea. baju ikusi. Eskas, ez ondo, ibili. · No andar bien, no rendir a plenitud. “Aspalditxo onetan Indurain baju samar dabill./ Gaur baju ikuste aut. Ze, atzo nun izan zuan parrandia? ” 2.baju, bajúa. (c). Adjektiboa. Zurbila. Aurpegiko kolore txarra duenari kolore bajua daukala esan ohi zaio. · Dícese del color enfermizo. “Eztakitt arek beste zeoze eztaben izango, oso kolore bajua dauka.” 3.baju, bajúa. (c). Adjektiboa. Adjetivo que se aplica a mentalidade significando "baja", "atrasada", "mezquina". “Etxokoneko astuak arto batzuk jan zotsalako juezera jo juan. Oixe dok mentalidade bajua eukitzia.” Baita entzun daiteke persona bajua, portatzeko modu bajua eta horrelakorik. . 4.baju. (a). Adberbioa. En voz baja. “Baju berba egin, dana entzuten da eta./ Bajutik esan zostan belarrira.”
bajualdi, bajualdixa. (b). Izena. Osasunez, adorez edo beste zerbaitez motel ibiltzen deneko aldia. “Bajualdi luzia pasau zeban baiña oiñ obeto ikusten dot.”
bakáillau, bakáillaua. (a). Izena. bakíllau. Bacalao. “Zela nai dozue bakaillaua, saltsa berdian ala tomatiakin?/ Bakaillaua baino igarrago eindda etorri zuan soldauxkatik. ” Adinekoek BAKILLAU diote Ubera aldean.. Esamoldeak: bakaillaua baino igarrago egon. Esapidea. bakaillaua baino flakuago, sikuago egon. Oso argal egon.
bákan, bakána. (d). Adjektiboa. Bakarra, galdua. “Gorosti bakanen bat beti egoten da piñu artian.” Gutxi erabilia..
bakándu. (c). du Aditza. Ubera. Mehaztu. “Arbixa bakantzera goiaz solora.” Gutxi erabilia. . content_copy mieztu.
bákar. 1.bakar, bakárra. (b). Adjektiboa. “Bera izan zan lagundu zostan bakarra./ Neukan erloju bakarra galdu ein jatan. ” Hitz konposatu ugaritan: seme bakar, alaba bakar, anka bakar, etab. . 2.bakar, bakárra. (c). Adjektiboa. Bakarrik dagoena edo ari dena. · Solitario, -a, tratándose de plantas, casas, etc. “Idurixo oso etxe bakarra dok, etxaukak besteik inguruan. Klem. Basoko lanerako persona bakarra urrixa jartzen dok.” Esaerak: Alaba bakarra ta gaztaiña bakarra galdu eitten ei die. (c). Esaera.