Bergara aldeko hiztegia

txindurri madari, txindurri madarixa. (d). Izena. Madari mota bat.
txíndurrittu. (b). zaio Aditza. Entumecerse, dormirse un miembro. “Ankia txindurrittu jat.” Azen.: txindúrrittu ere bai. .
txínga.
txínga
1.txínga, txíngia. (b). Izena. Argolla de hierro fija a la pared. “txingan— eta goiz guztia tabernan kartetan.” 2.txinga, txingia. Izena. Antzuola. "Euskaraz egitearren zigor modura ikasleari ematen zitzaion eraztun edo aro modukoa. Azkenengo izaten zuena eskolan geratzen zen zigortuta." (Lar Antz). 3.txinga, txingia. Izena. Antzuola. "Sutarako egurrak txikitzeko erabiltzen zen tresna. · Cuña de hierro." Lar Antz). “Txingiakin txeetze giñutzen laberako egurrak ogixa in bi giñuanian.”
txinga-eruále, txinga-erualía. (c). Izena. Txinga-eruate kirola praktikatzen duena.
txingá-erúate, txingá-erúatia. (c). Izena. txinga-joku. Bi pisu esku banatan hartuta atzera eta aurrera eramatean datzan herri kirola.
txíngar, txingárra. (b). Izena. Brasa zati bakoitza. · Ascua, cada trozo de brasa. “Txingarra jausi jatan anka gaiñera.” Esamoldeak: txingarra baiño beruaua. (c). Esapidea. Oso beroa. Zentzu sexualaz, gehienbat. “Txingarra baiño beruaua ei dok neska ori.”
txinget. 1.txinget, txingéta. (c). Izena. Pestillo. “Atiai txingeta emon da etxaburuko atetik urteizu.” 2.txinget, txingeta. (c). Izena. Krixketa, atea kanpotik eta barrutik ixteko altzairuzko pieza. “Kanpotik izaten dana? Txingeta. Sebas.” content_copy kriskéta.
txíngor, txingórra. (a). Izena. Kazkabarra. · Granizo. “Txingorra zuri zeuan goizian.”
txingorráda, txingorradía. (c). Izena. txingorrára. Txingor-zaparrada. · Granizada. “Txingorrada galanta bota zeban atzo atsaldian.” content_copy txingor-zaparrara.
txingorra-mingorra. Izena. Eibar. "Cuatro esquinas. Harrapatze jokua. Lau, arboletan ipiñi eta bestia erdixan. Partaidiak batetik bestera pasatzen diran bittartian, katibuak harrapau egin bihar dittu. "Txutxurrutxu" esandakuan kanbixau eta katibuak harrapau. Galtzen dabenak, bera katibu." (SB Eibetno).
txingor-zaparrara, txingor-zaparraría. (b). Izena. Granizada. content_copy txingorráda.
txínguan. (d). Adberbioa. Hanka bakarka. Sin. anka txuntxurrian.. content_copy anka bakarrian.
txinpárta, txinpartía. (b). Izena. Sutan dagoen egurretik, eztanda egitean, sortzen den txingartxoa. Baita argindarrak edo igurtzidurak sortua ere. · Chispa. Esamoldeak: txinpártak dárixola. (c). Esapidea. Oso haserre. “Txinpartak darixola dago kaseta arrapau dotselako. ”
txintxa
txintxa, txíntxia. (d). Izena. Asto-albarden lokarria. · Cincha. ohar bat
txintxarri.
txintxau. (a). Aditza. haur hizkera Zirikatu. “Enara beti neri txintxatzen ibiltzen da.” Berri samarra dirudi. .
txintxaun, txintxauna. Eibar. Columpio. content_copy zíburu, zínbilu-zánbulu.
txíntxe. 1.txíntxe, txíntxia. (c). Izena. Zomorro txikia. · Chinche. content_copy tximutz. 2.txíntxe, txíntxia. (c). Adjektiboa. Norbait gauzak epaitzen oso zorrotza denean, txintxe samarra dela esan ohi da.
txintxílikaixo, txintxílikaixua. (b). Izena. Oñati. "Cosa que está pendiente como la araña de la iglesia." (Izag Oñ).
txíntxiliz. (b). Adberbioa. Zintzilik. · Colgando. “Azur aundi bat zaroian lepotik txintxiliz.” content_copy txíntxilizka.