Bergara aldeko hiztegia
txirrípitiñ, txirrípitiña.
(d).
Adjektiboa.
"Un niño de mal contentar y mal humor. Txirripitin xaok: está disgustado." (Izag Oñ).
txirrískilla, txirrískillia.
(c).
Izena.
serinus serinus.
txirristilla.
Txori kantari txikia. Serín
“Kantari ona da txirriskillia. ”
Txirriskilla eta kardutxoria berdin samarrak, baina bi klase direla dio Don.k: Kardutxorixa beti karduan da txirriskillia beti azixan.
.
txirristara, txirristaria.
(c).
Izena.
Oñati.
"Isurkin apur bat. · Lo que se saca en un tirón al ordeñar." (Izag Oñ).
txirrístu, txirristúa.
(c).
Izena.
xirristu, irristo (Oñ.), zirriztu (Lein.).
Zirriztura, zirrikitua. · Rendija.
“Ganbarara txirristuetatik demaseko aizia sartze zan./ Dana txirristua da etxe aura.”
txirristúra.
Esamoldeak:
txirristúan laga atía edo béntania.
(c).
Esapidea.
Dejar la puerta ola ventana entreabierta.
“Bentania txirristuan lagaizu, bero eitten dau ta. ”
txirristúra, txirristuría.
(d).
Izena.
Zirriztua. Haizea edo zerbait pasa daitekeen bitarte estua. Saietera eta antzeko leihoxkez esan ohi da, batik bat. · Resquicio. Se dice sobre todo de las saeteras o de cualquier ventana diminuta y alargada.
“Etxiak eta be, lenaoko zerak alako txirristura batzuk eukitze jittuen, bentanak pez, olako saietara ero..., txirristura bat. Klem./ Basarrixak bero eukitzia ezta erreza dauken beste txirristurakin.”
txirrístu.
txirri-txírri.
1.txirri-txirri.
(b).
Onomatopeia.
txarra-txarra, txiri-txiri (Eib.).
Poliki-poliki.
“Arek, txirri-txirri, lan ugari eitten dau./ Banoia txiri-txiri, txara txikira txoritxara. (AAG Eibes)./ An ibiltzen da txirri-txirri, txarra-txarra.”
2.txirri-txirri.
Onomatopeia.
"Ardatzen, burpillen edo goruen zaratia, esate baterako.
“Txirri-txirri, badabil gure ama goruetan." (SB Eibetno).”
txírrixo, txírrixua.
(b).
Izena.
txírrixuan laga.
Chorro de líquido.
“Gure itturrixak udan txirrixo txikixa dauka./ Egundoko odol-txirrixua botaiaz eruan zeben ospittalera.”
TXÍRRIXUAN LAGA. Uraren txorroa zabalik laga. Txorrua txirrixuan laga dozu.
.
txírta.
1.txirta, txirtía.
(d).
Izena.
emberiza citrinella.
Ormatxoriaren tankerako txoria. Escribano cerillo.
“Txirtia. Oso gutxi ikusten dok emen, ota puntetan da, illuna papar gorrixakin. Don.”
2.txirta, txirtía.
(d).
Izena.
Harri koxkor xehea. · Gravilla.
3.txírta, txírtia.
(d).
Izena.
Oñati.
Iruri xe-xehea. · "El pedacito de carbón que pasa la criba." (Izag Oñ)
txíspa.
1.txíspa, txíspia.
(b).
Izena.
Chispa.
Suarenari beti txinparta..
2.txispa, txispia.
Izena.
Eibar.
"Armería. Llave o mecanismo que provoca la ignición.
“Atxa anaiak ziran onenak Ermun txispia ataratzen.”
sugiltz.
Txíspas.
(c).
Izen propioa.
Elektrizista edo sasielektrizistei eman izan zaien ezizena.
“Txispas eta Joxeantoniokin afaldu neban.”
- ta
- taka!
- tálo
- tapa-tapa
- tartamútu
- táza
- téma
- terkedáde
- tik
- tirágaillu
- titi
- tóketa
- tontóarro
- tórnu, -o
- toz
- tránga
- trátante
- trikímaiñu
- trípetako
- trónpa
- trukáu
- tupi
- txakillétan
- txala eiñ
- txángal
- txápardo
- txarráma
- txarri-iltze
- txatarréro
- txepelkeríxa
- txíkita
- txíma
- txindurri madari
- txíntxilizka
- txirikórdau
- txirrípitiñ
- txist
- txitxerdi
- txokáu
- txopo-perretxiko
- txórro
- txotxolokeríxa
- txurrunpio