Leintz.
Bergara aldeko hiztegia
módu, modúa.
(b).
Izena.
Modo, forma, manera.
Zerbait nolakoa den galdetzeko: Zer mutill modu dok pa?/ Ze etxe modu erosi dozue?.
Esamoldeak:
módu onían.
1.modu onian.
(b).
Adberbioa.
Era onean. · Con buenas maneras, con corrección.
“Modu onian eskatu zostan dirua.”
2.modu onían.
(c).
Prezio onean, merke samar.
“Automoilla modu onian ipintzen bost erosi eingotsat. ”
modu-moduan.
(b).
Adberbioa.
Berdin-berdin, honelako esaldietan:
“Basarrixa leengo modu-moduan jaukek oinddio. ”
ohar bat
móduz.
1.moduz.
(c).
Adberbioa.
Modu onean; prezio onean, batik bat.
“Moduz erosi giñuan etxia./ Moduz jaten da taberna orretan./ Beste baten alemanei emun gontsen guk sustua demasa. Bai, eta moduz gaiñera, e. Klem. (AA BergEus, 339. o.).”
ohar bat
2.ze moduz?.
(a).
ze moduz.
Galdera formula. Qué tal.
ohar bat
modútan.
(c).
Adberbioa.
adierazkorra
De qué manera, hay que ver cómo.
“Modutan gaiztotu jatzu eskuko heridia./ Modutan azi da aspaldian zuen mutilla.”
modutáko, modutakúa.
(c).
Izenlaguna.
adierazkorra
A zer nolako, harridurazkoetan. · Menudo, -a.
“Modutako soiñokua zeroian Pilik (berezia)./ Modutako atxurra laga dostazu (eskasa edo).”
modúko, modukúa.
(a).
Bezalakoa.
Gure eskualdean gehien erabiltzen den berba sinonimoen artean.
.
Modo, forma, manera.
Zerbait nolakoa den galdetzeko: Zer mutill modu dok pa?/ Ze etxe modu erosi dozue?.
Esamoldeak:
módu onían.
1.modu onian.
(b).
Adberbioa.
Era onean. · Con buenas maneras, con corrección.
“Modu onian eskatu zostan dirua.”
2.modu onían.
(c).
Prezio onean, merke samar.
“Automoilla modu onian ipintzen bost erosi eingotsat. ”
modu-moduan.
(b).
Adberbioa.
Berdin-berdin, honelako esaldietan:
“Basarrixa leengo modu-moduan jaukek oinddio. ”
ohar bat
móduz.
1.moduz.
(c).
Adberbioa.
Modu onean; prezio onean, batik bat.
“Moduz erosi giñuan etxia./ Moduz jaten da taberna orretan./ Beste baten alemanei emun gontsen guk sustua demasa. Bai, eta moduz gaiñera, e. Klem. (AA BergEus, 339. o.).”
ohar bat
2.ze moduz?.
(a).
ze moduz.
Galdera formula. Qué tal.
ohar bat
modútan.
(c).
Adberbioa.
adierazkorra
De qué manera, hay que ver cómo.
“Modutan gaiztotu jatzu eskuko heridia./ Modutan azi da aspaldian zuen mutilla.”
modutáko, modutakúa.
(c).
Izenlaguna.
adierazkorra
A zer nolako, harridurazkoetan. · Menudo, -a.
“Modutako soiñokua zeroian Pilik (berezia)./ Modutako atxurra laga dostazu (eskasa edo).”
modúko, modukúa.
(a).
Bezalakoa.
Gure eskualdean gehien erabiltzen den berba sinonimoen artean.
.
modúan.
(a).
Juntagailua.
Bezala, legez. · Como.
“Jente gutxi bizi da zure moduan.”
NOREN moduan. Berdintasunezko juntagailu erabiliena..
Bezala, legez. · Como.
“Jente gutxi bizi da zure moduan.”
NOREN moduan. Berdintasunezko juntagailu erabiliena..
modútu.
1.modutu.
(d).
da
Aditza.
Moldatu. · Arreglarse.
“Zela modutzen za ama zainddu ta lanera joateko?”
Gure otordukide bati, asko jan duela ikusitakoan, zera esan dakioke: Modutuko intzan orraittio!.
ohar bat
2.modutu.
(d).
du
Aditza.
Zerbait egin samartu, edo zerbait ez oso ondo egin, baina pasatzeko moduan.
“Ni aillegau nitzanerako afaixa modututa zeukan./ Urtian ziar trikili-trakala ibilli da, baiña azkenerako modutu dau kursua.”
ohar bat
1.modutu.
(d).
da
Aditza.
Moldatu. · Arreglarse.
“Zela modutzen za ama zainddu ta lanera joateko?”
Gure otordukide bati, asko jan duela ikusitakoan, zera esan dakioke: Modutuko intzan orraittio!.
ohar bat
2.modutu.
(d).
du
Aditza.
Zerbait egin samartu, edo zerbait ez oso ondo egin, baina pasatzeko moduan.
“Ni aillegau nitzanerako afaixa modututa zeukan./ Urtian ziar trikili-trakala ibilli da, baiña azkenerako modutu dau kursua.”
ohar bat
moítta, moittía.
(c).
Izena.
botanika.
arrhenatherum elatius.
mugítta.
Tortero.
“Moittiak etxotsak arnasia artzen lagatzen lurrai. Don.”
Gehienek errosaixo bedaren sinonimoa dela badiote ere, batzuek zelaian hazten den belarrik arrunt eta ugariena dela uste dute..
errósaixo bédar.
botanika.
arrhenatherum elatius.
mugítta.
Tortero.
“Moittiak etxotsak arnasia artzen lagatzen lurrai. Don.”
Gehienek errosaixo bedaren sinonimoa dela badiote ere, batzuek zelaian hazten den belarrik arrunt eta ugariena dela uste dute..
errósaixo bédar.
mója, mojía.
(a).
Izena.
Monja.
“Nobixuai laga ta moja sartu zan.”
Esaerak:
Tia mojia bisitatzera joan.
(c).
Esaera.
Putatara joan.
“Aura sarri joaten zuan Bilbora tia mojia bisitatzera.”
Monja.
“Nobixuai laga ta moja sartu zan.”
Esaerak:
Tia mojia bisitatzera joan.
(c).
Esaera.
Putatara joan.
“Aura sarri joaten zuan Bilbora tia mojia bisitatzera.”
Mojábarri, Mojábarrixak.
(b).
Izen propioa.
Monjas de la Compañia de Maria.
“Mezia amaiketan Mojabarrittan.”
Bergarako Espoloian dute konbentua..
Monjas de la Compañia de Maria.
“Mezia amaiketan Mojabarrittan.”
Bergarako Espoloian dute konbentua..
mója egódun, mója egódunak.
(c).
Izena.
Batzuek hala deitu izan diete Karidadeko mojei (lehen bazen konbentua Bergaran) beren buruko hegoengatik. · Llamaban así algunos a las Hermanas de la Caridad.
Batzuek hala deitu izan diete Karidadeko mojei (lehen bazen konbentua Bergaran) beren buruko hegoengatik. · Llamaban así algunos a las Hermanas de la Caridad.
moko.
1.móko, mókuak.
(a).
Izena.
Mocos.
“Mokuak darixola dago beti mutiko ori.”
Esamoldeak:
moko jaten ibili.
Esapidea.
Elkar musukatzen ibili. · Morrear.
“Hori dok moko jatia, laster paiñolua etara biharko juau. (TSE Berb).”
2.moko.
1.móko, mókuak.
(a).
Izena.
Mocos.
“Mokuak darixola dago beti mutiko ori.”
Esamoldeak:
moko jaten ibili.
Esapidea.
Elkar musukatzen ibili. · Morrear.
“Hori dok moko jatia, laster paiñolua etara biharko juau. (TSE Berb).”
2.moko.
1.móko, mókuak.
(a).
Izena.
Mocos.
“Mokuak darixola dago beti mutiko ori.”
Esamoldeak:
moko jaten ibili.
Esapidea.
Elkar musukatzen ibili. · Morrear.
“Hori dok moko jatia, laster paiñolua etara biharko juau. (TSE Berb).”
Mocos.
“Mokuak darixola dago beti mutiko ori.”
Esamoldeak:
moko jaten ibili.
Esapidea.
Elkar musukatzen ibili. · Morrear.
“Hori dok moko jatia, laster paiñolua etara biharko juau. (TSE Berb).”
moko bédar, moko bedárra.
(d).
Izena.
botanika.
pinguicula grandiflora.
Grasilla.
Leku umeletan hazten den belar hau neguan galdu eta udaberrian berriz agertzen da. Hosto iletsu eta koipetsuak ditu eta hauen bidez gerturatzen zaizkion euli eta zomorro txikiak harrapatu eta jan egiten ditu. Belar honen izena informante zahar batek bere aitajaunari entzundakoa da eta badirudi orain ez dela oso ezaguna.
.
botanika.
pinguicula grandiflora.
Grasilla.
Leku umeletan hazten den belar hau neguan galdu eta udaberrian berriz agertzen da. Hosto iletsu eta koipetsuak ditu eta hauen bidez gerturatzen zaizkion euli eta zomorro txikiak harrapatu eta jan egiten ditu. Belar honen izena informante zahar batek bere aitajaunari entzundakoa da eta badirudi orain ez dela oso ezaguna.
.
mokólo, -a, mokolúa, -ía.
(a).
Adjektiboa.
Ergela. · Bobo, -a, insustancial.
“Ixilik egon ari mokoluoi alakuoi./ Etxonat entenditzen ain mokolua zela izan leiken.”
Agian garai baten "mongólico" zentzua izango zuen, gaur ez duena. Inguruko herrietako batzuek bergararrei "mokoluak" deitu ohi diete, burla gisa..
Ergela. · Bobo, -a, insustancial.
“Ixilik egon ari mokoluoi alakuoi./ Etxonat entenditzen ain mokolua zela izan leiken.”
Agian garai baten "mongólico" zentzua izango zuen, gaur ez duena. Inguruko herrietako batzuek bergararrei "mokoluak" deitu ohi diete, burla gisa..
mókordo, mókordua.
(b).
Izena.
Pedazo de excremento, generalmente duro y redondeado.
“Egundoko mokordua zeuan sukalde erdixan.”
kakámokordo.
Pedazo de excremento, generalmente duro y redondeado.
“Egundoko mokordua zeuan sukalde erdixan.”
kakámokordo.
mokózorrotz, mokózorrotza.
(d).
Izena.
Mokoa zorrotza duena. · De pico afilado.
“Gure amak eta sarrittan e “oillar mokózorrotza dok ori” burrukarixa ero baldin bazan. Don.”
Mokoa zorrotza duena. · De pico afilado.
“Gure amak eta sarrittan e “oillar mokózorrotza dok ori” burrukarixa ero baldin bazan. Don.”
