Bergara aldeko hiztegia

2.ar. 1.ar, árra. (a). Izena. Gusano. “Okeliai arrak ein jako.” Esamoldeak: árrak eiñ. (a). da zaio Aditza. Agusanarse. “Okeliai arrak ein jako.” arra euki. 1.arra euki. (c). Esapidea. Gorrotoa eduki. “Egundoko arra jotsan alkatiai eskolakua pasau zanetik.” 2.arra euki. (c). Esapidea. Zaletasun utziezin bat izan. “Politikian arra daukenak bizi guztirako eukitzen juek.” árra barrúan éuki. (c). Esapidea. Kezka handi bat izan. · Tener una preocupación que corroe por dentro. “Uste zeban kanzerra zeukala; ar ori zeukan barruan sartuta ta etzan bizi be.” árrak jan. (a). du Aditza. Comer los gusanos. “Aura be azkenian arrak jango dabe.” 2.ar, arra. (d). Zerena. · Carcoma de la madera. content_copy zéren.
ara. 1.ára!. (c). Interjekzioa. Aiba! Harridurazko interjekzioa. · Expresión de extrañeza. “Ara! Ori be bajuau...” content_copy aiba!. 2.ará. (c). Hona hemen. · Hé aquí. “Preguntau dostasunez, ara ba ze esan nai notsun aspaldittik.” 3.ara. (a). Adberbioa. Hara. · Allá. “Joan zaittez ara!”
Arába. (a). Toponimoa. Gasteiz hiriburu duen probintzia.
arabaki. arabakiñ.
arabako zezen, arabako zezena. (c). Oñati. Intsektu adardun handi samarra. · Ciervo volante? content_copy kakálardo.
arábar, arábarra. (b). Izena. Alavés, -a.
arabazózo, arabazozúa. (c). Izena. Esturnus vulgaris. Tordo campanario, estornino. “Sasoe baten arabazozo bandara izugarrixak etortze zittuan.”
arabixa.
arabóta
arabóta, arabotía. (c). Izena. botanika. Juniperus communis. araota, arabaota. Epurua. · Enebro, ginebro. “Juniperus communis. ” Mendietan, goi samarrean batik bat, ugari dagoen sastraka. Orri zorrotz eta tenteak ditu baina ez eztakarik, oteak bezala. Jinebra egiteko erabiltzen diren fruitu txiki borobilak ematen ditu. Errez gero oso usain ona uzten du. Sin. ipuru (Eib.).. content_copy ipuru.
aráe, -i, aráia. (a). Izena. are (Eib.). Hondarra. · Arena.
araearri.
araedun, araedúna. (d). Eibar. aredun. "El o la que en Eibar proveía de arena para el fregado y las fundiciones. “Areittixoko areduna izan ete da gaur Eibarren?”
araetsu, araetsua. (c). Adjektiboa. aretsu (Eib.). Arenoso, -a. “Ango ariatza, aretsua; are garbi fin-fiña mariaberan, urriñeraiñok. (Etxba Eib).”
arági, aragíxa. (b). Izena. Okela. · Carne. “Aragi edarra egoten da Zubittako karnazerixan. Okela erabiliagoa da harategikoa izendatzeko. Gorputzekoa, pertsonarena behintzat, aragi beti. Arrainarena ere bai: Aragi tentia dauka bakaillauak. ” ARÁGI BIZÍXAN. (c). En carne viva. Aragi bizixan zeukan bietz puntia. .
aragi-eten, aragi-etena. (d). Izena. Desgarro o rotura de músculos. “Atzo aldapa bateti salto in neban, da orkatillan aragi etenen bat iñik izen bi neban, gaur beintzat miñ daukat eta. (Lar Antz).” content_copy mamiñ-eten.
arági fáltso, arági fáltsuak. (a). Izena. Behar ez den lekuan hazitako haragi alferrikoak. “Aragi faltsuak. Orrek ba betenaixuai esate jakon, eta berak ebagitzeko esan ezkero, ba ebagi eitte zan. Don.”
arákaitz.
arakaitz
1.arakaitz, arakáitza. (c). Izena. Arbolaren arapoa; adarraren jaiokera edo hau kendutako lekua. · Nudo de un tronco. “Zerria ziero izurrau dou, dana arakaitzez betetako tronguak ebaitzen ibili ga ta./ Arakaitza jo eta ziero maillatu zeban aixkoria. ” Azen.: arakáitz ere bai.. content_copy arápo. 2.arakaitz, arakáitza. (d). Izena. Gaizki osatutako zaurian sortzen den mamin-faltsua. · Carne falsa que se forma en las heridas mal cerradas. “Atzapar guztiak arakaitzez beteta dauzka./ Espoloiko arbolak baiño arakaitz geixao jauzkat iztarretan. ” (Lagun bati entzuna, iztarretan urratu eta mailatu asko zuela esateko. Arakaitzen bi zentzuak elkartzen dira hemen) Etim.: haragi+gaitz, ziurrenik. . 3.arakaitz, arakáitza. (d). Izena. Kanpoan hildako abere baten haragia. · Carroña. Don
arakáiztu. (d). da zaio Aditza. Zauri bat gaizki sendatu. · Cerrarse mal una herida. “Esate baterako atzazkala galdutakuan gelditzen dan mamin-trontzua, gaizki osatutakua, esaten dok arakaiztu ein dala. Mamin-faltsua sortzen danian. Klem./ Gaiztotu esaten dok pasmua eitten danian, eta arakaiztu berriz len esan doguna. Klem.”
araki.
aramaittako.