Bergara aldeko hiztegia

2.amen.
amendau.
améraun.
améraun
1.améraun, amérauna. (a). Izena. amélaun. Armiarma sarea. · Telaraña. “Etxia ameraunez beteta daukau.” Sin. masma-etxe (Eib.).  . content_copy masma-etxe, miárma-ári. 2.ameraun, amerauna. botanika. Clematis vitalba. Clemátide. (SB Eibetno).
amérika íntxaur, amérika íntxaurra. (d). Izena. Materialetarako ona den intxaur mota.
amérikaitz, amérikaitza. (d). Quercus rubra. Roble americano. content_copy áitz amerikáno.
amérika kéixa, amérika keixía. (d). Izena. Gerezi mota bat.
amerikáno, amerikanúa. (c). Izena. Indianoa, Ameriketan denbora bat eman ondoren handik itzuli dena. “Zaldumendiko amerikanua ei dao bakaziñotan.” content_copy indiáno.
Amériketa. (b). Toponimoa. Las Américas o América. “Ameriketan be txakurrak oiñutsik./ Ameriketara joan da.”
ameséta, amesetía. (a). Izena. Ametsa. · Sueño “Egundoko ameseta luzia izan dot bart./ Etxuat lo ganorazkoik eiñ; amesetia ta puñetia. ” Esamoldeak: amesétan eiñ. (a). Amets egin. · Soñar. “Gabero eitten dot amesetan./ Politikuak euskaldunduko diela pentsatzia, amesetan eittia da.” ameseta txarrak. (a). Amets gaiztoak. · Pesadillas. “Ze ume, ameseta txarrak dauzkazu? .”
ámetz, amétza. (c). Izena. botanika. Quercus pyrenaica. Melojo, rebollo, carvallo negro. Haritz mota honi hostora begiratuta igartzen zaio, sartu-une oso handiak baititu. Haritz normala baino gutxiago hazten da eta egur bastoagoa du, baina hobeto aguantatzen ditu lur altu, pobre eta hotzak. Haritzaren ezkurrak aile luzea du, ametzarenak, aldiz, oso motza. Ametzaren azalpeko mintz gorria, egosita, ganaduak errepeetan izaten dituzten garitxoak sendatzeko erabiltzen da. Don.k dio ona dela burtardatzak, pikatxoi kirtenak eta horrelakoak egiteko.
amilddu. (d). Aditza. Oñati. Despeñarse. (Izag Oñ). Esamoldeak: amilka. . 1.amilka. "Dando tumbos." (Izag Oñ). 2.amilka. Saltoka. “"Arrixak ekarri dittu amilkak!: qué saltos ha venido dando la piedra!" (Izag Oñ).” Adberbio zein izen gisa. .
amíll.
amill
1.amill, amílla. (d). Izena. Eibar. Amildegia. · "Precipicio (culto en Eibar). “Alde bixetara, izugarrizko amilla agertzen zan.” 2.amill, amilla. (d). Izena. Oñati. Ur korronte indartsua. “"Amill ori geratu daiñian: corriente impetuosa." (Izag Oñ).” Esamoldeak: amillak eruan. (c). Aditza. Oñati. Uholdeak edo itsasoak eraman. “Gure kotxian paraderua: amillak eruan eta kitto. ”
amillan, amillana. Leintz. amillen (Eib.). Haize klase hotza. "Fraka zarren billa" ibiltzen dala esan ohi da. Esaerak: Amillena, erropa zarren billa dabillena. Esaera. Eibar. (SB Eibetno).
amilotx, amilotxa. Izena. Parus caeruleus. Herrerillo común, paro azul. (SM). Txori txikia.
amitídu. (b). Aditza. ametidu, ametiru. Onartu. · Admitir “Au ezin leike amitidu./ Nik eztakitt zela amititzen jatzun goizeko iruretan etortzia.”
amo, amu, amúa. (d). Izena. Eibar. "Anzuelo. “Amuakiñ eitten dau arraiñetan ibai ertzetik.”
amokó, amokúa. (d). Adjektiboa. Eibar. Amuaz harrapatutako arraina. “Amoko legatza askokin obia ostiangua baiño. (Etxba Eib).”
amore, amoria(k). Izena. Amor, amores. “Bere amoriak kontatzen ibili jat./ Eztotse alkarri amore aundirik.”
amore-miñ, amore-miñak. (d). Mal de amores. “Amore-miñez dago mutilla ta lagaixozu.” Gutxi erabilia..
amoríxo, amoríxua. (d). Izena. Eibar. Amodioa. · "Amor. “Amorixuagaz gaixorik dago; eta zein da gaitz ori ezagutu ez dabena.”