Bergara aldeko hiztegia
bedarrondóta, bedarrondotía.
(b).
Izena.
Belar ontze lanak. · Las tareas del heno.
“Bedarrondotia lan astuna da./ Aurtengoz akabaittugu bedarrondotak.”
Bedarreta esanda gauza bera ulertzen da, udan behintzat..
bedarrontze.
Belar ontze lanak. · Las tareas del heno.
“Bedarrondotia lan astuna da./ Aurtengoz akabaittugu bedarrondotak.”
Bedarreta esanda gauza bera ulertzen da, udan behintzat..
bedarrontze.
bedártu.
(d).
Aditza.
Eibar.
Meharrago bihurtu. · Estrechar.
“Esixak jartziakin, zerbaitt bedartu eiñ dogu sailla. (Etxba Eib)./ Aman gonia alabiari jartzeko, pixkat bedartutzia biar izan dau barrenetik./ Zuk diñozuna da, lengo bide bedarra geixago bedartzia.
”
Eibar.
Meharrago bihurtu. · Estrechar.
“Esixak jartziakin, zerbaitt bedartu eiñ dogu sailla. (Etxba Eib)./ Aman gonia alabiari jartzeko, pixkat bedartutzia biar izan dau barrenetik./ Zuk diñozuna da, lengo bide bedarra geixago bedartzia.
”
bedartxóri, bedartxoríxa.
(d).
Izena.
Anthus pratensis; anthus trivialis.
Bisbita. (Txori txikia)
larratxori, txítxi.
Bisbita. (Txori txikia)
larratxori, txítxi.
bédartza, bédartzia.
(c).
Izena.
Belar ugaritasuna edo belar ugariko lekua. · Abundancia de hierba o lugar de hierba abundante.
“Leporaiñoko bedartza baten sartu giñan.”
Belar ugaritasuna edo belar ugariko lekua. · Abundancia de hierba o lugar de hierba abundante.
“Leporaiñoko bedartza baten sartu giñan.”
botanika.
bedarzúlo, bedarzulúa.
(c).
Izena.
Belar berdea kontserbatzeko tegia. · Silo para hierba fresca.
“Etxe guztietan jarri zien bedarzuluak baiña gero eta gutxiao erabiltzen die. Oiñ kanpuan konserbatzen da bedarra plastikuakin tapauta.”
sílo.
Belar berdea kontserbatzeko tegia. · Silo para hierba fresca.
“Etxe guztietan jarri zien bedarzuluak baiña gero eta gutxiao erabiltzen die. Oiñ kanpuan konserbatzen da bedarra plastikuakin tapauta.”
sílo.
bedinkátu.
berinkátu, berinkatu, bereinkatu, bedeinkatu.
1.bedinkatu.
(b).
du
Aditza.
Bedeinkatu. · Bendecir.
“Autua bedinkatzera noia Arantzazura.”
Baita: norbait urez busti (umorezkoa). Goikua lorak erregatzen asi zan da gu bedinkatu giñuzen.
.
2.bedinkatu, bedinkatúa.
(c).
Adjektiboa.
Dontsua (zentzu peioratiboan). · El dichoso.
“Ixillik egon ari txorimalo bedinkatuoi./ Etzuan bela eittekua autobia bedinkatua./ Asto berinkatua, sinistu eitten dok gaiñera. (SM Zirik)”
3.bedinkatu, bedinkatúa.
(d).
Adjektiboa.
Ederra, bikaina (adkor.). · Hermoso, -a.
“Aurten lekia bedinkatua dator ba./ Aretxek pe umia bedeinkatua dauke ba.”
berinkátu, berinkatu, bereinkatu, bedeinkatu.
1.bedinkatu.
(b).
du
Aditza.
Bedeinkatu. · Bendecir.
“Autua bedinkatzera noia Arantzazura.”
Baita: norbait urez busti (umorezkoa). Goikua lorak erregatzen asi zan da gu bedinkatu giñuzen.
.
2.bedinkatu, bedinkatúa.
(c).
Adjektiboa.
Dontsua (zentzu peioratiboan). · El dichoso.
“Ixillik egon ari txorimalo bedinkatuoi./ Etzuan bela eittekua autobia bedinkatua./ Asto berinkatua, sinistu eitten dok gaiñera. (SM Zirik)”
3.bedinkatu, bedinkatúa.
(d).
Adjektiboa.
Ederra, bikaina (adkor.). · Hermoso, -a.
“Aurten lekia bedinkatua dator ba./ Aretxek pe umia bedeinkatua dauke ba.”
bedinkazíño, bedinkaziñúa.
(c).
Izena.
berinkazíño, bereinkaziño, bedeinkaziño.
Bendición.
“Aitta Santuak danondako bedinkaziñua bialdu i dau.”
bendezíño.
berinkazíño, bereinkaziño, bedeinkaziño.
Bendición.
“Aitta Santuak danondako bedinkaziñua bialdu i dau.”
bendezíño.
beéko su, beéko súa.
(a).
Izena.
Fuego bajo.
“Beeko suak majo berotzen dau etxia.”
Zenbaitek su-baju ere bai.
.
Fuego bajo.
“Beeko suak majo berotzen dau etxia.”
Zenbaitek su-baju ere bai.
.
beetar.
1.beetar, beetarra.
(c).
Gipuzkoa aldekoa. (Ez da oso zehatza). "Los de la costa" (Izag Antz).
2.beetar, beetarrak.
Ibarrekrutzetik beherakoak, Urkizu aldekoak.
Inguru honetan ziren jauntxoen etxe haundienak: Ibarra, Urkizu, Orbea, Untzeta... Erdialdekoak berriz, «goittarrak», liberalagoak. (SB Eibetno).
1.beetar, beetarra.
(c).
Gipuzkoa aldekoa. (Ez da oso zehatza). "Los de la costa" (Izag Antz).
2.beetar, beetarrak.
Ibarrekrutzetik beherakoak, Urkizu aldekoak.
Inguru honetan ziren jauntxoen etxe haundienak: Ibarra, Urkizu, Orbea, Untzeta... Erdialdekoak berriz, «goittarrak», liberalagoak. (SB Eibetno).
bégi.
1.begi, begíxa.
(a).
Izena.
Ojo.
Begi-niniari erdiko beltza edo deituko zaiola diosku Don.k.
Esamoldeak:
bégiz jo.
(c).
Esapidea.
begíxa jo, begixa bota.
Echar el ojo.
“Aspaldittik zeukan begiz jota mutil aura./ Begixa jota zeukan paraje ari urrengo uso-paserako./ Ik paiño lenago bota najotsan begixa etxe orri.”
Adinekoek badirudi begixa jo darabiltela gehiago, gazteek begixa bota, eta ikasi xamarrek begiz jo.
.
bégiz jo.
bégixen bistátik kendu.
(b).
Esapidea.
Quitarse de la vista. Aurretik kentzeko agintzen denean erabilia, gehienbat.
“Kendu zaittez nere begixen bistatik belarrondoko bat ezpozu nai! .”
begixa bete.
(c).
Esapidea.
Zerbait edo norbait atsegin izan.
“Gaur erromerixan ikusi doten neskatxa batek begixa bete desta. (AAG Eibes)”
bégittan artu.
(c).
Esapidea.
Tomar ojeriza, rabia.
“Maixuak begittan artu zeban da suspensua suspensuan gaiñian ibilli zan. ”
bégittakua izan.
(c).
Esapidea.
Ser el preferido.
“Ni naiz gure amandrian begittakua.”
begíra saldu.
(b).
Esapidea.
begira erosi.
Vender o comprar algo (el ganado o los árboles del bosque, generalmente) sin pesarlo ni medirlo, llegando a un acuerdo por su aspecto el comprador y el vendedor.
“Lenago txalak begira saltzen zien ixa beti.”
begi ona euki.
(b).
Esapidea.
begi onekua izan.
Tener mucha vista para los negocios, para el juego, para calcular, etc.
“Orrek urtengo dau aurrera, negoziotarako begi ona dauka ta./ Kriston begixa jaukak orrek. Irurogei erralde eukiko zittuala txalak eta baitta euki be.”
begi ona euki.
(b).
BEGI ONA EUKI. (b).
begi bista guztia.
(c).
Esapidea.
Bistak harrapatzen duen guztia.
“Dana, begi bista guztia teillaturaiño ixota jentia. Baiña ze jente ei euan... Hil. (AA BergEus).”
2.begi, begíxa.
(c).
Izena.
Hazitarako patatak azalean duen zulotxo bakoitza, ernamunak irten dakizkion.
“Azittarako patatiak begi edarrak dauzka.”
begízta.
3.begi, begíxa.
(d).
Izena.
Zubiaren arku-bitarte bakoitza. · Ojo de puente.
“Iru begiko zubixa zan urak eruan dabena.”
4.begi, begíxa.
(d).
Izena.
Aizkora, laia, edo beste edozein erremintaren kirten-zuloa. · Orificio de mango de una herramienta.
“Aixkora onek begixa nasaittuta dauka.”
5.begi.
1.begi, begíxa.
(a).
Izena.
Ojo.
Begi-niniari erdiko beltza edo deituko zaiola diosku Don.k.
Esamoldeak:
bégiz jo.
(c).
Esapidea.
begíxa jo, begixa bota.
Echar el ojo.
“Aspaldittik zeukan begiz jota mutil aura./ Begixa jota zeukan paraje ari urrengo uso-paserako./ Ik paiño lenago bota najotsan begixa etxe orri.”
Adinekoek badirudi begixa jo darabiltela gehiago, gazteek begixa bota, eta ikasi xamarrek begiz jo.
.
bégiz jo.
bégixen bistátik kendu.
(b).
Esapidea.
Quitarse de la vista. Aurretik kentzeko agintzen denean erabilia, gehienbat.
“Kendu zaittez nere begixen bistatik belarrondoko bat ezpozu nai! .”
begixa bete.
(c).
Esapidea.
Zerbait edo norbait atsegin izan.
“Gaur erromerixan ikusi doten neskatxa batek begixa bete desta. (AAG Eibes)”
bégittan artu.
(c).
Esapidea.
Tomar ojeriza, rabia.
“Maixuak begittan artu zeban da suspensua suspensuan gaiñian ibilli zan. ”
bégittakua izan.
(c).
Esapidea.
Ser el preferido.
“Ni naiz gure amandrian begittakua.”
begíra saldu.
(b).
Esapidea.
begira erosi.
Vender o comprar algo (el ganado o los árboles del bosque, generalmente) sin pesarlo ni medirlo, llegando a un acuerdo por su aspecto el comprador y el vendedor.
“Lenago txalak begira saltzen zien ixa beti.”
begi ona euki.
(b).
Esapidea.
begi onekua izan.
Tener mucha vista para los negocios, para el juego, para calcular, etc.
“Orrek urtengo dau aurrera, negoziotarako begi ona dauka ta./ Kriston begixa jaukak orrek. Irurogei erralde eukiko zittuala txalak eta baitta euki be.”
begi ona euki.
(b).
BEGI ONA EUKI. (b).
begi bista guztia.
(c).
Esapidea.
Bistak harrapatzen duen guztia.
“Dana, begi bista guztia teillaturaiño ixota jentia. Baiña ze jente ei euan... Hil. (AA BergEus).”
2.begi, begíxa.
(c).
Izena.
Hazitarako patatak azalean duen zulotxo bakoitza, ernamunak irten dakizkion.
“Azittarako patatiak begi edarrak dauzka.”
begízta.
3.begi, begíxa.
(d).
Izena.
Zubiaren arku-bitarte bakoitza. · Ojo de puente.
“Iru begiko zubixa zan urak eruan dabena.”
4.begi, begíxa.
(d).
Izena.
Aizkora, laia, edo beste edozein erremintaren kirten-zuloa. · Orificio de mango de una herramienta.
“Aixkora onek begixa nasaittuta dauka.”
5.begi.
begi-zúlo, begi-zúluak.
(b).
Izena.
Ojeras.
“Orrek dittuk begi-zuluak; ze, atzo parranda gogorra, ala?”
Ojeras.
“Orrek dittuk begi-zuluak; ze, atzo parranda gogorra, ala?”
begíbakar, begíbakarra.
(c).
Adjektiboa.
Tuerto, -a.
“Begi bakarra izan arren perretxikutari amorratua zan.”
Tuerto esaten da gehiago..
Tuerto, -a.
“Begi bakarra izan arren perretxikutari amorratua zan.”
Tuerto esaten da gehiago..
begí-bítxarte, begí-bítxartia.
(c).
Izena.
Aurpegia, begi ingurua. · Rostro.
“Oso begi-bitxarte ederreko neskia da.”
Aurpegia, begi ingurua. · Rostro.
“Oso begi-bitxarte ederreko neskia da.”
begíbiur, begíbiurra.
(c).
Adjektiboa.
Begi okerra. · Bizco, -a.
“Bata bizarduna zan da bestia begibiurra.”
begíoker.
Begi okerra. · Bizco, -a.
“Bata bizarduna zan da bestia begibiurra.”
begíoker.
begíerre.
1.begíerre, begíerria.
(c).
Adjektiboa.
Begi tristeak eta gorrixkak dituena. · De ojos legañosos.
“Eztok ezautzen Julio? Bai, flakozta begierre bat.”
2.begíerre, begíerria.
Izena.
"Tracoma. Cojuntivitis granulosa grave.
“Begierria lehenago sarri ikusten zan. Eta ez zuan edozer gauza, txikito! Begierriagaz itxututa be geldittu heikian.”
Haurdun dagoen emakumea ezin omen da amaponteko izan, bestela umea begierrea irteten omen da. (Aran Gatz). Antzina oso gaitz arrunta. Sin. begiminbera (Eib.).
1.begíerre, begíerria.
(c).
Adjektiboa.
Begi tristeak eta gorrixkak dituena. · De ojos legañosos.
“Eztok ezautzen Julio? Bai, flakozta begierre bat.”
2.begíerre, begíerria.
Izena.
"Tracoma. Cojuntivitis granulosa grave.
“Begierria lehenago sarri ikusten zan. Eta ez zuan edozer gauza, txikito! Begierriagaz itxututa be geldittu heikian.”
Haurdun dagoen emakumea ezin omen da amaponteko izan, bestela umea begierrea irteten omen da. (Aran Gatz). Antzina oso gaitz arrunta. Sin. begiminbera (Eib.).
- ba
- báimen
- bakardáde
- balde
- baltz
- bápe
- baresitx
- barrábill
- barrido
- barruko ikara
- básatza
- basózigarro
- batéra
- baztártu
- bedarrondóta
- begílarri
- bei gazte
- béla
- belaunbíko
- belun
- beno
- berandútu
- berbatu
- berebizikóik ázkarren
- bérna
- bértan
- bestéla
- betortz
- biáleku
- bídar
- bíetz
- bíkoti
- bíñaka
- birigarro
- bísta
- bixigu-begi
- bizimoduko
- bízkarka
- bokádillo
- boltsiko
- borréro
- botáu
- brebenído
- brotxe
- búltza eiñ
- burdíña
- búrko
- burtárdatz
- burúauste
- burúta
- buztángorri
