Bergara aldeko hiztegia

txórro.
txórro
1.txórro, txórrua. (a). Izena. Grifo. “Txorrua zabalik laga dozu.” 2.txórro, txórrua. (b). Izena. Ur-emana. · Chorro, cantidad de agua que emana por ej. de un grifo o un caño. “Egundoko txorrua dauka Lezango itturrixak.”
txorroki
txorroki, txorrokixe. Izena. Leintz. Arte-orria, neguan beste jakirik ez zenean ardiei ematen zitzaiena.
txorrómorroka. (a). Haur jolas ezaguna. “Bixkarreko galantak artzen die txorromorroka.” Txorro, morro, piko, tallo (edo kallo), ké esaten da kontatzerakoan. AMA du izena ilararen aurrean zutik dagoenak..
txorrostára. 1.txorrostara, txorrostaría. (c). Izena. Chorrito de líquido, de bebida, generalmente. “Kafia pattar txorrostara batekin gustatzen jat.” 2.txorrostara, txorrostaría. (c). Izena. Txori-txioa. · Gorjeo de pájaro. “Zozo txorrostarak entzun jittuat sagastixan.”
txorrotx.
txorta. 1.txorta, txortía. (c). Izena. Narruta, narrutan egitea. “Ari be gustatzen jakok pa txortia.” Ondorengo formetan ia beti. . Esamoldeak: txortía emon. (d). dio Aditza. lagunartekoa Emakumeak gizonari larrutan "utzi" edo. Harkoia oso. “Kriston morreua bai, baina itxuria etxotsan txortia emon./ Ik segi or; orrek txortia emuten bosk ez aiz makala.” txortía jo. (b). du dio Aditza. Larrua jo. “Behiñ an dagon ari jo najotsan txortia.” Basto samar jotzen du askoren belarrira.. content_copy narrútan eiñ, txórtan eiñ, narrúa jo, jo. txórtan eiñ. (b). du Aditza. Larrutan egin. · Hacer el amor, follar. “Gaur enajoiak etxera txortan ein barik.” Azen.: txortán ere bai.. content_copy txortía jo, narrútan eiñ, narrúa jo, jo. 2.txorta, txortía. (b).
txortabar. 1.txortabar, txortabarra. (c). Izena. Eibar. Abar-sorta. content_copy abar-sórta. 2.txortabar, txortabarra. (d). Eibar. Antzinako tabakorri klase bat. “Oillo-saldia edo dalako orrek eztarri guztia pikatzen jok, orrek aintziñako txortabarrak baiño txarraguak dittuk. (SM Zirik).”
txortalári, txortalaríxa. (c). Izena. Narru-jolea. · Follador,-a. “Ori txortalari fiña izangok.” content_copy narru-jotéille, narrutalári.
txortáldi, txortaldíxa. (b). Izena. Narruta saioa. · Sesión de hacer el amor. “Bazkalostian txortaldi bat pe eztok txarra izeten./ Bi gaztek, geure begixen aurrian, arek ein juen txortaldixa.” content_copy narrutáldi.
txortxor. 1.txortxor. (c). Berriketa hotsaren onom. Berriketa hots horrek molestatzen duenean, batik bat. “Klase atzian jarri eta egun guztia txortxor eta txortxor.” Sin. txalan-txalan. (Eib.).. 2.txortxor, txortxorra. Adjektiboa. Pertsona jarduntsua, berritsua, isiltzen ez dena. “Ikusiko baziñu zelako txortxorra dan gure mutikua etxian... eta kalian berriz mutua emoten dau./ Ori da gauzia txortxorra! (Lar Antz).” 3.txortxor. (c). Txori-kantuaren onom. “Etxazpixan dabill bidiarrua txortxor da txortxor.”
txor-txor.
txósna, txósnia. (c). Izena. Txabolatxoa. Kalekoez ia bakarrik. · Caseta de feria, de estación, etc. “Txosnia ba kasetia ero; ola kale inguruko zera danian, estaziñoko txosnia ero, esan izan zan, banderistian lekua ero. Klem./ Or badare ba txosnak, arek ortuak zien len. Mertz.”
txost. 1.txost. (c). Interjekzioa. Pelotan, pelota txokoan sakerik ez egiteko moduan sartzen deneko onom. “Pelotia kruzau eitte jok orrek, eta batian txost eta bestian txost, zeiñek jaso pelotia./ Txost ein jok, bestela jasoko najuan. ” 2.txost. Onomatopeia. "Meter algo en un sitio." (SB Eibetno).
txostáda, txostadía. (d). Izena. Pelotak txokoan sakerik egiten ez dueneko jokaldia. · Jugada en que la pelota no bota por dar en el vértice del suelo y la pared. “Ogetak botatzen zittuan txostadak etxeuan eruateik.”
txota, txotia. (c). Izena. Sota en el juego de cartas. content_copy txanka.
txotiñ.
txotxo. (b). Muchacho, en vocativo. “I, txotxó, zeiñek apurtu jok kristala?” Izen propio bezala deklinatua. Zenbait familiatan etxeko mutilez esan ohi da; sarri ironiaz eta errieta doinu apur batez: Gaur be gure txótxoi aaztu jako ogixa ekartzia. Erreparatu azentuazioan..
txotxo-bérba, txotxo-berbía. (d). Izena. txotxolo-berba. Berbetarako era txotxoloa. Mertzedesek Bergarako kalean euskaraz oso gaizki egiten dela diosku honela: “Euskera bat dago lotsagarrixa Bergan, e, lotsagarrixa, konpleto. Txotxo-berba konpletua dago Bergan. Dana olakoxe txotxolo-berbia dago Bergan. Mertz./ Txotxolo-berbak dia gaizki esandako berbak. "”
txotxólo, -a, txotxolúa, -ía. (a). Adjektiboa. Necio, -a, pedante. “Bere bizi guztian txotxolo aundi bat izan da.”
txotxoloáldi, txotxoloaldíxa. (c). Izena. Norbait txotxolotuta dagoeneko aldia. · Período de necedad. “Aber noiz pasatze jakon totxoloaldixa.”