izena
- dornu-maratilla, dornu-maratillia. (-). izena. (Eibar.) Manivela de tornillo de banco..
- dotoretásun, dotoretasúna. (c). izena. Elegancia, belleza.. Bilbok eztauka Donostian dotoretasun aura./ Dotoretasuna eztago bakarrik erropan. . Sin. dotoreríxa.
- dótriña, dótriñia. (b). izena. Catecismo, catequesis.. Dotriñia buruz jakin biar izaten zan./ Don Manuel. Dotriñia preguntau saltanduan. Ez ekin e, da saillian, e. Da! oiñ lelengua, oiñ erdikua, oiñ atzenekua. Hil. . dótriñia euki, . (c). esapidea. Maldizioka jardun.. Azelakotxe dotriñia zeuken pelotarixak: ango maldiziñua, ango ostia-soiñua.... Sin. errosaixua euki..
- drága, dragía. (b). izena. Gurdiaren frenoa. Freno de carro.. Dragia apurtu ta errekara joan giñan bei ta guzti.. Bost edo sei draga-sistema azaldu dizkigu Donatok. .
- draga-égur, draga-egúrra. (c). izena. Gurdia frenatzen duen egurra. Larakoari eraginez draga-egurra tiratzen da gurpilen kontra. Hots handia ateratzen du. .
- dráma, drámia. (a). izena. (Eibar.) "Drama, ocasión patética.. Kinzenia galdu jokuan tabernan eta gaur be dramia dago ziur aren etxian..
- draun, drauna. (d). izena. (Eibar.) Eliztorreko kanpai handia eta harekin egindako deia. Campana mayor de la iglesia y avisos desde ella.. Draunak bi dira Eibarko kanpaitorrian./ Su-kanpaia be draunian joten da. (Etxba Eib) .
- 1. dróga, drógia. (c). izena. Istilua, iskanbila. Disputa, jaleo.. Gure mutikua ta zuena juntatzen dienian drogia besteik eztauke./ Drogia ipintzeko naikua die bi txorimalo. . DROGIA IPINI eta ETARA, batik bat. . Ik. xestra, démanda, sesíño. drógan, . (c). adberbioa. Istilutan.. Goiko andra-gizonak beti drogan dabitz...
- dúda, dudía. (a). izena. Zalantza. Duda.. Ointxe dudia sartu jat. . dudía ala?, . (c). esapidea. Hala erantzun ohi da, erdi brometan, "galdetzea ere", "jakina", zentzuaz.. .. dudán egon, . (b). DUDÁN GERATU. Estar, quedar... en duda.. Dudan nago zinera joan ala etxian geldittu./ Dudan geratu nitzan bera ete zan ala ez ete zan. ..
- dúkat, dukáta. (d). izena. DUKET. Ducado. "Moneda de oro que se usó en España hasta el siglo XVI. Después moneda imaginaria". (M. Moliner).. Duketa be bai. Oixe eztakitt neurrixa ze zeban. Errielka kontatzen zan: ainbeste duket ainbeste erriel. Baiña ezin neikek esan. Don./ Dukatak intxaurpian ezkutauta zeuzkala esan jotsan semiai iltzerakuan. Klem. .
- dulduríxo, duldurixúa. (c). izena. DUNDURIXO. Dundurioa. Zumbido en el oído.. Egundoko duldurixua daukat ezkerreko belarrixan. .
- dúltzaiña, dúltzaiñia. (b). izena. DÚLTZIÑA. Dulzaina.. Txistua ta dultzaiñia urtero San Martzialen. . D.
- dultzaiñéro, dultzaiñerúa. (b). izena. Dulzainero. .
- dunba bédar, dunba bedárra. (d). izena. botanika Rhinantus mediterraneus. Bere dunba formatik hartzen du izena.. Ik. kanpai bédar.
- 1. dúrdula, dúrdulia. (c). izena. DURDURA. Turdus pilaris. Zorzal real.. Neskatila pinpirinez esaten da: Emen dator gure durdulia..
- ebági bédar, ebági bedárra. (c). izena. botanika Chelidonium majus. Árnica, celidonia. Ebakiak eta osatzeko erabiltzen den belarra.. Sin. pínpiño bédar, árnika bédar.