Skip to main content

izena

  • dornu-ardatz. (-). izena. (Eibar.) Eje de tornillo de banco.. Sin. dornu-zil..
  • dornu-maratilla, dornu-maratillia. (-). izena. (Eibar.) Manivela de tornillo de banco..
  • dóte, dotía. (b). izena. Ezkonsaria.   La dote matrimonial.. Amar milla duroko dotia emon zotsan alaba zarrenai. . Sin. ezkonsári.
  • dotoretásun, dotoretasúna. (c). izena. Elegancia, belleza.. Bilbok eztauka Donostian dotoretasun aura./ Dotoretasuna eztago bakarrik erropan. . Sin. dotoreríxa.
  • dótriña, dótriñia. (b). izena. Catecismo, catequesis.. Dotriñia buruz jakin biar izaten zan./ Don Manuel. Dotriñia preguntau saltanduan. Ez ekin e, da saillian, e. Da! oiñ lelengua, oiñ erdikua, oiñ atzenekua. Hil. . dótriñia euki, . (c). esapidea. Maldizioka jardun.. Azelakotxe dotriñia zeuken pelotarixak: ango maldiziñua, ango ostia-soiñua.... Sin. errosaixua euki..
  • drága, dragía. (b). izena. Gurdiaren frenoa.   Freno de carro.. Dragia apurtu ta errekara joan giñan bei ta guzti.. Bost edo sei draga-sistema azaldu dizkigu Donatok. .
  • draga-égur, draga-egúrra. (c). izena. Gurdia frenatzen duen egurra. Larakoari eraginez draga-egurra tiratzen da gurpilen kontra. Hots handia ateratzen du. .
  • dragói, dragóia. (a). izena. Dragón.. San Migelek dragoia il ei zeban. .
  • dráma, drámia. (a). izena. (Eibar.) "Drama, ocasión patética.. Kinzenia galdu jokuan tabernan eta gaur be dramia dago ziur aren etxian..
  • draun, drauna. (d). izena. (Eibar.) Eliztorreko kanpai handia eta harekin egindako deia.   Campana mayor de la iglesia y avisos desde ella.. Draunak bi dira Eibarko kanpaitorrian./ Su-kanpaia be draunian joten da. (Etxba Eib) .
  • 1. dróga, drógia. (c). izena. Istilua, iskanbila.   Disputa, jaleo.. Gure mutikua ta zuena juntatzen dienian drogia besteik eztauke./ Drogia ipintzeko naikua die bi txorimalo. . DROGIA IPINI eta ETARA, batik bat. . Ik. xestra, démanda, sesíño. drógan, . (c). adberbioa. Istilutan.. Goiko andra-gizonak beti drogan dabitz...
  • 2. dróga, drógia. (a). izena. Droga.. Drogia saltzen arrapau dabe. .
  • dúda, dudía. (a). izena. Zalantza.   Duda.. Ointxe dudia sartu jat. . dudía ala?, . (c). esapidea. Hala erantzun ohi da, erdi brometan, "galdetzea ere", "jakina", zentzuaz.. .. dudán egon, . (b). DUDÁN GERATU. Estar, quedar... en duda.. Dudan nago zinera joan ala etxian geldittu./ Dudan geratu nitzan bera ete zan ala ez ete zan. ..
  • dúkat, dukáta. (d). izena. DUKET. Ducado. "Moneda de oro que se usó en España hasta el siglo XVI. Después moneda imaginaria". (M. Moliner).. Duketa be bai. Oixe eztakitt neurrixa ze zeban. Errielka kontatzen zan: ainbeste duket ainbeste erriel. Baiña ezin neikek esan. Don./ Dukatak intxaurpian ezkutauta zeuzkala esan jotsan semiai iltzerakuan. Klem. .
  • dulduríxo, duldurixúa. (c). izena. DUNDURIXO. Dundurioa.   Zumbido en el oído.. Egundoko duldurixua daukat ezkerreko belarrixan. .
  • dúltzaiña, dúltzaiñia. (b). izena. DÚLTZIÑA. Dulzaina.. Txistua ta dultzaiñia urtero San Martzialen. . D.
  • dultzaiñéro, dultzaiñerúa. (b). izena. Dulzainero. .
  • dultzakéixa, dultzakeixía. (d). izena. botanika Gerezi mota bat.. Ik. kéixa.
  • 2. dultze, dultzia(k). (-). izena. Gozokia(k).   Dulce(s).. Zela gustatzen jakon dultziak. . Ik. gozo.
  • dúnba, dúnbia. (b). izena. Intxarri handia.   Cencerro grande.. Gabaz entzuten da zaldixen dunba-otsa./ Dunbia aundixa da, dunbia ba puxkat tripia, ta muturra estua eukitzen dabena. Luis.. Ik. íntxarri, árran.
  • dunba bédar, dunba bedárra. (d). izena. botanika Rhinantus mediterraneus. Bere dunba formatik hartzen du izena.. Ik. kanpai bédar.
  • 1. dúrdula, dúrdulia. (c). izena. DURDURA. Turdus pilaris. Zorzal real.. Neskatila pinpirinez esaten da: Emen dator gure durdulia..
  • dúro, dúrua. (b). izena. Bost pezeta, eta bost pezetako txanpona.   Duro. . Sin. ogerleko.
  • 2. ebagi, ebagíxa. (a). izena. Cortada, incisión.. Kutxilluakin ebagixa ein ddot bietzian. .
  • ebági bédar, ebági bedárra. (c). izena. botanika Chelidonium majus. Árnica, celidonia. Ebakiak eta osatzeko erabiltzen den belarra.. Sin. pínpiño bédar, árnika bédar.