Skip to main content

izena

  • egunalbáko, egunalbakúa. (d). izena. ALBÁKO, ARGIALBOKO. Goizeko angelusaren kanpaiak.. Oinddio eztau egunalbakua jo./ Bosteterdietan sankristaua jun, da kanpaiak iru iruko jote zittuan: daun, daun, daun. Argialbokua esate akon orri. Egunan etorreria esango bagiñu bezela. (Lar Antz).. Ik. aramaittako.
  • egunéko, egunekúa. (b). izena. Lo del día.. Lasanian egunekua merke ta ondo. . Eguneko ogixa, periodikua, etab. Baita "menú del dia". Lasanian egunekua merke ta ondo.
  • egunsénti, egunsentíxa. (b). izena. Amanecer, aurora.. Egunsentixan jaiki tta garotara joan giñan.. Ik. istantz.
  • 1. egur, egúrra. (a). izena. Madera, leña.. Egurrezko mai ederrak jarrittue./ Egur xeetzera noia. . Ik. suégur, zurézko. mendeko egur, mendeko egurra. (-). izena. Erraz manejatzen den egurra, mehe samarra.. Mendeko egurra, esan nai neuke, e, egur mee samarra erabiltzen giñuala guk. Mateo./ Mendeko egur bat. Subillak ibiltzen dia burtarasak eitteko, burterraillak eitteko. Sendua eztanian, meetxua danian. Don. .. egurra xeetu, . (-). aditza. Egurra txikitu.. Zakuak bete eitteko, gu anai bi ixete giñan jenealian, guk aura eitte giñuan bittartian bestiak egurra xeetu igual eitteben. Mart. .. egurra eiñ, . (-). aditza. Proveerse de leña.. Badauzku guk paa-txarak, mordua, baiña erabiltzen dou ori sutaako egurra eitteko. Mateo. .. egurra eba(g)i, . (-). Cortar leña.. Ilberan obe ixate zan; ilbarrixan ebaten danak, sutaa botateko be, ura etaatzen dau. Da ilberakuai ez, ilberakua da obe egurra-ta zertzeko. Cand... egur-txikitze, egur-txikitzia. (-). izena. Egurra zatitze lana.. Aura einddakuen egur txikitzia eote zan, arek metroti metrora ingurura ebai danak. Jose. .. egur se, egur seia. (-). izena. EGUR XEE. Egur mehea.. Egur seia ba, ekonomikan da sartzen die ba... Jose. .. egur berde, egur berdia. (-). izena. Ebaki berri den egurra.. Iketza obia egur berdiakin. Cand. ..
  • 2. egur, egúrra. (c). izena. Castigo, represión.. Mutiko demonio orrek egurra merezi dau./ Fragak irabazten badau egurra etorri bia dau. . egúrra émon, . (b). esapidea. EGURRA ÁRTU. Dar o recibir una paliza, represión, castigo.. Realak egurra emon dotsa Madrilli./ Deskuidatzen bazate egurra artuta etorriko zate. . Baita kirolean edo lanean gogor saiatu, dena eman: azkenengo kilometruan egur baten hasi zuan eta ixa minutua etara jotsan bigarrenari...
  • egur berde, egur berdia. (-). izena. Ebaki berri den egurra.. Iketza obia egur berdiakin. Cand. .
  • egur se, egur seia. (-). izena. EGUR XEE. Egur mehea.. Egur seia ba, ekonomikan da sartzen die ba... Jose. .
  • egur-mútill, egur-mutílla. (c). izena. Baso-langilea.. Sin. baso-mútill.
  • egur-txikitze, egur-txikitzia. (-). izena. Egurra zatitze lana.. Aura einddakuen egur txikitzia eote zan, arek metroti metrora ingurura ebai danak. Jose. .
  • egurdun, egurduna. (-). izena. "Maderero, que comercia con la madera, tratante de madera." (SB Eibetno).
  • egurréta, egurretía. (c). izena. Su-egur garraioa.   Acarreo de leña.. . Gaur egun piñu-botatze eta garraiatzeari buruz ere esaten da. . Ik. garóta, bedarrondóta.
  • egúrrikatz, egúrrikatza. (c). izena. Carbón vegetal.. Egurrikatza da onena billotxa erretzeko. . Ik. arríkatz.
  • egúrrots, egurrótsa. (c). izena. Golpe, pelea, choque... con cierto estruendo.. Zezena sartu zuan tabernara ta aura zuan egurrotsa: basuak lurrian ziar, jentia txilixoka.../ Gaur Atotxan Kortabarriak-eta kriston egurrotsa erabilli dabe. .
  • egúrtoki, egúrtokixa. (b). izena. Sutarako egurra gorde ohi den estalpea.   Cobertizo donde se guarda la leña.. Linternia egurtokixan laga dot aaztuta. .
  • 2. egurtu, egurtúa. (b). izena. Paliza.. Tontoarro orri egurtu on bat komeni jako. . Ik. sómanta.
  • egúrtza, egúrtzia. (d). izena. (Eibar.) Usa, herri-basoa.   "Monte donde se saca leña. Ejido.. Lenago ziran errixan egurtzak, auzuak su-egurra eta etxegintzarako biar zan zura ataratzeko.. Sin. egur-baso.
  • egúsarittako errópa, egúsarittako erropía. (d). izena. (Oñati.) EGUSITTAKO. Jai egunetako arropa.   Ropa de fiesta.. Zer eitten dozu zuk astelen buruzurixan egusarittako erropia jantzitta.. Egusittako ahoskatu ohi da. Ia galdua.
  • eitzari, eitzarixa. (d). izena. (Eibar.) ITZARI. Ehiztaria. Antzina erabilia. Gaur egun KAZARI..
  • éjenplo, éjenplua. (b). izena. Ejemplo.. Ejenplo txarra emoten jatzu seme-alabei. . Ik. porréjenplo.
  • ekibokazíño, ekibokaziñúa. (b). izena. Equivocación.. Or ekibokaziño aundixa daukazu. .
  • 1. ekiñaldi, ekiñaldíxa. (b). izena. Saio luzea, lanaldia.   Sesión de trabajo de cierta dureza o duración.. Zu obetik jaiki orduko nik ekiñaldixa eindda neukan bedarra ebaitzen./ Liburukote orrek ekiñaldi ederra dauka leitzen. . Ik. egiñáldi.
  • 2. ekiñaldi, ekiñaldixa. (b). izena. Hasialdia, jardun aldia.   Envite, acometida.. Ekiñaldi baten ezin bozue pianua etxera jaso, bittan jasokozue. .
  • éko, ékua. (b). izena. Oihartzuna.   Eco. .
  • ekonómika, ekonómikia. (a). izena. Cocina de leña y carbón.. Berriz be ekonomikia modan jarri da./ Ekonomikiak majo berotzen dau etxia.. Asmazio handia izan zen bere garaian. Gure amak dio lehenengo ekonomikak hasi zirenean zenbaitek KALÁMONIKIA deitzen ziola: Beketxeko gizona burdixakin, da: —Nora zoiaz ba?, ta —"kalamonikia" ekartzera, ori zeroi, ikusten eztan suoi, ori baforioi. Klem. Sin. goiko su (Eib.).. Ik. tokámentu.
  • ekubilkára, ekubilkaría. (b). izena. IKUBILKÁRA. Ukabilkada.   Puñetazo.. Ekubilkaria emon zostan tripapian. .