Skip to main content

izena

  • 1. damu, damua. (c). izena. Pena, arrepentimiento, pesar.. Eztaukat bakaziñotara joan ezan damuik./ Lan geixegi egiñan damua daukak ala?/ Nik eztaukat damuik Madrillen egonakin. Mertz. . ZEREN edo ZEREKIN damua EUKI..
  • danbára, danbaría. (b). izena. DAUNBÁRA. Danbada, zerbaitek jausterakoan edo txoke egiterakoan ateratzen duen zarata ozena.   Ruido sonoro que producen los objetos al chocar, caer, etc.. Etxetik entzun neban farolak jausterakuan etara zeban danbaria. . Ik. danbatéko.
  • danbarrára, danbarraría. (b). izena. Danbarrada.   "Estrépito como de un trueno, de artillería." (Azkue).. Goiko pisuan egundoko danbarraria entzun dot bart, armaixua jausi balitz moduan. .
  • 1. danbateko, danbatekúa. (c). izena. Txokearen ondoriozko kolpea.   Golpe a consecuencia de un choque.. Danbateko ederra emon jotsak kotxiai arbolian kontra. .
  • 2. danbateko, danbatekúa. (c). izena. Danbara.   Ruido de choque. Sin. danbára.
  • 1. danbolíñ, danbolíña. (c). izena. Gaztainak erretzeko danborra.   Tambor para asar castañas.. Len danboliñian erretzen zien gaztaiñak.. Sin. erré-gáldara.
  • 2. danbolíñ, danbolíña. (c). izena. TXANBÓLIN. Tamboril.. Badaki txistua ta danboliña joten.. Ik. Txánbolin. lagunarteko danboliña izan, . (c). esapidea. AURRENENGO DANBOLIÑA IZAN. Lagunartean umorea jartzen duena izan.. Pisto zan gure lagunarteko danboliña./ Berbetan zelebria, beti barria darixola, ta jai eta jolas guztietan aurrenengo danboliña. (SM Zirik) ..
  • danbólin-txístu, danbólin-txístua. (c). izena. TANBÓLIN-TXÍSTU, TXANBOLIN-TXISTU. El conjunto de txistu y tamboril.. Bastidak danbolin-txistua ederki jote zeban.. Txistuari berari ere danboliñ-txistu deitu ohi zaio. . Ik. txúntxun, txístu.

  • danbolintxéro, danbolintxerúa. (d). izena. TANBOLINTXÉRO. Danbolina eta txistua batera jotzen dituena.   Txistulari-tamborilero.. Gaztetan danbolintxerua izan zan.. TXANBOLINTXEROK.
  • dánbor, danbórra. (c). izena. TÁNBOR (ORAIN ENTZUNAGOA). Tambor.. Txikittan erregiak danborra ekarri zosten. .
  • danborréro, danborrerúa. (c). izena. TANBORRERO. Tanborra jotzen duena. .
  • dangára, dangaría. (d). izena. Trago.. Baietz dangara baten botilla osua eran.. Gutxi erabilia.. Sin. trágo.
  • dántza, dantzía. (a). izena. Danza, baile.. Dantza berri bat ikasi dot./ Dantzia dago frontoian.. dantzan eiñ, . (a). aditza. Bailar. ..
  • dantza-lótu, dantza-lotúa. (c). izena. Neska-mutilak elkarri helduta egiten den dantza.   El baile "agarrado".. Azkoittin dantza-lotuik etzan lenao. JJp. . Bi hitz gisa ere bai: dántza lotúa.. Sin. agarrau.
  • dantzá-prémixo, dantzá-prémixua(k). (-). izena. Dantza-lehiaketa.   Concurso de baile al suelto.. Urkiolan dantza-premixuak eren; eguna zabaldu orduko etxetik urten, irugarren premixua etara ta illunerako berriz oiñez etxera./ Markiko Tomas dantza-premixotan asko ibilittakua zan.. Pluralean lehiaketa zentzuan. Esan daiteke singularrean ere honelakoetan: Tomasek irugarren dantza-premixua etara zeban.Tomasek irugarren dantza-premixua etara zeban..
  • dantzá-sóiñu, dantzá-sóiñua. (b). izena. Dantza egiteko balio duen soinua.   Música bailable.. Dantza-soiñua entzun ezkero ezin geldik egon. .
  • dantzáleku, dantzálekua. (b). izena. Dantza egiteko lekua..
  • dantzári, dantzaríxa. (a). izena. Dantzan egiten duena.. Dantzari dotoria da Mikel. . Oillo gosia kantari, neska gaztia dantzari, . (-). esaera. (Antzuola.) "Oiloa goseak denean kantatzen hasten den bezalaxe, neska gaztea beti dago dantzarako prest." (Lar Antz).. Etxe bakoitzian dantzari bat naikua, . (-). esaera. "Etxe bakoitzean gastatzaile bat edo firin-faran ibiltzen den bat nahikoa." (Lar Antz)... dantzarixak ipiñi, . (-). (Eibar.) "Dantzari taldia osatu eta dantzan erakutsi.. Zenbat dantzari ipiñi ete zeban horrek, mordua, asko." (SB Eibetno)..
  • darátillu, -o, darátillua. (c). izena. TARATULU (EIB.). Daratulua.   Taladro para madera.. Egurrian zuluak eitteko daratillua erabiltzen da.. Txikiari eztanbedar.. komentario 1 Sin. látro. Ik. bárautz, eztánbedar.
  • dardáizu, -o, dardaizúa. (c). izena. Dardarizoa, dardara.   Temblor. Azkenengo lurrikaria izan zanian egundoko dardaizua sentidu zan etxe barruan.. Sin. dardára.
  • dardára, dardaría. (b). izena. Temblor, vibración.. Kotxe onen barruan alako dardara bat sentitzen da.. Dardara eta dardaizu Sin. gisa entzun daitezke. Agian pertsonena gehiago dardara eta gauzena dardaizu.. dardáraz, . (b). adberbioa. Temblando.. Guardazobillak ikusi orduko dardaraz jartzen da./ Otzak dardaraz nago. ..
  • debére, debériak. (b). izena. DEBERESAK. Eskolako etxeko lanak.. Etxera noia deberiak eittera. .
  • debillidáde, debillidadía. (b). izena. Debilidad.. Ezin naiz ibilli be eiñ debillidadiakin. .
  • debozíño, deboziñúa. (b). izena. ZERBÁITTI. Devoción.. Deboziño aundixakin errezatzen dau.. zerbáitti edo norbáitti deboziñóik ízan ez, . (c). esapidea. Ez gustatu.. Orrek lanai eztotsa bape deboziñoik./ Nazionalistia izan arren Arzallusi eztotsa bape deboziñoik. ..
  • défentsa, défentsia. (a). izena. DEFENSA. Defensa.. Aizian kontrako defentsa barik dago zuen etxia. .