Bergara aldeko hiztegia
zúldar.
1.zuldar, zuldárra.
(c).
Izena.
Ganaduei sortzen zaizkien garau zornetsuak. · Diviesos del ganado.
“Eztakik arran moduko batzuk, zuldarrak, zela etaratze jakuen ganauei; zeozek pikau itte jotsek eta gero barruan formatze jakuek arrán moduan, eta gero, eldutakuan, estutu ta urten itte juek. Klem.”
2.zuldar, zuldárra.
(d).
Izena.
Adoleszentzian gaztetxoei irten ohi zaizkien garauak. · Espinilla.
“Ganauak eta eukitzeittuen orrek. Eta baitta arpegixan egoten dien orrek, gaztetxuen zer orrek pe, zuldarrak. Klem.”
1.zuldar, zuldárra.
(c).
Izena.
Ganaduei sortzen zaizkien garau zornetsuak. · Diviesos del ganado.
“Eztakik arran moduko batzuk, zuldarrak, zela etaratze jakuen ganauei; zeozek pikau itte jotsek eta gero barruan formatze jakuek arrán moduan, eta gero, eldutakuan, estutu ta urten itte juek. Klem.”
2.zuldar, zuldárra.
(d).
Izena.
Adoleszentzian gaztetxoei irten ohi zaizkien garauak. · Espinilla.
“Ganauak eta eukitzeittuen orrek. Eta baitta arpegixan egoten dien orrek, gaztetxuen zer orrek pe, zuldarrak. Klem.”
zúlo.
1.zulo, zulúa.
(a).
Izena.
Agujero.
Esamoldeak:
zulúa eiñ.
(c).
Esapidea.
Zorrak egin, negozio batean, adibidez.
“Kriston zulua ein juan taberniakin.”
zúlo eiñ.
(c).
Esapidea.
zulua eiñ.
Lanpostu edo leku batean asentatu, bertakotu.
“Tonto-tonto sartu zan ofizina ortan, baiña itxuria zulo ein ddau.”
2.zulo, zulua.
Izena.
Madriguera.
1.zulo, zulúa.
(a).
Izena.
Agujero.
Esamoldeak:
zulúa eiñ.
(c).
Esapidea.
Zorrak egin, negozio batean, adibidez.
“Kriston zulua ein juan taberniakin.”
zúlo eiñ.
(c).
Esapidea.
zulua eiñ.
Lanpostu edo leku batean asentatu, bertakotu.
“Tonto-tonto sartu zan ofizina ortan, baiña itxuria zulo ein ddau.”
2.zulo, zulua.
Izena.
Madriguera.
zúma, zumía.
(b).
Izena.
botanika.
salix sp..
Mimbre.
Garai baten dezente ereiten zen zumea saskiak eta egiteko. ZUMA Z.
mímen, zumitz.
Esamoldeak:
zuma gorri, zuma gorríxa.
(d).
Salix rubens (?), salix caprea.
zuma zúri, zuma zuríxa.
(d).
Salix viminalis.
botanika.
salix sp..
Mimbre.
Garai baten dezente ereiten zen zumea saskiak eta egiteko. ZUMA Z.
mímen, zumitz.
Esamoldeak:
zuma gorri, zuma gorríxa.
(d).
Salix rubens (?), salix caprea.
zuma zúri, zuma zuríxa.
(d).
Salix viminalis.
zumáka, zumakía.
(c).
Izena.
botanika.
salix.
Berez, erreka bazterretan eta, sortzen den zumea. · Mimbre silvestre.
“Guk zumakia orri. Zumia saillian sartzen zanai. Errekonduan —au berez, tortuak eoteittuk orrek, zera lotzeko ta— oni zumakia esaten gontsan; ta gero len asko eitten zuan, plantaziñuak, ta ari zumia. Don.”
botanika.
salix.
Berez, erreka bazterretan eta, sortzen den zumea. · Mimbre silvestre.
“Guk zumakia orri. Zumia saillian sartzen zanai. Errekonduan —au berez, tortuak eoteittuk orrek, zera lotzeko ta— oni zumakia esaten gontsan; ta gero len asko eitten zuan, plantaziñuak, ta ari zumia. Don.”
zumalíkar, zumalikárra.
(d).
Izena.
botanika.
frangula alnus.
zumalákar.
Arraclán.
Arbola ederra egiten da eta erreka ondotan eta leku hezetan hazten da.
.
botanika.
frangula alnus.
zumalákar.
Arraclán.
Arbola ederra egiten da eta erreka ondotan eta leku hezetan hazten da.
.
zumar, zumárra.
(c).
Izena.
botanika.
ulmus glabra.
Olmo.
“Gaztaiñiai pasau jakona, gaixua-edo sartu zan, da iartu. Zumarra be, danak iartu die, eztao bape. Sebas.”
ólmo.
botanika.
ulmus glabra.
Olmo.
“Gaztaiñiai pasau jakona, gaixua-edo sartu zan, da iartu. Zumarra be, danak iartu die, eztao bape. Sebas.”
ólmo.
zumátaitz, zumátaitza.
(c).
Izena.
Oñati.
zumetaitz.
"El palo que se atraviesa en los caminos para desviar el agua." (Izag Oñ)
Oñati.
zumetaitz.
"El palo que se atraviesa en los caminos para desviar el agua." (Izag Oñ)
zúmo, zumúa.
(a).
Izena.
Zumo.
“Nik zumo asko artzen dot./ Naranja-zumua gustatzen jatzu.”
Konposatuetan -ur esan ohi da (adinekoek behintzat): naranja-ur, limoi-ur, melokotoi-ur, etab..
Zumo.
“Nik zumo asko artzen dot./ Naranja-zumua gustatzen jatzu.”
Konposatuetan -ur esan ohi da (adinekoek behintzat): naranja-ur, limoi-ur, melokotoi-ur, etab..
zupa-zupia egin.
(a).
Esapidea.
lagunartekoa
Zakila zurrupatu, edoski. · Hacer una mamada.
“Felipe, egidak zupa-zupia politto-politto. (TSE Berb)”
Zakila zurrupatu, edoski. · Hacer una mamada.
“Felipe, egidak zupa-zupia politto-politto. (TSE Berb)”
zupin, zupíña.
(d).
Izena.
Egurrak aizkoraz txikitzeko erabiltzen den enborra.
“Guk zupiña. Don.”
báldo, trontzil.
poto, potue.
Izena.
Leintz.
Lursail baten sakonunea.
Egurrak aizkoraz txikitzeko erabiltzen den enborra.
“Guk zupiña. Don.”
báldo, trontzil.
poto, potue.
Izena.
Leintz.
Lursail baten sakonunea.
zur.
zur-zintzel, zur-zintzela.
(d).
Izena.
Egurra fin landu aurretik arbasteko, hau da, handiena kentzeko erabiltzen den erreminta. · Formón.
“”
formóe, trintxa.
Egurra fin landu aurretik arbasteko, hau da, handiena kentzeko erabiltzen den erreminta. · Formón.
“”
formóe, trintxa.
zúraje.
1.zúraje, zúrajia.
(d).
Izena.
Etxe baten zurezko materiala.
“[Etxegintzarako] egur pilla bat eitten zanian, egurra ingaratuta (sic) dauku, zurajia ingaratuta dauku. Don.”
2.zúraje, zúrajia.
(d).
Izena.
Etxearen armazoia. Zurez osatutako egitura.
“Zurajia modu askotara ein bihar izaten da, hasi lenengo plantan. Atiai kargaderuan egurra, eta gero andik gora bie dana... Don.”
armazóe, -oi, eskéleto.
1.zúraje, zúrajia.
(d).
Izena.
Etxe baten zurezko materiala.
“[Etxegintzarako] egur pilla bat eitten zanian, egurra ingaratuta (sic) dauku, zurajia ingaratuta dauku. Don.”
2.zúraje, zúrajia.
(d).
Izena.
Etxearen armazoia. Zurez osatutako egitura.
“Zurajia modu askotara ein bihar izaten da, hasi lenengo plantan. Atiai kargaderuan egurra, eta gero andik gora bie dana... Don.”
armazóe, -oi, eskéleto.
