Skip to main content

izena

  • esneágiñ, esneagíña. (b). izena. Diente de leche.. Esneagiñak etxako oinddio jausi. .
  • esnébei, esnébeixa. (b). izena. Vaca lechera.. Esnebei oso onak dauzke.. Azen.: ésnebei ere bai. .
  • 1. esnedun, esnedúna. (b). izena. Lechero.. Esnedunakin batera erretirau giñan atzo.. Kamioiaz esne batzen ibiltzen denari ESNEDUN edo ESNETARI. LANAko esnetarixa pasatze zan goizetan./ Esnedunai kamioia aberixau jako..
  • esnégaiñ, esnegáiña. (b). izena. Nata.. Esnegaiña ogixan jarritta gustora jaten dau.. Esnegaiñ da esanena, agian, baina Sin. ugari du. . Sin. apar, goen, esnégoen, esnétela, téla.
  • esnégoen, esnégoena. (d). izena. Esnegaina.   Nata.. Egosittakua baldin bada esnegoena. Egositta daonian, artzeko ero, esnegoena: “Ze goena daukan esne onek!”. Da bestela ola marmittian da egostekiai: “telia ein jakok”, ikara erain biar. Don.. Sin. esnétela, esnégaiñ, téla.
  • esneleor, esneleorra. (-). izena. "La que da poca leche." (Izag Antz). .
  • esnemámiñ, esnemamíña. (d). izena. Requesón.. Esniai gatzarixa emon, laga puxkaten, gazuria kendu ta esnemamiña sortzen dok. Klem.. Sin. gaztaimámiñ.
  • esnéta, esnetía. (c). izena. Baserritarrak kalean esnea saltze lana.. Guk esnetia, neu eskolan asitta gero. Aurretik ezan gurian esnetaik. Hil. .
  • esnetári, esnetaríxa. (c). izena. Esnea saltzen edo batzen duena.. Ik. esnedun.
  • esnétela, esnételia. (c). izena. Nata.. Donatorentzat, esnegoen da egositakoaren esnegaina eta esnetela egosi gabearena.. Sin. apar, esnégaiñ, esnégoen, téla.
  • esnétsu, esnetsúa. (b). izena. Esne asko ematen duena.. Zuen bei pinttia oso esnetsua da./ Esnetsuai billotxa aztia interesatzen jaku, ba subenziño aundixaua artzen dozu, da gero ardi obia urtetzeko probabilidadia be bai. Enr. .
  • ésola, ésolia. (b). izena. Itxiturak egiteko erabiltzen den makila lodia.   Estaca para setos.. Esolaik onenak alkaziaz einddakuak.. Sin. olasi (Oñ., Lein.)..
  • espálda, espaldía. (c). izena. Lur-sail aldapatsu eta zabala.   Ladera.. Zelai bat pe izan leikek. aldapa samarrian dauanian, espaldia. Klem./ Egotxian espalda baten dauka Billarrek munteixa.. Ik. silla-éspalda, mendí-éspalda.
  • 1. espaloi, espalóia. (b). izena. Acera.. Espaloi ertza buruakin jo zeban.. Ik. losa.
  • éspanta, éspantia. (c). izena. (Soraluze.) Upategia, sotoa. Hala deitzen zaio Goimendi eta Plazentzia aldean bestetan iputeixa deitzen zaionari.. Sin. íputei.
  • espáratrapu, espáratrapua. (a). izena. Esparadrapo..
  • espárbel, esparbéla. (d). izena. Makila luzearen puntan txano formako sare konikoa duen arrantza tresna.   Esparavel.. Eskaillotan makiña bat aldiz eiñ izan giñuan esparbelakin./ Esparbela ero erreminttak egote zien peskarakuak. Aniz.. Sin. salábardo.
  • 1. ésparka, ésparkia. (d). izena. Banasta, galbahe eta halako ontzien uztaia, aroa.   Se dice del aro superior de un cesto, cedazo, etc.. Esparkia ertza dok; banasta ertza ta, banasta-esparkia ta, esan izan dok. Klem./ Burdixak zapalduta galbae esparkia apurtu da./ Artaburua bota, banasta esparkan sake eiñ eta sasira./ Ondoeza eiñ eta bekokixa zabaldu zeban silla-esparkia jota. . Silla-esparka entzuna izan da jarlekuaren ertza izendatzeko.. Ik. txirrínbola, ezpan.
  • 2. esparka, esparkia. (d). izena. Txondorra egosi ahala, egositako ikatzaren eta gabearen artean nabaritzen den maila.. Esparkia esate ako ori, e, iketza eindda daona eta bestian tarte ari. Mateo. .
  • espárru, esparrúa. (d). izena. Segaz mozten ez den zelai esitua, larrerako bakarrik aprobetxatzen dena. Aldapa delako edo leku desegokia delako. Zelai litzateke segatzen dena, eta esparru ez dena.. Esparrua, ardixa larrian dabillen lekuai; beixak ero erozein ganau. Bat izaten da zelaixa, bedarra ondu ta...; esparrua esate jakok e segaik ibiltzen eztana, ganaua ibilli bakarrik; esparrua. Don.. Baina pastoreak larreak erosten dituenean esparruak erosi dittu esaten da leku batzuetan. Pastoriak esparruak erosi jittuk, eta ordaiña ba ipiñi jakona. ".
  • espártzu, espartzúa. (c). izena. Estropajo.. Ala, artu espartzua ta fregaua eittera.. Gaztelaniazko "esparto"tik, landare horrekin egindakoa izaten baita. .
  • espérantza, espérantzia. (a). izena. Itxaropena.   Esperanza.. Esperantzia da azkenengo galtzen dana./ Geroko esperantzan geratu naiz. .
  • 1. espiga, espigia. (d). izena. Etxegintzan, armazoiko tirante bati erdian ateratzen zaion muturra.. Espigia irutik bat sartzen da zulo bat eiñ eta postian barruan. Jesus. .
  • 2. espiga, espigia. (d). izena. Ziria.. Kola ematen zitzaien espigei gogortzeko. .
  • espíker, espíkerra. (d). izena. Irratiko kirol lokutorea.. Espiker onek etxittuk sekula Real Madrilleko orsaixak ikusten. Ia galdua. . komentario 1