izena
- eskúluze, eskúluzia. (c). izena. Lapurretatxoak egiten dituena, lapur-en eufemismoa. Landronzuelo, -a, ratero, -a.. Andra orrek dendetan eskuluze famia dauka. . komentario 1
- eskúma, eskumía. (a). izena. Eskuina. La derecha. EskumaRA edo eskumaTARA artu, jo.. Ik. ézker. éskerrak eskumiái, . (b). esapidea. Esker-ezker soinu berdintasunarekin jokatzen den esapide tabernakoi eta umoretsua. Menos mal.. Eskerrak eskumiai, bestela jausten nok zulora...
- eskumútur, eskumutúrra. (a). izena. ESKÚTUR. Muñeca.. Eskumuturra be esan oi dok, baiña eskuturra guk geixao. Don./ Bizikletatik jausi tta eskumuturra apurtu dau. . Eskutur erabiltzen da gehiago..
- eskunarru, eskunarruak. (-). izena. (Eibar.) Guantes de forjadores..
- eskúpaiñu, eskúpaiñua. (c). izena. (Eibar.) Toalla.. Egunian egunian ipintzen dot eskupaiñu garbixa arpegixa garbitzeko lekuan. (Etxba Eib). .
- 2. éskupeko, éskupekua. (b). izena. Soborno.. Guardia beti basarrittarren eskupekuan zaiñ egote zan. . «Eskupean» ematen den dirua, alegia..
- eskúpeta, eskúpetia. (a). izena. Escopeta. .
- eskúpleixu, eskúpleixua. (d). izena. ESKUPLAIXO, ESKUPULARIXO. Escapulario.. Trapuzko zer bat izeten zan, ari eskupleixua. Don.. Herri etimologiaz sorturiko hitza dirudi. Eskupulárixo, -ua deitzen genion guk. .
- eskusóka, eskusokia. (c). izena. Belar-sendorrak, batik bat, garraiatzeko erabiltzen den soka. Cuerda que se utiliza sobre todo para acarrear haces de hierba al hombro.. Eztaukau etxian eskusoka formalik./ Eskusokia izeten da sendorra eitteko, iru metro ta erdi ingurukua, fiña, bietzan sendoera ingurukua. Don.. Sin. lepasóka. Ik. burdisóka, astosóka, zurda-sóka.
- eskutakára, eskutakaría. (b). izena. Eskutakada, eskuak bete gauza. El contenido de las manos llenas.. Eskutakara bat intxaur emon doskue./ Eskutakara gailletia jan dau berak bakarrik./ Zuen umia ikusi dot diru eskutakariakin.. Adibideetan erreparatu hiru modutara erabil daitekeela gutxienez..
- éskutako lan, éskutako lána. (d). izena. Puntugintza. El trabajo de hacer punto.. Galtzia ero jertsia, eskutako lana. Galtzagiñan, jertsegiñan, esate jakon. Eskutako lana. Puntua eittia be bai. Puntua eitten jardun dau, eskutako lanian jardun dau, eskutako lana eitten. Don.. Ik. púntua eiñ.
- esnábola, esnábolia. (c). izena. Sagar mota geza, lehen oso ugaria eta estimatua. Cierta variedad de manzana dulce muy estimada.. Esnabolia mairako be estimaua da, baiña errez alperrik galtzen da. .
- 1. esne, esnía. (a). izena. Leche.. Goizetan esne puxkat jan da lanera. . Goian ikusten dugunez, ESNIA JAN ere entzun ohi da. Agian ESNE-ZOPAK JAN ulertu behar delako.. ésniak partidu, . (b). Esnea bezeroei banatu.. Uda ta negu esniak partidu biarra gogorra da.. Deigarria da pluralean erabiltzea. .. esnia jatxi, . (a). Ordeñar.. Ik. jatxi.. esníak gáiñezka eiñ, . (b). ESNÍAK ÍGES EIÑ. Desbordarse la leche.. Egosterakuan, deskuidau ezkero esniak gaiñezka eitten dau. .. esnía galdu, . (b). aditza. ESNÍA KORTÁU, E. MUDAU, E. ZURBILDU. Cortarse la leche.. Bero aundixakin errez galtzen da esnia./ Ama, marmitteko esnia mudauta dago. .. esnia eratxi, . (-). aditza. . Ant. esnia jaso. Ik. eratxi.. esnebitsetan bizi, . (c). esapidea. Erraz eta arazoetan sakondu gabe bizi.. Sin. ur gaiñeko bitsetan bizi.. esnetsu eta zopatsu ezin da, . (-). esapidea. "Dena ezin da. Gazteleraz: 'soplar y sorber no puede ser'". (Lar Antz).. esnia jaso. (d). Subir la leche la vaca. Goikoaren aurkakoa. . Ant. eratxi..
- esne-bezéro, esne-bezerúa. (b). izena. El cliente que compra leche.. Arandonekuak gure esne-bezeruak izan zien urte askuan.. Ik. bezéro.
- esne-lóra, esne-loría. (c). izena. "Se dice de las flores cuya planta tiene lactus, que el vulgo hace suponer venenosas." (Etxba Eib). Ume, ezizu artu esne-lora orrek benenua dauke ta..
- esne-perretxíku, esne-perretxikúa. (c). izena. Esnea duen perretxikua. Lactarius. Se les supone venenosas.. Mutiko orrek esne-perretxikuz bete dau zestua. .
- esne-sala, esne-salia. (-). izena. (Antzuola.) "Esnearen salerosketarako gela.. Esne-salia Basterretxen be bazeuan. Basarrikuak ara erute zeben esnia ta kaletarrak erosi." (Lar Antz)..
- esné-zopa, esné-zopak. (c). izena. Esnea ogi-zopekin, ohiko gosaria garai batean.. Esne-zopak jan eta eskolara. .
