izena
- 1. onura, onuría. (d). izena. Satsaren zukua. La sustancia del estiércol.. Satsa kanpora etara ta pillan dagonian eurixa eitten badau onura guztiak urak eruaten dotsa..
- 2. onura, onuría. (d). izena. Kuzinatutako plater batean, parte "gozoa": tropiezoak arrozean, edo haragia gisatuan, adibidez.. Ezizu erdittik artu arroza, artu baztarretik, or dare onurak eta. Klem./ Gixau onek patata asko eta onura gutxi.. .
- operazíño, operaziñúa. (a). izena. Operación quirúrgica. .
- 1. opill, opílla. (b). izena. Ogi zapal eta borobila. Pan plano y redondo.. Labesu bakoitzian, ogixaz aparte, bi ero iru opill eitte zien. . Eztao euzkittan erretako opillik, . (-). esaera. "Munduan eta bizimoduan ezer ez da berezkoa, dena kostatu egiten da, denak du bere lana." (Lar Antz).. artúa opillákin pagáu. (d). esapidea. Norberari egindako kalte bat kalte handiago batez ordaindu, guk jaso dugun adibide bakarrean. Beste testuinguru batzuetan ere erabiliko zen. Pagar con creces.. ..
- 2. opor, oporra(k). (-). izena. Lanik egiten ez den eguna eguraldi txarragatik edo halako beste zerbaitegatik. "Día de vacación, de reposo, aunque no sea de fiesta, por ej. a causa de la lluvia." (Azkue).. Oporrak e, kanpuan lanik egiñ ezinddako girua zeuanian da, “oporrak dauzku ta”. Neguan edurrakin da egun bi igual da: opor-egunak. Klem./ Gaur be oporra izan dou taillerrian, arginddarrik etzeuan da. . Pluralean gehienetan. Baita irudizko zentzuan be: Aurten opor egin dosku sagarrak. Kale egin duela, ez duela eman, alegia. .
- orazíño, oraziñúa. (b). izena. Oración. .
- órbel, orbéla. (b). izena. Hosto lehor eroria. Hojarasca.. Orbela ona da azpigarrittarako./ Ipintzakua ta Zaldumendikua orbel batzen auzo lanian. Klem.. Singularrean. . orbela letxe, . (c). esapidea. Oso ugari.. Telefono mobilla orbela letxe jagok. (Zuaz Deb) ..
- orbélontzi, orbélontzixa. (d). izena. Errekatxoak zekarren orbela -gero lurrustel bihurtuko dena- batzeko sistima. Sistema empleado antiguamente en Idurixo para recoger la hojarasca que arrastra el riachuelo, que convertido en humus servirá de abono.. Orbelontzixa, aintziñan an errekatxuan gure aittajunak eitten juan ixtura bat esixakin, eta errekiak zekarren orbela batzen zuan araxe, ta gero lurrustela eitten zuan, orbelontzixa zuan aura. Gero soorako erabiltzen zuan. Klem. .
- ordáiñ, ordáiña. (c). izena. Remuneración, pago o premio por un favor o trabajo realizado.. Bizi guztia erak azi ezindda pasau ta zaartzaruan despreziua izaten da seme-alaben ordaiña./ Beiñ mesedia ein zotsula ta oiñ ordaiña biako dau. . ordaiñetan, . (c). adberbioa. Zerbaiten ordainez. En pago.. Makiña bat fabore einddakuak ga baiña disgustua besteik eztou artu ordaiñetan./ Eztakitt ze emungotsuten ordaiñetan.. ORDAI..
- 1. orde, ordía. (b). izena. Emandako gauza, egindako fabore edo lan, edo halako gauza bategatik itzultzen dena. La compensación por el trabajo o favor realizado.. Kristala apurtu bajatzu emoixozu ordia.. ORDIAZKUA EIÑ entzun izan da gehiago ORDÍA EIÑ eiñ edo ORDEZK. Sin. ordiázko, ordézko. ordían emon, . (c). esapidea. ORDEZ EMON. Zerbaiten ordez eman.. Terreno puxketa bat emun gontsen, da erek ixko potolo bat ordian...
- 2. orde, ordía. (c). izena. Norbaiten edo zerbaiten lekua betetzen duena. Sustituto.. Joxe soldau joan dok eta aren ordia eztok datorren illerarte lanian asiko.. Sin. ordeko. . Sin. ordiázko, ordézko. Ik. ama-órde, aitta-órde.
- ordi, ordixa. (-). izena. (Eibar.) "Mozkorra, zentzu peioratiboagoan.. A gizon ordixa, kalerik kale famelixian lotsagarri..
- órdu, ordúa. (a). izena. Hora.. Honela ematen dira orduak: ordúbatak (ordubáta ere bai zaharrek), ordúbixak, írurak, láurak. iruterdiak, lauterdiak, bostak laren gutxiao.... órduka, . (b). adberbioa. Por horas.. Orduka eitten dau lana Galeperretan./ Guk orduka kobratzen dou. .. ordu-orduan, . (c). esapidea. ORDU-ORDUAN. (c). En punto.. Ordu-orduan ezpazoiaz, alde eingo dotsu...
